خوانندگان محترم :

چه سازی همی زین سرای سپنج
چه نازی به نام و چه یازی به گنج .
فردوسی
از این آگهی یابد افراسیاب
نیازد به خورد و نیازد به خواب .
فردوسی .

بگردند یکسر ز عهد وفا
به بیداد یازند و جور و جفا.
فردوسی .

نفرمایم و خود نیازم به بد
به اندیشه دلرا نسازم به بد.
فردوسی .

بدانید کین تیز گردان سپهر
نتازد به داد و نیازد بمهر.
فردوسی .

تهی کرد باید از ایشان زمین
نباید که یازند از این پس به کین .
فردوسی .

به فرهنگ یازد کسی کش خرد
بود در سر و مردمی پرورد.
فردوسی .

کنون از گذشته مکن هیچ یاد
سوی آشتی یاز با کیقباد.
فردوسی
برهنه چو زاید ز مادر کسی
نباید که یازد به پوشش بسی .
فردوسی .

همی از تو خواهم یک امشب سپنج
نیازم به چیزت از این در مرنج .
فردوسی .

سوی آشتی یاز تا هر چه هست
ز گنج و ز مردان خسروپرست .
فردوسی .

ای قحبه بیازی به دف زدوک
مسرای چنین چون فراستوک .
زرین کتاب .

ز همه خوبان سوی تو بدان یازم
که همه خوبی سوی تو شده یازان .
شهره ٔ آفاق .

همه به رادی کوش و همه به دانش یاز
همه به علم نیوش و همه به فضل گرای .
فرخی .

به غزو کوشد و شاهان همی به جستن کام
به جنگ یازد و شاهان همی به جام عقار.
فرخی .
|| دست دراز کردن . (انجمن آرا) (آنندراج ). دست فرا چیزی کردن . (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی نخجوانی ). دست بردن به چیزی و خود را کشیدن به سویی و گراییدن به جانبی :
بیفکندش از اسب برسان مست
بیازید و بگرفت دستش به دست .
فردوسی .

به تو هر که یازد به تیر و کمان
شکسته کمان باد و تیره روان .
فردوسی .

از آن پس به شمشیر یازید مرد
تن اژدها زد بدو نیم کرد.
فردوسی .

بماند از گشاد و برش در شگفت
بیازید و تیر و کمان برگرفت .
اسدی (گرشاسبنامه ).

بیازیدو بگرفت دستش به شرم
بسی گفت شیرین سخنهای گرم .
اسدی (گرشاسبنامه ).

عصبهاء سینه و دل بیازند و بندهاء آن گشاده شوداز یازیدن این عصبها. (ذخیره ٔخوارزمشاهی ). و مردم [در این بیماری ] خویشتن را همی پیچد و همی یازد و تمطی و تثاوب می کند. (ذخیره ٔخوارزمشاهی ).
بیازم نیم شب زلفت بگیرم
طبقات مردم از صدق یقین و خلوص اعتقاد دست به مبایعه ٔ او یازیدند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 292). به طاعت و تباعت دست به صفقه ٔبیعت یازیدند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 339). و دانست که اجل دست به گریبان او یازیده است . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
چو تهی کرد سفره و کوزه
دست یازد به چادر و موزه .
اوحدی .

ز غیرت برآشفت چون پیل مست
پی خواهش نیزه یازید دست .
هاتفی .

به خیال تاراج و یغما و اندیشه ٔ غلبه و استیلا دست به استعمال سیف و سنان و تیر و کمان یازیدند. (حبیب السیر جزو سیم از ج 3 ص 160).
- کف یازیدن ؛ دست یازیدن :
به دربای آن سرو یازنده بالا
کف راد خود را سوی کیسه یازی .
سوزنی .

- گردن طمع یازیدن ؛ قصد تجاوز داشتن :
به ولایت بست و آن نواحی گردن طمع می یازید. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
- || گردن کشی و نافرمانی کردن :
بدان تا بدانستی آن نابکار
که گردن نیازد ابا شهریار.
دقیقی .

- نیش یازیدن ؛ دراز کردن نیش :
به دولت تو از این پس به چرخ دون با ما
نه نیش یازد عقرب نه کج رود خرچنگ .
جمال الدین عبدالرزاق .
|| دراز ساختن . (نسخه ای از برهان ). دراز کردن . پیش تر بردن . از جای خود کشیدن (در معنی متعدی ). از محل خود برآوردن . برآوردن و بالابردن به قصد زدن چنانکه تیغی از نیام :
یکی تیغ یازید کو را زند
سر نامدارش به خاک افکند.
فردوسی .
|| کشیدن . (رشیدی ) (انجمن آرا) (آنندراج ). خویشتن را در گذاشتن به درازا. (حاشیه ٔ فرهنگ اسدی نخجوانی ). ممتد شدن . کشیده شدن . خود را کشیدن :