چیرگی و رواج زبان پارسی در

چیرگی و رواج زبان پارسی در آناتولی مرکزی ( ترکیه امروزی ) بین قرن های ششم و هفتم و هشتم هجری
کعبه عشاق باشد این مقام / هر که ناقص آمد اینجا شد تمام
پیرامون گسترش و چیرگی زبان پارسی در آناتولی مرکزی بین قرن های ششم و هفتم و هشتم هجری می توان بن مایه های ( اسناد ) بیشماری از جمله مجموعه آثار شاعران و عارفان و اندیشمندانی بمانند بهاء ولد پدر مولوی، برهان‌الدین محقق ترمذی، مولوی (مولانا جلال‌الدین محمد بلخی)، شمس تبریزی، صلاح‌الدین زرکوب، حسام‌الدین چلبی، سلطان ولد، جلال‌الدین چلبی امیر عارف، شمس‌الدین چلبی امیر عابد را برشمرد اما کوتاه سخن در این خصوص اینکه رواج پارسی در بین مردم کوچه و بازار به حدی بوده است که براحتی اشعار و نثر ها ی بزرگان نامبرده شده برایشان قابل درک و فهم بوده است . مردمی که شعر و سخن و اندیشه ی بزرگانی چون مولوی پارسی گویی را درک و او را بزرگ و مرید و مرشد خود برگزیدند و به گفته شمس‌الدین احمد افلاکی مهمترین تذکره نویس سال های مذکور آناتولی مرکزی ، بهنگام فوت مولوی در زمستان ششصد و هفتاد و دو هجری قمری به مدت چهل شب و روز در عزا و ماتم بسر بردند :

بعد چل روز سوی خانه شدند / همه مشغول این فسانه شدند
روز و شب بود گفتشان همه این / که شد آن گنج زیر خاک دفین

پ ن 1 : شمس‌الدین احمد افلاکی ( درگذشت ۷۶۱ ه.ق ) نویسنده کتاب مناقب‌العارفین . از آن جا که منابع تاریخی چندانی در مورد آناتولی سده های ۷و ۸ ه.ق در دست نیست، کتاب افلاکی از این لحاظ دارای ارزش و اهمیت خاص است و بسیاری از وقایع مهم آسیای صغیر آن زمان در این کتاب نقل شده است

پ ن 2 : مجموعه آثار مولوی شامل بیش از حدود هفتاد هزار بیت و نیز مجموعه نثر های روزانه به پارسی ، حدود هزار بیت عربی و حدود کمتر از پنجاه بیت به زبانهای یونانی/ترکی (اغلب به طور ملمع در شعر فارسی) می باشد

پ ن 3 : نگاره بالا سردر ورودی آرامگاه حضرت مولانا می باشد .