تقی رحمانی دستاورد ۲۲ خرداد را شکل‌گیری اراده‌ای مدنی برای کنترل قدرت و نه تصرف آن می‌داند. وی نشانه‌های تفاهم قشرهای مختلف جامعه روی حداقل‌ها و بحث در باره مفاهیمی چون برنامه‌ریزی و مسئولیت را نیز امیدوارکننده می‌خواند.

تقی رحمانی، تحلیلگر و پژوهشگر مسال اجتماعی و سیاسی در گفتگو با دویچه‌وله، از بخش‌های خام وشکننده، جلوه‌های پایدار جنبش سبز و تمایزهایی در اجتماع سخن می‌‌گوید که ناشی از انتخابات دهم هستند.

دویچه‌وله: مختصات جامعه ایران پیش از انتخابات چه بود؟

هدف از گرامي داشت نوروز و وقايعي كه در طول قرون و اعصار در اين روز روي داده است در خور توجه فراوان است. در بسياري از آثار گذشته نگاران، از جمله در تاريخ طبري، شاهنامه فردوسي و آثار بيروني؛ نوروز به جمشيد، شاه افسانه اي و در پاره اي ديگر به کيومرث نسبت داده شده و آن را به دليل آغاز بهار، برابر شدن روز و شب و از سر گرفته شدن درخشش خورشيد و اعتدال طبيعت، بهترين روز در سال دانسته اند.

زنی بسیار جوان که کودکی را در اغوش داشتو به شدت گریه می کرد به ماموری گفت:یک هفته است به اینجا می ایم ولی هنوز کسی جوابم را نداده.در انتهای راهرو نیمه طویل دادگاه چشمم به زنی افتاد که تنها ایستاده بود...در چشمان روشنش غم نهفته ای بیداد می کرد,پیشش رفتم نمی دانستم چگونه باید شروع کنم با غم لبخندی زد و پر سید برای طلاق امدی؟ اول راهی یا مثل من...؟

قلم به دو مناسبت، بهانه یافت تا رقصی دیگر بیاغازد. نخست، یاد سالی پیش، در چنین روزهایی و ورود میرمان به میدان و دوم کوتاه نوشته دکتر غلامعلی رجائی در کلمه که مصداق این معروف بود که چون از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. از یاد نمی برم قریب یکسال پیش در چنین روزهایی که شور انتخاباتی جان گرفته بود و مباحث و بعضا مجادلات حول محور چرائی ورود میرحسین و کناره گیری آقای خاتمی پس از آن سفرها و خطابه های نوستالوژیک انتخاباتی به نفع او از صحنه رقابت می چرخید...

طبق عادت و یا هر چیز دیگر او باید خرید عید نوروز را انجام میداد و این بار هم رفته بود بیرون برای خرید نوروزی . در سر چهارراهی هجمه ایی را دید و خواست بی اعتنا رد شود که کمی کنجکاوی نگه اش داشت . رفت جلو و دید خدا بساطش را پهن کرده و با آرامی خریدارانش را زیر نظر داشت .

بررسی فرآیند‌های جاری نشان می‌دهند که سیاست اقتدارگرایان در داخل به روش‌های سرکوب شدید از یکسو و خفقان رسانه‌ای از سوی دیگر اتکا دارد و نیز سیاست خارجی مبتنی بر تنش افزایی درمنطقه و در جهان را دنبال می‌کند که در هر دو شکل شکست‌های سنگینی را تا کنون پدید آورده است و از این به بعد نیز ناگزیر از قبول شکست‌های سنگین تری خواهد شد. سبزها اگر متحد وهشیار باشند، فرصت‌های درخشان تری در پیش دارند.

ولی سفیهی که دارد روی تباه‌کارترین ستمگران تاریخ را سفید می‌کند، یا کرده‌است، گفت چارشنبه سوری مبنای منطقی ندارد. پیش از او نیز آیات عظام جهالت و ضلالت دیگری چنین خورده‌فرمایشاتی صادر کرده‌بودند. حتی مطهری که با جنایت‌کاران حاکم بسیار متفاوت بود، چهارشنبه سوری را حماقتی خواند که از اجداد به جا مانده و گفت قرآن به ما می‌فرماید که حماقت اجداد را باید پوشاند.

در قرون گذشته جنبش های سیاسی در کشور ما، عمدتن رنگ و بوی اسلامی داشته و مطالبات اجتماعی از فیلتر اندیشه دینی مشروعیت یافته اند. به نظر می رسد که با خیزش جنبش های اجتماعی مدرن اخیر، خواسته ها و مطالبات مردمی، بلاواسطه و تعریف شده پا بمیدان سیاست گذاشته و از هم اکنون نمودهای دگردیسی این شکل از استبدادگری دینی در راهیابی سیاسی بخوبی آشکار شده است

محافل سیاسی ایران با نگاهی به رویدادهای نه ماه گذشته در پی انتخابات ریاست جمهوری ۲۲ خرداد و با نگاهی دیگر به چهارشنبه سوری در روزهای آخر سال ۱۳۸۸ بر ارزیابی کارنامه امسال تاکید می کنند و در کنار آن می کوشند برای یک پرسش همیشه مطرح و کلیدی پاسخ هایی بیابند و این پرسش برای فعالان و حامیان جنبش سبز و توسعه سیاسی ایران پرسش «چه باید کرد» است و زیرمجموعه این پرسش. تجربه سازماندهی طبقات، اقشار و اصناف اجتماعی تا چه حد موفق بوده؟ جنبش سبز تا چه حد شاهد رویش بوده و تا چه حد شاهد ریزش؟

ـ موضع سازمان های قومی ملت ساز در برابر جنبش سبز نیز، مانند هر چه دیگر، سخت تر و برکنار تر شده است. امروز سخنگویان شان آشکارا می گویند که در مبارزه آزادیخواهانه مردم ایران شرکت نمی جویند مگر آنکه به شرایط آنها گردن بگذارد. بسیار شده است که افرادی از این سازمان ها اگر هم در تظاهرات ایرانیان در بیرون شرکت می جویند زیر پرچم ایران نیست. این سازمان ها در خطر این هستند که در جهان انحصاری خود اندک اندک از ایران و ایرانی جدا شوند ــ اگر هم اکنون عملا نشده باشند.