Skip to main content

دوستان بحث چگونه نوشتن زبان

دوستان بحث چگونه نوشتن زبان
آ. ائلیار

دوستان بحث چگونه نوشتن زبان ترکی آذربایجان را مطرح کرده اند.
آقای آذرگون-بابک بخت آور در کامنتها ؛ و آقایان علی پور و احمدی زاده اینجا. بحث ضروری و خوبی ست. من به این موضوع در مقاله ی «نکاتی پیرامون ادبیات نوین آذربایجان(ایران) www.iranglobal.info/node/19642 پرداخته ام. میتوان رجوع کرد.
مختصر اینکه :
1- زبان ترکی آذربایجان با باکو فرق دارد. و با ترکیه خیلی متفاوت است.
2- با باکو منهای کلمات روسی و اصطلاحات خاص آن طرف تقریباً یکی ست.
3- در ترکیه این تفاوت به جدایی تبدیل میشود. و در برخی مناطق که به منطقه ی «ترکهای آذری» معروف است زبانشان بما خیلی نزدیک است.
4- از نظر من هم اساس کار نویسنده در آذربایجان ایران همان زبان مردم است. اما با جایگزینی واژه های ترکی محلی بجای واژه های فارسی مورد استعمال در زبان تحصیل کردگان. تجربه ی من در نوشتن زبان ترکی آذربایجان آن است

که ما تقریباً هیچ نیازی به لغات غریبه، نامأنوس، از باکو و ترکیه یا زبان فارسی نداریم. همه چیز در زبان مردم ما وجود دارد و میتوان آنها را بکارگرفت. جمله بندی راحت- اصطلاحات،نامها- همه غنی ست. بکار گیری «نان-نن» و پسوند «خ» و غیره در صحبت ها. نشانه های امروزین زبان ماست.

مثلا بجای «اونون بیر پیلانی وار»میگویند:« اونون بیر قورقوسی وار» او برنامه،نقشه-ای دارد.و مانند اینها.مردم ما همه چیز را خودشان آماده کرده اند، فقط باید پیداکرد و بکارگرفت. بجای «اسکی» قدیم استفاده میکنیم. اسکی را به «کهنه ی بچه» میگوییم. منهم در برخی جا ها مجبور شده ام از اسکی،اؤتن و غیره استفاده کنم. البته در شعر.

استفاده از لغات بستگی به مکان-زمان-شعریا نثر جمله دارد. ولی در هر حال اساس زبان مردم است. و ادبیات آن. درضمن به واژه سازی بر اساس زبان خود مردم هم میتوان توجه کرد.مثلاً به دوچرخه نام «یئل آتی» را ساخته اند. البته مردم. که اسم زیبایی ست. و خیلی چیزهای دیگر. منی بوس را «قاپدی-قاشدی» گویند. دوستانی که استعداد واژه سازی دارند- یا جمع آوری از زبان مردم را- می توانند کارهای خود را منتشر کنند.

«طلبه لیک ایللری= دوران دانشجویی یا دانش آموزی» . در باکو میگویند.واژه طلبه را ما درمورد دانش آموزان علوم دینی در حوزه استعمال میکنیم. نمی توان در متن زبان ترکی آذربایجان ایران آنرا بجای دانش آموز بکارگرفت. ما میگوییم «مدرسه شایئدی». یا شاگردی. که شایئدی درست تر است.ها بئله...

هر نویسنده ای در کار خود روش و استیل خاص خود را دارد. در فارسی شیوه ی نگارش هدایت با نیما و آل احمد فرق دارد. و با شاملو و دولت آبادی نیز. شیوه ی سهند و شهریار و حبیب ساحر هم. و اوختای نیزبا هم متفاوت اند. یا شیوه ی معجزبه صابرنزدیک است.

از نویسندگان بعداز انقلاب تا کنون در ادبیات نوین آذربایجان در شعر و نثر نویسنده و شاعری ندیده ام که بتوانم شیوه و نثراو را به عنوان مثال بیاورم. اگر از برخی قطعات صرف نظر کنیم. خیلی ها می نویسند ولی شیوه ی جا افتاده ای ندارند. نثر خیلی ها هم آدم را از مطالعه بیزار میکند.