Skip to main content

ادامه کامنت قبل:

ادامه کامنت قبل:
اسامه

ادامه کامنت قبل:
نکته : در امر حاضر اگر عین الفعل مضارع مکسور بود حرف اول امر کسره می گیرد.
مثال : بَیَعَ یَبیِعُ ( مضارع) یَبیعُ بِع(امر) ....... بِعنَ
مثال : سَیَرَ یسیر( مضارع ) یَسیِرُ سِر(امر)........سِرنَ
نکته : معمولاً آن دسته از فعلهایی که حرف اولشان مفتوح است، فعل امر حاضرند و نمی‌توانند ماضی
باشند .
مثال: کدام فعل ماضی نیست؟
1.قُلنَ 2.بِعنَ 3.خَفنَ 4.سِرنَ
گزینه 3 صحیح است.

2.فعل اجوف در مضارع
1.واوی :اعلال به اسکان دارد و در دو صیغه (6 و 12) اعلال به حذف دارد.
قوم:یَقوُمُ یَقوم یقومانِ .... یَقُمنَ .... تَقُمنَ
2.یایی: مثل واوی صرف میشود و اعلال دارد.


3.فعل اجوف در امر حاضر در دو صیغه مفرد مذکر مخاطب و جمع مونث مخاطب اعلال به حذف دارند.
قُم-قوما-قوموا-قومی-قوما-قُمنَ
سِر-سیرا-سیروا-سیری-سیرا-سِرنَ
خَف-خافا-خافوا-خافی-خافا-خَفنَ
ج)فعل ناقص
1.فعل ناقص در ماضی اگر فعل ناقص بر وزن فَعَلَ باشد، در 3 صیغه جمع مذکر غایب، مفرد مونث غایب و مثنی مونث غایب، اعلال به حذف دارد. امّا اگر بر وزن فَعِلَ باشد، فقط در جمع مذکر غایب اعلال به حذف دارد. ضمناً فعل ناقص بر وزن فَعَلَ در مفرد مذکر غایب اعلال به قلب دارد. امّا فعل ناقص بر وزن فَعِلَ اعلال به قلب ندارد.
مثال:دَعَوَ دعا-دعوا-دَعَوا(دَعَوو)- دعت-(دَعَوَت دَعات)
دعتا-دَعَونَ-دَعَونَ-دَعَوتَ-دعوتما-دعوتم-........
مثال:رَضِیَ رضیا-رضوا(رضیوا)-رضَیت-رَضیتا-رَضَینَ-رَضَیتَ

2.فعل ناقص در مضارع اعلال به اسکان صورت می‌گیرد. یعنی ضمه حرف علّه را حذف می‌کنیم و همچنین در صیغه 3و9و10 اعلال به حذف دارد.
مثال:دعو یدعُوُ یدعو (یدعو-یدعوان-یدعوون یدعون-تدعو-تدعوان-یَدعُونَ-تدعو-تدعوان- تدعون-تدعوین تدعیین تدعینَ-تدعوان-تَدعُونَ)
نکته:فعل مضارع ناقص واوی در صیغه‌های 3و6 و همینطور در صیغه‌های 9و12 ظاهری یکسان دارند که باید در جمله تشخیصشان داد. ناگفته نماند که دو صیغه جمع مونث 6و 12 اعلال به حذف ندارد.
مثال:هدی یهدیُ یهدی‌ (یهدی-یهدیانِ-یهدونَ-تهدی-تهدیان-یهدینَ-تهدی-تهدیانِ-تهدونَ-
تهدینَ(تهدیینَ)-تهدیانِ-تهدینَ)
نکته: فعل مضارع ناقص یایی در دو صیغه 10 و 12 ظاهر یکسان دارند که باید در جمله آن دو را تشخیص داد.

3. فعل ناقص در امر حاضر در دو صیغه للمخاطب و للمخاطبین و للمخاطبه اعلال به حذف دارد.
مثال : تدعو اُدعُ ( امر ) اُدعُوَا- اُدعُوا – اُدعی – اُدعُوا - اُدعُونَ
مثال : یهدی إهدِ ( امر) إهدیا – إهدوُا – إهدی – إهدیا – إهدینَ
مثال : یَشفی إشفِ (امر ) إشفیا –– إشفوُا – إشفی – إشفیا - إشفینَ
مثال : رضی تَرضَی (مضارع) إرضَ ( امر) – إرضَیا – إرضُوا – إرضی – إرضیا - إرضینَ
مثال : یَرمی إرمِ (امر) إرمیا – إرموُ – إرمیِ – إرمیا – إرمینَ

د) فعل لفیف
(1)
1. لفیف مفروق در ماضی: حکم فعلهای ناقص را دارد. مثلاً وَلَیَ صرفش چنین است:
وَلیَ - وَلیا - وَلوا – وَلَت – وَلتا - وَلینَ

2. لفیف مفروق در مضارع: حکم مثال و ناقص را دارد. حرف عله حذف می‌شود و دوم اینکه اعلال به اسکان و اعلال به حذف صورت می‌گیرد.
مثال : ولیَ یَلِیُ (مضارع ) یَلی یَلی– یَلیان– یَلونَ– تَلی– تلیانِ– یلینَ– تَلی– تلیانِ
تَلونَ (تلیینَ ) تَلین – تلیانِ -تَلینَ
3. لفیف مفروق در امر حاضر: اعلال به حذف دارد.(للمخاطب و للمخاطبه و للمخاطبین)
مثال: تَلی لِ لِ-لیا-لوا-لی-لیا-لینَ
مثال:وَقَیَ یَقِیُ(مضارع) یَقی(مخاطب) ق قِ-قیا-قوا-قی-قیا-قینَ
مثال : وَفَیَ یَفِیُ ( مضارع) یَفی (مخاطب ) ف فِ – فیا – فوا- فی- فیا- فین
(2)
1. لفیف مقرون در مضارع: مانند فعل ناقص صرف می‌شود
مثال : رَوَیَ رَویَ رَویَ رَوَیا- رَووا- رَوَت- (رَوَیَتَ )- رَوَنا- رَوَینَ
2. لفیف مقرون در مضارع:حکم مضارع ناقص را دارد. یعنی هم اعلال به اسکان دارد هم اعلال به حذف.
مثال : یَروِیُ یَروی یَروی یَرویان- یَرَوونَ .......
( تَرویون) تروونَ- تَروینَ .......
3. لفیف مقرون در امر حاضر: اعلال به حذف دارد( صیغه للمخاطب و للمخاطبت و للمخاطبه )
مثال: تَروی إروِ (امر) إروِ – إرویا – إرووا –إروی- إرویا- إروینَ
ه) فعل متعل ومهموز: مثل رأی و جییَ (جاءَ)