فرق یک پان ترک و بانوی
ناشناس
فرق یک پان ترک و بانوی شریف ارمنی را در باره ایران
آلنوش طریان؛ مادر ستارهشناسی ایران
برترین ها: آلنوش طریان، هجدهم آبان ماه ۱۲۹۹ در خانوادهای ارمنی، تحصیلکرده و اهل فرهنگ در تهران به دنیا آمد. پدرش آرتو طریان دانشآموختهی نمایش و بازیگری از مسکو بود. مادر آلنوش، وارتو طریان نیز فارغالتحصیل رشتهی ادبیات و هنر سخنوری از کشور سوئیس بود. وارتو طریان با نام هنری «لالا» همچنین هنرپیشه و کارگردان تئاتر نیز بود.
آلنوش طریان، نخستین زن فیزیک دان ایران و مادر ِ ستاره شناسی ایران
او نخستین زن ایرانی بود که نمایشنامهای را کارگردانی کرده است. مادر آلنوش، در سال ۱۲۷۵ شمسی در شهر تبریز به دنیا آمد. او برای ادامه تحصیل به سوئیس رفت و پس از بازگشت با آرتو طریان ازدواج کرد. مادر و پدر آلنوش در نمایشهای متعددی با یکدیگر بر روی صحنه رفتند و بیش از بیستوپنج سال در این عرصه به فعالیت پرداختند.
مادر ِ آلنوش در نمایشنامههای فارسی بسیاری نقشآفرینی کرد و بارها از سوی مجلات «ایران»، «اتحاد»، «ستاره ایران»، «ایران آزاد»، «قانون» و «مرکز دوفرانس» ِ پاریس مورد تمجید قرار گرفت. آلنوش در چنین خانوادهای بالید و رشد کرد. آلنوش تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسهی ارامنه و دورهی دبیرستان را در دبیرستان «انوشیروان دادگر» زرتشتیان سپری کرد.
آلنوش در مورد تحصیل در این مدرسه میگوید: «در آن زمان، در مدارس ارمنیان تنها تا کلاس نهم تدریس میشد و من، پس از اتمام دورۀ نه ساله در مدرسۀ ارمنیان، برای تکمیل تحصیلات به مدت دو سال به مدرسۀ انوشیروان دادگر، که متعلق به زرتشتیان بود، رفتم. دلیل انتخاب این مدرسه هم نزدیک بودن آن به منزل ما بود.»
آلنوش طریان، نخستین زن فیزیک دان ایران و مادر ِ ستاره شناسی ایران
آلنوش طریان در سال ۱۳۲۶ لیسانس خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در همانجا به عنوان متصدی عملیات آزمایشگاهی دانشکده علوم استخدام شد. طریان سپس برای ادامهی تحصیل به دانشگاه سوربن رفت و در سال ۱۳۳۵ از این دانشگاه مدرک دکترا گرفت. او پیش از سفر برای دریافت بورس تحصیلی اقدام کرده بود که استادش دکتر محمود حسابی به دلیل زن بودن او با این درخواست مخالفت میکند و طریان مجبور میشود با هزینهی شخصی برای تحصیل به فرانسه سفر کند.
«در دوران تحصيل هميشه نمرات بالا داشتم و مورد توجه معلمين و اساتيد بودم. در زمانی كه ليسانس گرفتم از استاد خود برای گرفتن بورس كمك خواستم اما وی به دليل اينكه من زن بودم با بورس من موافقت نكرد و به من گفت تا الان هم زيادی درس خواندم. پدرم گفت من میتوانم هزينهی تحصيل تو را در فرانسه تقبل كنم و بورس را برای افرادی بگذار كه واقعا احتياج دارند. با هزينهی شخصی به فرانسه رفتم و دكترای خود را از دانشگاه سوربن گرفتم و سپس با وجود پيشنهاد كرسی استادی در دانشگاه سوربن به كشورم بازگشتم.»
دکتر طریان در مورد دلیل انتخاب رشتهی فیزیک میگوید: «وقتی شما درسی را با معلمی خوب شروع میکنید مجذوب آن درس میشوید و من هم مجذوب فیزیک شدم چون معلمان بسیار خوبی در این درس داشتم. من به پدرم گفتم که میخواهم کاری کنم که از عهدهی هرکسی بر نیاید. از بچهگی دیده و شنیده بودم که چهطور مردم مثلاً میگویند: دخترها نمیتوانند ریاضی بخوانند یا فلانکار را انجام دهند و این همیشه باعث آزردگی من میشد و میخواستم ثابت کنم که دختر یا پسر بودن فرقی ندارد و اگر انسان استعداد و پشتکار کافی داشته باشد، از عهدهي هر کاری بر میآید و ثابت هم کردم.»
آلنوش طریان، نخستین زن فیزیک دان ایران و مادر ِ ستاره شناسی ایران
آلنوش طریان به قصد خدمت به کشورش به موقعیتهای فراوان خود در اروپا پشت پا میزند و به ایران برمیگردد: