در حوزهٔ تمدنی مدرن نیز،

در حوزهٔ تمدنی مدرن نیز، جامعه فارسی‌ چیزی ندارد، تفکرات مدرن ابتدا در آذربایجان و در اوج انقلاب مشروطیت زائیده شد، با قدرت گیری رضا خان، تیر خلاص به این تفکرات زده شد و ناسیونالیزم فارسی‌ و پان فارسیسم تنها محصول خود را که همان ( کارخانه‌های جوک سازی ) بود در بستر جامعه گسترش داد، این در تاریخ دنیا ( بی‌ سابقه ) است، ناسیونالیزم در دیگر کشور‌ها قادر به ( تولید حزب، مطبوعات آزاد، طبقه متوسط، بانک مرکزی مستقل از دولت و الخ ) شد ولی‌ تنها دستاورد ناسیونالیزم فارس و پان فارسیسم در ایران ( کارخانه‌های جوک سازی ) بودند.