اسناد معتبر تاریخی حکایت از
Anonymous
اسناد معتبر تاریخی حکایت از آن دارد که آذربایجان غربی از دیرباز عضو لاینفک ایالت آذربایجان بوده، هست و خواهد ماند و این مهم موضوعی نیست که بتوان آن را به چالش کشید.
ـ اوژن اوبن، نویسنده و جهانگرد فرانسوی در سال 1907 با نام بردن از منطقه آذربایجان می نویسد « ساوجبلاغ شهر کوچکی است و 15000 نفر جمعیت دارد این شهر در قسمت راست رودخانه در دره عریضی واقع شده و سمت چپ رودخانه نیز سراسر پر از باغ و تاکستان است، این نقطه تنها منطقه ای از آذربایجان است که در آن کردان تا جلگه و زمینهای هموار پایین آمده اند» " ایران امروز: اوژن اوبن، تهران، انتشارات زوار، چاپ اول 1362 ص 112"
ـ جرج ن کرزن، انگلیسی تاریخ نویس برجسته دانشگاه آکسفورد و خبرنگار روزنامه تایمز به سال 1889 در ایران در کتابش می نویسد: «ساوجبلاغ با جمعیتی در حدود 15000 نفر کرسی کردهای آذربایجان است. بین ایالت های آذربایجان و کرمانشاه ولایت محدود اردلان واقع شده که همان کردستان خاص ایران ایران است و بیشتر سکنه آن افرادی هستند که اقامتگاه ثابت دارند، حاکم نشین آن سنندج است» "ایران و قضیه ایران: جرج. ن . کرزن، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ سوم 1367 ص 704 "
ـ شریف ادریسی، جغرافی دان و نقشه نگار شهیر مراکشی در حدود سال 549 ق ایالات ایران قدیم را به تصویر کشیده است که در آن آذربایجان را به سه قسمت آدری آذربایجان، آردی آذربایجان و آذربایجان کنونی ایران را بلاد آذربایجان نامیده است، شریف ادریسی منطقه ترغی ساوجبلاغ "مهاباد امروزی" را در اراضی بلاد آذربایجان در کنار افشار آذربایجان نشان داده است " 1915 8 قرن تاریخ پرتنش اسلام ارامنه و نسل کشی مسلمانان، ر. طالبی، تهران، انتشارات تکدرخت، چاپ اول 1388 ص 42 "
ـ صنیع الدوله محمدحسن خان در کتاب مرات البلدان ناصری می نویسد: «شهرهای معروف آذربایجان که بعضی قدیمی بوده و برخی الان هست، تبریز، اردبیل، مراغه، اورمیه، خوی، سلماس، ساوجبلاغ، قره داغ، خلخال، اشنویه، اهر، دهخوارقان، مرند، اوجان، میانج، گرمرود و غیره می باشد» "مرات البلدان ناصری، محمدحسن خان ابن اعتماد السلطنه، چاپ سنگی ربیع الاول 1294 قمری، سیچان ایلی طهران ص 19 "
ـ احمد بن ابی یعقوب، در اثر خود البلدان می نویسد: «از اردبیل تا برزند از استانهای آذربایجان سه روز راه است و از برزند تا شهر ورثان از استانهای آذربایجان و از ورثان و از بیلقان تا شهر مراغه که مرکز آذربایجان بالاست. و از استانهای آذربایجان عبارت است از: اردبیل، برزند، بردعه، شیز "تکاب" سراب، مرند، تبریز، میانه، ارومیه، خوی، سلماس» " البلدان، احمدبن ابی یعقوب، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، نشر کتاب ص 46 »
ـ جرج ن کرزن، انگلیسی تاریخ نویس برجسته دانشگاه آکسفورد و خبرنگار روزنامه تایمز به سال 1889 در ایران در کتابش می نویسد: «ساوجبلاغ با جمعیتی در حدود 15000 نفر کرسی کردهای آذربایجان است. بین ایالت های آذربایجان و کرمانشاه ولایت محدود اردلان واقع شده که همان کردستان خاص ایران ایران است و بیشتر سکنه آن افرادی هستند که اقامتگاه ثابت دارند، حاکم نشین آن سنندج است» "ایران و قضیه ایران: جرج. ن . کرزن، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ سوم 1367 ص 704 "
ـ شریف ادریسی، جغرافی دان و نقشه نگار شهیر مراکشی در حدود سال 549 ق ایالات ایران قدیم را به تصویر کشیده است که در آن آذربایجان را به سه قسمت آدری آذربایجان، آردی آذربایجان و آذربایجان کنونی ایران را بلاد آذربایجان نامیده است، شریف ادریسی منطقه ترغی ساوجبلاغ "مهاباد امروزی" را در اراضی بلاد آذربایجان در کنار افشار آذربایجان نشان داده است " 1915 8 قرن تاریخ پرتنش اسلام ارامنه و نسل کشی مسلمانان، ر. طالبی، تهران، انتشارات تکدرخت، چاپ اول 1388 ص 42 "
ـ صنیع الدوله محمدحسن خان در کتاب مرات البلدان ناصری می نویسد: «شهرهای معروف آذربایجان که بعضی قدیمی بوده و برخی الان هست، تبریز، اردبیل، مراغه، اورمیه، خوی، سلماس، ساوجبلاغ، قره داغ، خلخال، اشنویه، اهر، دهخوارقان، مرند، اوجان، میانج، گرمرود و غیره می باشد» "مرات البلدان ناصری، محمدحسن خان ابن اعتماد السلطنه، چاپ سنگی ربیع الاول 1294 قمری، سیچان ایلی طهران ص 19 "
ـ احمد بن ابی یعقوب، در اثر خود البلدان می نویسد: «از اردبیل تا برزند از استانهای آذربایجان سه روز راه است و از برزند تا شهر ورثان از استانهای آذربایجان و از ورثان و از بیلقان تا شهر مراغه که مرکز آذربایجان بالاست. و از استانهای آذربایجان عبارت است از: اردبیل، برزند، بردعه، شیز "تکاب" سراب، مرند، تبریز، میانه، ارومیه، خوی، سلماس» " البلدان، احمدبن ابی یعقوب، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران، نشر کتاب ص 46 »