Skip to main content

جناب استقلاچی گرامی، نویسنده

جناب استقلاچی گرامی، نویسنده
آ. ائلیار

جناب استقلاچی گرامی، نویسنده در انتخاب موضوع خود آزاد است . هر چیز را خواست میتواند موضوع اثر خود قرار بدهد. نمیشود آزادی او را در انتخاب چهار چوبه اثر هنری سلب کرد. ایلیس لی گفته چرا و چگونه رمانش را خلق کرده است. اگر او از فلاکت انسانهای بیگناه نمینوشت پس چکسی باید این موضوع را مطرح میکرد؟ کشته شدن و فلاکت بیگناه فرق نمیکند ارمنی باشد یا آذربایجانی و یا از دیگر مردمان. نویسنده آدمهای مطرح شده در رمان را شهرومند آذربایجان میداند نه شهروند کشور ارمنستان. تازه شهروند ارمنستان هم باشند باز مسئله هیچ فرق نمیکند. بیگناه بیگناه است - و انسان انسان. جنایتهای داشناکها را نویسندگان مردمی خود ارمنستان «تعهد انسانی و ادبی» دارند که مطرح کنند. ایلیس لی ادبیات مردمی ارمنستان را سخت در مخمصه قرار داده است که هرگز نمیتوانند در مقابل جنایات داشناکها سکوت کنند.

کار ادبیات هنر است و شیوه های برخوردش به مسایل نیز هنری ست. و با طرق سیاسی تفاوت اساسی دارد. گیرم اثر ادبی نویسنده چیز نادرستی ست. پاسخش تظاهرات فالانژمابانه در مقابل خانه اوست یا گوش بریدن - یا محروم کردن از انواع حقوق و حتی شهروندی؟ و یا مثل نازیستها آزمایش ژنتیک او؟ پاسخ کار بی ارزش ادبی - خلق اثر ارجدار است. اگر این هوچیگران فالانژیست چیزی سرشان میشود « رمان قره باغ» را بنویسند و مسایل را دوطرفه و ریشه ای و همه جانبه مطرح کنند. و جواب نویسنده را با خلق اثر بهتری بدهند. آیا همچو جربزه ای دارند یا فقط میتوانند گوش ببرند و آزمایش ژنتیک انجام دهند- مثل نازیستها و فاشیستها. اعمال خشونت به انسان محکوم است. حتی این انسان دشمن باشد- خائن و جنایتکار باشد- باز هم هیچ فرق نمیکند. عمل ضد بشری محکوم است. چرا اعمال خشونت آمیز و فلاکتبار و ضد بشری را محکوم نمیکنید. حقوق بشر « خطی و خودی و غیر خودی» نمیشاسد. خشونت کرده ایم محکوم است. دیگران هم کرده اند- باز هم محکوم است. چرا تعصب کور از خود نشان میدهید. دنیای امروز دنیای تعصبات و فالانژ بازیها نیست. یکمقدار روی مسئله عمیق بیندیشید. تا این مسایل فردا در این سوی ارس تکرار نشود. که براستی آبروریزی ست.