با تشکر از آقای موافق برای

عشیره پرست کسی است که به لحاظ فکری هنوز در فضای فرهنگی قبیله و عشیره دم می‌زند. برای او انسانها با توجه به تبار، نژاد یا زبانشان به "خودی" و "غیرخودی" تقسیم می شود. او اهمیت استقلال فرد را درک نمی کند و می خواهد با ایجاد دیوارکشیهای جدید "قبیله خودی" را از دیگران جدا کند و به استقلال برساند. البته از آنجایی که او در قرن 21 زندگی می‌کند، ناچار است برای "استقلال" مفهوم جدیدی اختراع کند و در پشت مفاهیم عامی مثل "سوسیالیسم" و "فدرالیسم" پنهان می‌شود. برای او "اختیار" و "آزادی" تنها در آزادی برای ایجاد مرزهای جدید و اختیار جدایی از دیگران خلاصه می‌شوند. "ما" بنیاد جامعه عقبمانده و قبیله‌ای است، در حالی که "من" اسم دیگر شهروند است و واحد سازنده جامعه شهری. در جامعه شهری انسان تصمیماتش را بر اساس منافع فرد می گیرد و همراهی او با جمع تا جایی است کع حقوق فرد (حتی یک فرد) قربانی نشود. شهروند "من‌گرا" است و عضو عشیره "ما-گرا". شهروند هرگز همرنگ جماعت نمی‌شود و تصمیماتش در جهت اصالت حقوق فرد است، زیرا تا وقتی که حقوق "فرد" به رسمیت شناخته نوشد، حقوق اجتماعی معنی پیدا نمی‌کنند. عشیره پرست و تفکر قبیله‌ای ولی همیشه تابع جمع است. او همه جا خودش را نماینده میلیونها انسان می‌داند و از "ما ترکان"، "ما فارسها" و "م ..." حرف می زند. تفاوت درست در همین نقطه است. در تفکر مدرن اصالت با "فرد" (من) است. در تفکر قبیله‌ای ولی اصالت با عشیره است. آقای موافق در ریشه یابی تفکر قومگرایان به نظر من انگشت بر نکته مهمی گذاشته است که نگاهی گذرا به کامنتها درست همین ادعای ایشان را تأیید می کند. سالها پیش کسی در مورد قومگرایان از "ناسیونالیسم روستایی" یادکرده بود، که به نظرم نوشته آقای موافق هم در همین راستا است، با تشکر مجدد از ایشان.