آیا میدانید امروز ٢٦ فوریه

بین خان‌کندی و آغدام است.
جنگ ارمنستان علیه جمهوری آزربایجان در آستانه فروپاشی اتحاد شوروی از سال ۱۹۸۸ آغاز شد، زمانی که پارلمان استان خودمختار قره‌باغ کوهستانی خواستار استقلال یا پیوستن به جهوری ارمنستان شد. نهادهای قانونی جمهوری آزربایجان از جمله پارلمان آزربایجان این مصوبه را در چارچوب اختیارات قانونی خود ملغی اعلام کرد. ارامنه قره‌باغ با کمک گرفتن از ارمنستان و یاری جستن از نیروهای نظامی شوروی سابق (عمدتا لشکرهای ۳۶۶ روسی مستقر در قفقاز بویژه آزربایجان)، مناطق مختلف قره‌باغ و نواحی پیرامون را اشغال کردند.
در روز ۲۵ فوریه سال ۱۹۹۲ در ساعات پایانی روز و ورود به بامداد ۲۶ فوریه، نیروهای ارمنی با کمک نیروهای نظامی لشگر ۳۶۶ شوروی سابق (عمدتا روس‌ها)، وارد خوجالی شدند و ضمن اشغال این شهرک ۲۵۰۰ نفری آن را به آتش کشیده و تعداد زیادی از ساکنان ناگزیر به فرار شدند و تعدادی دیگر از جمله ۶۱۳ نفر عمدتا زن و کودک و مردان و زنان میانسال و کهنسال به طز فجیعی از سوی قوای مسلح ارمنی قتل عام شدند. این قرباینان شامل ۶۳ کودک، ۱۰۶ نفر زن، ۷۰ پیرزن و پیرمرد می‌شود. در این قتل عام ۶۱۳ شهروند ساکن خوجالی به قتل رسیدند که ضمن آن اعضای ۸ خانواده همگی کشته شدند، ۲۵ کودک پدر و ماد خود را از دست داد، ۱۳۰ کودک یکی از والدین خود را از دست داد. در این قتل عام از بین ۴۸۷ نفر که با گلوله مستقیم زخمی شدند، ۷۶ نفر کودک بودند. از کل ساکنان شهر ۱۲۷۵ نفر بدست ارامنه اسیر شدند و ۱۵۰ نفر نیز مفقود الاثر گردیدند. مجموع خسارات وارد شده به دارایی‌ها و املاک ساکن شهر در آن روز به قیمت جاری واحد پول آن وقت به ۵ میلیارد روبل برآورد شده است.
براساس مفاد کنوانسیون و اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد(مصوب ۱۰/۱۲/۱۹۴۶مجمع عمومی سازمان ملل متحد) اقدام ارامنه علیه ساکنان غیر نظامی و بی دفاع خوجالی براساس تعاریف موجود قتل عام و جرم محسوب می‌شود. موادی از این اعلامیه در ارتباط با موضوع خوجالی عبارتند از:
ماده ۲- هر کس می‌تواند بی هیچ گونه تمایزی، به ویژه از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، دین، عقیده‌ی سیاسی یا هر عقیده‌ی دیگر، و همچنین منشاء ملی یا اجتماعی، ثروت، ولادت یا هر وضعیت دیگر، از تمام حقوق و همه‌ی آزادی‌های ذکر شده در این اعلامیه بهره مند گردد.
به علاوه نباید هیچ تبعیضی به عمل آید که مبتنی بر وضع سیاسی، قضایی یا بین‌المللی کشور یا سرزمینی باشد که شخص به آن تعلق دارد، خواه این کشور یا سرزمین مستقل، تحت قیمومیت یا غیر خودمختار باشد، یا حاکمیت آن به شکلی محدود شده باشد.
ماده ۳ – هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.
ماده ۹- هیچ کس را نباید خودسرانه توقیف، حبس یا تبعید کرد.
ماده ۱۷ – ۱) هر شخص به تنهایی یا به صورت جمعی حق مالکیت دارد؛‌۲) هیچ کس را نباید خودسرانه از حق مالکیت محروم کرد.
با وجود قطعنامه‌های شماره ۸۲۲ مورخ ۳۰ آوریل ۱۹۹۳، ۸۵۳ مورخ ۲۹ ژوئیه ۱۹۹۳، ۸۷۴ مورخ ۱۴ اکتبر ۱۹۹۳، ۸۸۴ مورخ ۱۲ نوامبر ۱۹۹۳، شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره تخلیه اراضی اشغالی آزربایجان از سوی ارمنستان، و هم چنین مصوبات متعدد مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این زمینه، متاسفانه این قطعنامه‌ها ضمانت اجرایی نیافته و نه تنها منطقه قره‌باغ کوهستانی بلکه ۷ شهرستان جمهوری آزربایجان شمالی در پیرامون و خارج از منطقه قره‌باغ نیز در اشغال ارامنه باقی مانده است. از سال ۱۹۹۴ آتش بسی بین دو کشور زیر نظر گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا به عنوان بازوی سازمان ملل متحد در منطقه تحت نظارت فرانسه، روسیه، آمریکا برقرار گردیده است. در شرایط کنونی جمهوری آزربایجان شمالی با جمعیتی سه برابر ارمنستان و در آمد ناخالص داخلی چند برابر نسبت به ارمنستان و انگیزه جنگ به جهت بازپس گیری سرزمین‌های اشغالی و با توسعه