سخنان برخی از کمنتارنویسان
اقبال اقبالی
سخنان برخی از کمنتارنویسان براستی شایسته پاسخ نیستند و من از سقوط در مواضع مشابه عاجزم. بنابراین نظراتی که به موضوع ربط ندارد، فتواگونه طرح شده و بی پشتوانه هستند را فاقد ارزش پاسخگوئی دانسته و از پرداختن بدانها معذورم.
اما در مورد فردوسی؛ من فردوسی شناس نیستم تا چون برخی کمنتارنویسان در مورد یک سند حماسی، ملی و تاریخی ملت ایران نادانسته قضاوت کنم. اما دانسته های تاکنونی من؛
در مورد ادعاهای زن ستیزی، عرب ستیزی و ترک ستیزی فردوسی نظراتی خلاف ادعاهای فردوسی ستیزان وجود دارد که با روح حاکم بر شاهنامه، نگاه انسان ایرانی به هستی و جهانبینی اش همخوانی دارد.
و بقول پرفسور جمالی: « پرنسیپهای مایه ای فرهنگ ایرانزمین = مهر و داد و راستی و قداست جان و زندگی ».
حضور زنانی چون تهمینه، منیژه، رودابه، فرنگیس، گُردآفرید و... در اکثر داستان های شاهنامه نشان دهنده ی اعتبار و شکوه مقامی است که حکیم توس برای آنان قائل است.
"زنان شاهنامه خرد و آگاهی دارند و آنگاه که مردان از اندیشه باز می ماندند؛ اینان اند که با دلیری بدان میدان پای می گذارند و گره ها را می گشایند و با خردمندی و کاردانی پهلوانان را به شگفتی درمی افکنند و راه بهین را برمی گزینند."
چندی پیش مطلبی در العربیه. درج شده بود:
یک شاهنامه شناس: فردوسی اشعار عرب ستیز و زن ستیز نسروده است
چهارشنبه 22 جمادی الثانی 1435هـ - 23 آوریل 2014م
دکتر ابوالفضل خطیبی، شاهنامه شناس و استاد دانشگاه، یقین دارد که ابیات بسیاری از جمله ابیات عرب ستیز و زن ستیز منسوب به حکیم فردوسی، توسط کاتبان یا نقالان به شاهنامه افزوده شده، زیرا که به اعتقاد وی این ابیات در نسخ معتبر وجود ندارد.
سایت "گمانه" پس از اشاره به اینکه "شاهنامه، یکی از گهربارترین نمونه‌های شعر و ادب پارسی است که بسیاری از ایرانیان آن را دلیل زنده ماندن زبان فارسی، طی صدها سال حکومت اعراب و دیگر مللِ غیرِ فارسی زبان می‌دانند" افزوده است که " معتبرترین نسخه تصحیح شده شاهنامه کوشش ۳۵ ساله استاد جلال خالقی است که پس از بررسی ۱۵ نسخه از معتبرترین نسخ شاهنامه بدست آمده است و یکی از اصیل‌ترین و درست‌ترین تصحیح شاهنامه است."
در این گزارش آمده است :" دکتر ابوالفضل خطیبی، شاهنامه شناس و استاد دانشگاه، به درخواست استاد خالقی دفتر هفتم این مجموعه را بررسی و ویرایش کرده‌اند. ایشان به یقین معتقدند که ابیات بسیاری توسط کاتبان یا نقالان به شاهنامه افزوده شده، زیرا که این ابیات در نسخ معتبر وجود ندارد."
به نوشته گمانه :" از مشهورترین ابیاتی که سروده فردوسی نیست و بدان افزوده شده عبارت است از : “زشیر شتر خوردن و سوسمار/ عرب را به جایی رسیده ست کار/ که فر کیانی کند آرزو/ تفو بر تو ای چرخ گردون تفو”.
این گزارش سپس به بیت مشهور زن ستیزانه: “زن و اژدها هر دو در خاک به/ جهان پاک از این هر دو ناپاک به ” اشاره کرده که از نظر این شاهنامه شناس برجسته متعلق به فردوسی نیست.
وی همچنین بیت بسیار مشهوری را که معمولاً -حتّی از سوی خواصّ و محقّقان هم- از زبان فردوسی و به نام او خوانده و دانسته می شود: “بسی رنج بردم در این سال سی، عجم زنده کردم بدین پارسی” متعلق به حکیم توس نمی داند.
به نوشته "گمانه"، دکتر سجاد آیدانلو از شاهنامه شناسان بنام ایران نیز در مقاله ای که “بیت های عرب ستیزانه در شاهنامه” نام دارد و به بررسی بیت های مربوط به خوارداشت عرب ها در بخشِ به اصطلاح تاریخی شاهنامه (به ویژه دورة یزدگرد سوم) می پردازد. نتیجة بررسی این است که غالب ابیاتِ از این دست -همچون بیتهای تحقیر زنان- افزوده کاتبان است.
در پایان این گزارش فهرست قدیم‌ترین و معتبرترین نسخِ شاهنامه‌های موجود ارائه شده که به عنوان برگ‌های کهن «شناسنامه زبان فارسی» به عنوان مبنای تصحیح جلال خالقی مطلق از شاهنامه بوده‌اند.
فهرست نسخ شاهنامه های معتبر به ترتیب تاریخ (هجری قمری) و اعتبار:
۱. نسخه فلورانس ۶۱۴
۲. نسخه لندن ۶۷۵
۳. نسخه استانبول ۷۳۱
۴. نسخه قاهره ۷۴۱
۵. نسخه لندن ۸۹۱
۶. نسخه استانبول ۹۰۳
۷. نسخه لنینگراد ۷۳۳
۸. نسخه قاهره ۷۹۶
۹. نسخه لیدن ۸۴۰
۱۰. نسخه لندن ۸۴۱
۱۱. نسخه پاریس ۸۴۴
۱۲. نسخه واتیکان ۸۴۸
۱۳. نسخه لنینگراد ۸۴۹
۱۴. نسخه آکسفورد ۸۵۲
۱۵. نسخه برلین ۸۴۹
در پایان این گزارش آمده است که در هیچکدام از نسخ مذکور که قدیم ترین نسخ مصححان هست و معتبرترین آنها به شمار می آیند، چنین ابیاتی دیده نمی‌شود.
حضور زنانی چون تهمینه، منیژه، رودابه، فرنگیس، گُردآفرید و... در اکثر داستان های شاهنامه نشان دهنده ی اعتبار و شکوه مقامی است که حکیم توس برای آنان قائل است.
"زنان شاهنامه خرد و آگاهی دارند و آنگاه که مردان از اندیشه باز می ماندند؛ اینان اند که با دلیری بدان میدان پای می گذارند و گره ها را می گشایند و با خردمندی و کاردانی پهلوانان را به شگفتی درمی افکنند و راه بهین را برمی گزینند."
چندی پیش مطلبی در العربیه. درج شده بود:
یک شاهنامه شناس: فردوسی اشعار عرب ستیز و زن ستیز نسروده است
چهارشنبه 22 جمادی الثانی 1435هـ - 23 آوریل 2014م
دکتر ابوالفضل خطیبی، شاهنامه شناس و استاد دانشگاه، یقین دارد که ابیات بسیاری از جمله ابیات عرب ستیز و زن ستیز منسوب به حکیم فردوسی، توسط کاتبان یا نقالان به شاهنامه افزوده شده، زیرا که به اعتقاد وی این ابیات در نسخ معتبر وجود ندارد.
سایت "گمانه" پس از اشاره به اینکه "شاهنامه، یکی از گهربارترین نمونه‌های شعر و ادب پارسی است که بسیاری از ایرانیان آن را دلیل زنده ماندن زبان فارسی، طی صدها سال حکومت اعراب و دیگر مللِ غیرِ فارسی زبان می‌دانند" افزوده است که " معتبرترین نسخه تصحیح شده شاهنامه کوشش ۳۵ ساله استاد جلال خالقی است که پس از بررسی ۱۵ نسخه از معتبرترین نسخ شاهنامه بدست آمده است و یکی از اصیل‌ترین و درست‌ترین تصحیح شاهنامه است."
در این گزارش آمده است :" دکتر ابوالفضل خطیبی، شاهنامه شناس و استاد دانشگاه، به درخواست استاد خالقی دفتر هفتم این مجموعه را بررسی و ویرایش کرده‌اند. ایشان به یقین معتقدند که ابیات بسیاری توسط کاتبان یا نقالان به شاهنامه افزوده شده، زیرا که این ابیات در نسخ معتبر وجود ندارد."
به نوشته گمانه :" از مشهورترین ابیاتی که سروده فردوسی نیست و بدان افزوده شده عبارت است از : “زشیر شتر خوردن و سوسمار/ عرب را به جایی رسیده ست کار/ که فر کیانی کند آرزو/ تفو بر تو ای چرخ گردون تفو”.
این گزارش سپس به بیت مشهور زن ستیزانه: “زن و اژدها هر دو در خاک به/ جهان پاک از این هر دو ناپاک به ” اشاره کرده که از نظر این شاهنامه شناس برجسته متعلق به فردوسی نیست.
وی همچنین بیت بسیار مشهوری را که معمولاً -حتّی از سوی خواصّ و محقّقان هم- از زبان فردوسی و به نام او خوانده و دانسته می شود: “بسی رنج بردم در این سال سی، عجم زنده کردم بدین پارسی” متعلق به حکیم توس نمی داند.
به نوشته "گمانه"، دکتر سجاد آیدانلو از شاهنامه شناسان بنام ایران نیز در مقاله ای که “بیت های عرب ستیزانه در شاهنامه” نام دارد و به بررسی بیت های مربوط به خوارداشت عرب ها در بخشِ به اصطلاح تاریخی شاهنامه (به ویژه دورة یزدگرد سوم) می پردازد. نتیجة بررسی این است که غالب ابیاتِ از این دست -همچون بیتهای تحقیر زنان- افزوده کاتبان است.
در پایان این گزارش فهرست قدیم‌ترین و معتبرترین نسخِ شاهنامه‌های موجود ارائه شده که به عنوان برگ‌های کهن «شناسنامه زبان فارسی» به عنوان مبنای تصحیح جلال خالقی مطلق از شاهنامه بوده‌اند.
فهرست نسخ شاهنامه های معتبر به ترتیب تاریخ (هجری قمری) و اعتبار:
۱. نسخه فلورانس ۶۱۴
۲. نسخه لندن ۶۷۵
۳. نسخه استانبول ۷۳۱
۴. نسخه قاهره ۷۴۱
۵. نسخه لندن ۸۹۱
۶. نسخه استانبول ۹۰۳
۷. نسخه لنینگراد ۷۳۳
۸. نسخه قاهره ۷۹۶
۹. نسخه لیدن ۸۴۰
۱۰. نسخه لندن ۸۴۱
۱۱. نسخه پاریس ۸۴۴
۱۲. نسخه واتیکان ۸۴۸
۱۳. نسخه لنینگراد ۸۴۹
۱۴. نسخه آکسفورد ۸۵۲
۱۵. نسخه برلین ۸۴۹
در پایان این گزارش آمده است که در هیچکدام از نسخ مذکور که قدیم ترین نسخ مصححان هست و معتبرترین آنها به شمار می آیند، چنین ابیاتی دیده نمی‌شود.