Direnc Minelli گرامی
من مطالبی را که اشاره کرده اید همان ایام که موضوع بحثها بود دیده و درجریان بوده ام. تقریبا از همه تلاشها در این خصوص اطلاع دارم ولی نتیجه همان است که نوشته ام. حروف عربی راه حل ندارد. بهزادی و هیئت و قرارمدارها و غیره مشکل گشا نیستند چون راه حل با این حروف غیر ممکن است. بهنام عزیز هم درمورد حروف عربی زیاد کارکشته است و او هم نظرش چنین است. جریان عمل از قدیم و جدید هم نشان داد که راه حل وجود ندارد. هرکس طوری می نویسد که قابل خواندن باشد. و این تنها راه عملی ست.
درمورد فعل «یئغیشماق»:yığışmaq
که yığışmışdı از آن آمده
منفی اش میشود yığış-ma-mış-dı یئغیشمامیشدی.
از فعل اتمک : edirdi میاید نه ədirdi
درضمن شما نباید حروف عربی را به حروف لاتین تبدیل کنید که درست درنمیاید. اگر این کار امکان داشت حالا ما با حروف عربی هیچ مشکلی نداشتیم.
---------
در ضمن حالا که بحث گرامر است بهتره این موضوع را هم مطرح کنم که:
- درست آن است که نوشته های آذربایجان ایران، به زبان امروزی باشد که مردم صحبت میکنند. یعنی تغییر اساسی در زبان ادبی از راه تغییر گرامر لازم است. از جمله:
1- افعالی که به x =خ ختم میشوند خ نوشته شوند.gəldix - ged dix
2- n از onlar حذف شود و olar قید شود.
و غیره
این تغییرات زبانی در همه ی زبانها هر سال داخل گرامر میشود ولی زبان ما به علت مشکلات مختلف همچنان درجا میزند.
3- اصل اینه که تاجایی که ممکن است زبان ادبی به زبان شفاهی نزدیک شود و حتی یکی گردد. در بایاتی ها و کلا فولکلور این کارصورت گرفته . ادامه یابد.
4- امروزه کسی اونلار بکار نمی برد که در نوشتن هم نیازی به حفظ آن باشد. راحت اولار میگوید.
چرا نباید بگوید ولی ننویسد؟! دلیل منطقی ندارد. جز کهنه گرایی.
کسی نمیگوید گددیک . میگوید گددیخ. منطقی برای حفظ کهنگی وجود ندارد.
5-نسیمی شاعر نوشته «اول» بجای «او». خوب اگر منطق بر اساس حفظ کهنه باشد باید اکنون بجای «او» اول نوشته شود.
در فارسی کلمه ی «مر» که ناصر خسرو مدام در جملاتش استفاده کرده اکنون از جمله ی فارسی حذف شده. و چه بهتر.
6- چرا ما باید اصرار در حفظ کهنگی ها کنیم؟ پرسش فاقد جواب است.
7- درست آن است که هرچه از زبان مردم حذف شد در قلم هم حذف شود. هرچه جدید است جایگزین گردد.
8- این را زبان باز گویند. و حفظ کهنگی رشد زبان را می بندد. که زبان بسته گفته میشود.
9- توجه کنیم « زبان گرامر را به وجود میاورد-نه گرامر زبان را».گرامر زبان را بسته میسازد. موجود زنده زبان است نه
گرامر. از این رو ضرورت دارد گرامر ایستا نماند-با تغییرات زبان دگرگون شود.
به قول بهرنگی امروزه کسی نمی گوید «آت ایله» -میگوید«آت+ نان». و...
حال بیا نگاهی کن به کتابهای عهد بوقی گرامر زبان ما. هنوز در چنبره ی «دیر-دیر» اند!
- این زبان هزار و یک درد دارد.....
سنه قزبان اولوم ای دردلی کرم
دریالار مرکب اولا مئشه لر قلم
میرزالار یازدیقجا دردین وار سنین...