این اختلافات اساسا از تعارض

که هیچ؛ برعکس آن را زبانی مهاجم و تازی می داند. اما رویکرد دیگر به مسئله ملی زبانی در آذربایجان می گوید که هر ملتی زبانی دارد و در جای خود قابل احترام. ما نیز ملتی با ریشه و تاریخ خود هستیم و زبان مان به لحاظ مزایای گراماتیک و دایره لغت و فراگیر بودن آن به لحاظ جمعیتی و ... شایستگی رسمیت یافتن دارد و تنها در این صورت است که می تواند از خطر آسیمیلاسیون رهایی یابد. این زبان بایستی از زبان محاوره ای خانگی که کاربرد آن بیشتر در سطح نیاز های روز مره خوردن و خوابیدن و ... است در آمده و کاربردی حقوقی؛ قضائی؛ دولتی؛ سیاسی؛ علمی و ادبی یابد تا با خلق آثار و ضرورت بکارگیری توسط عموم بتواند سالیان سال به حیات خود دامه دهد چرا که در غیر اینصورت با مرور زمان افراد کمتر به آن احساس نیاز خواهند نمود و با سم پاشی هایی که عده ای بی هویت یا بیگانه پرست می نمایند این روند تسریع نیز خواهد یافت.
لذا درد آنقدر واضح و مبرهن است که نیازی به قصه سرایی نمی ماند. ملت تورک آذربایجان اگر می خواهد به عنوان تورک آذربایجانی به حقوق ملی دموکراتیک و به جامعه مدرن دست یابد راهی جز دستیابی به قدرت سیاسی و تثبیت المنت های ملی متعلق به خود از جمله زبان تورکی در ساختار سیاسی و حقوقی سیستم حکومتی ندارد! در غیر اینصورت بالفرض اگر هم بتواند به پاره ای از خواست های دموکراتیک برسد اما قطع یقین با توجه به آنچه در این مقال در مورد تفکر شووینیستی فارس محور حاکم بر جغرافیای ایران گفته شد از هویت تورکی آذربایجانی این ملت چیزی نخواهد ماند....