آقای ایرانخواه، من در خصوص

زندگی میکنند، و کانادا جغرافیای سیاسی و حدود نفوذ دولت کاناداست. این تعریف شامل تمامی دولتهای جهان میشود. آن ملتی که شما از آن سخن میگویید در واقع همان دولت و یا دولت- ملت یک جغرافیای سیاسی محافظت شده از سوی یک دولت است، که در ادبیات سیاسی به غلط و در واقع به مثابه خلاصه شده دولت- ملت مورد استفاده قرار میگیرد. اما آنقدر معنی و مفهوم اش با ملت (اتنیک) متفاوت است که جای هیچ شک و تردیدی را نمی گذارد که یکی ملت به معنی دولت است و دیگری ملت به معنی اتنیک. ما در بحثهایمان بایستی بین این دو مفهوم تفکیک قائل باشیم وگرنه با مشکلات بسیار زیادی روبرو خواهیم شد.

در ترکیه ملت حاکم ترک است و در ایران ملت حاکم فارس، یعنی دولت ترکیه یک دولت ترکی و دولت ایران یک دولت فارسی است. بگذریم که حاکمیت ترکیه حاکمیت مبتنی بر دمکراسی و حاکمیت ایران حاکمیتی مبتنی بر استبداد است. اما این توفیری در قضیه نمیکند. در صورتیکه هم ترکیه و هم ایران کشورهای چند ملیتی هستند و دولت این کشورها بایستی متناسب با ترکیب اتنیکی کشور باشد که تاکنون نبوده است. دولتمداری ترکیه به دلیل بازشدن فضای سیاسی در ترکیه در مقابل هجوم مطالبات مردم نمیتواند مقاومت کند و در پروسه تغییر قانون اساسی و به رسمیت شناختن ملتهای ساکن در ترکیه است. اما ایران در این رابطه ها هنوز اندر خم یک کوچه است. ایران از جنبه اتنیکی همچنانکه گفتم یک کشور کثیرالملله است و دولت این کشور نیز باید کی یک دولت چند ملیتی و یا یک دولت- ملت چند ملیتی (مثل کانادا، سوئیس، هندوستان و...) باشد. در صورتیکه دولت کنونی ایران یک دولت تک ملتی (فارس) است و این هم با حقوق بین الملل، هم حقوق برابر اتنیکی مستتر در کنوانسیونهای الحالق حقوق بشر و مهمتر با حقوق مستتر در منشور ملل متحد مبنی بر حق تعیین سرنوشت ملتها در تضاد است. این مسائل با لجاجت قابل رفع و رجوع نیست. بلکه به تامل و استفاده از تجارب دیگر کشورها را طلب میکند.