در بازگشت از داووس به آنکارا،
Anonymous
در بازگشت از داووس به آنکارا، از اردوغان مثل یک قهرمان استقبال شد. در جهان عرب هم موجی از تحسین و تشویق او به راه افتاد. اردوغان که در آن زمان هنوز نخست وزیر بود، از بازخورد رفتارش در جهان اسلام مست غرور شد و در صدد اثبات برتری و قدرتش در فرایند بهار عربی برآمد. برنامهریزی آنکارا برای سوریه، برپایی «دمکراسی اسلامی» بر اساس مدل ترکیه بود و بیتوجهی بشار اسد به توصیهها و درخواستها برای اصلاحات، خشم اردوغان را برانگیخت.
اردوغان تردیدی در سقوط اسد نداشت و برای همین هیچ تلاشی در جهت پیشگیری از وقوع و گسترش جنگ داخلی سوریه نکرد. او دو میلیون آواره سوری را هم در ترکیه پذیرفت، با این امید که به زودی به کشورشان بازگردند. این اتفاق اما رخ نداد و وضعیت سوریه ناروشتر از پیش شد. مضافا منطقهای در نزدیکی مرز ترکیه هم تحت کنترل کردها قرار گرفت. امری که از گذشتهها خطری برای خدشهناپذیری حاکمیت ملی ترکیه تلقی میشد که جنوبشرقیاش غالبا تحت نفوذ کردهاست.
و بعد حملات روسیه برای حمایت از اسد شروع شدند. عکسالعمل ترکیه شلیک و سرنگونی بمبافکن روسی بود: یک بیحرمتی آشکار که حتی در دوران جنگ سرد هم تصورش ممکن نبود. هیچکس نمیداند این ماجرا به کجا ختم میشود اما میتوان تصور کرد که صاحب امتیاز این سیاست منطقهای، بزودی آرزوی دوران سپریشده و ایام گذشته را خواهد کرد.
احتیاط و عقلانیت
در سال ۱۹۲۳ هنگامی که خطوط کنونی مرزهای ترکیه تعیین شدند، تکلیف چند نقطه ناروشن باقی ماند. یکی از آنها خط مرزی با شمال عراق یا کردستان بود. بریتانیاییها در سال ۱۹۲۶ بر اساس منافع نفتی خود علامتگذاریهای مرزی را تعیین کردند. البته ترکیه مدعی بود که کردستان بخشی از خاک این کشور است، با این وجود خطوط مرزی تعیینشده را پذیرفت و سیاست خارجی محتاطانهای را در پیش گرفت. بنیانگذار ترکیه نوین کمال آتاتورک میگفت: صلح در وطن – صلح در جهان.
اگر مداخلهای هم در کشورهای دیگر صورت میگرفت مانند سال ۱۹۷۴ در شمال قبرس، به دعوت گروههای قومی ترک در آن کشور بود. در غیر این صورت احتیاط فراوان، ویژگی سیاست خارجی به ویژه در مقابل روسیه بود. در دهه ۱۹۳۰ میلادی نیمی از جمعیت ترکیه در خارج از مرزهای آن زمان این کشور متولد شده بودند و علیرغم حضور مهاجران بیشمار کشورهای قفقاز، نشریات آنها هم اجازه انتشار نداشتند.
زکی ولیدی توغان، مورخ معروف باشقیری که در استانبول تدریس میکرد، سال ۱۹۴۵ به دلیل تحریک علیه شوروی بازداشت شد. دلیل این امر بسیار ساده بود: در کارنامه حکومت تزارها حدود یک دوجین جنگ پیروزمندانه علیه امپراتوری عثمانی وجود داشت. اتحاد جماهیر شوروی اما حامی جمهوری آتاتورک بود و از ناسیونالیستهای ترک با پول و اسلحه حمایت میکرد.
حرکت در امتداد غرب
خروج از ریل توافق پس از آن صورت گرفت که ژوزف استالین در پایان جنگ جهانی دوم تقاضای احداث یک پایگاه نظامی در داردانل را کرد. آمریکا و بریتانیا جانب ترکیه را گرفتند و این امر زمانی رخ داد که ترکیه بیطرفی را کنار گذاشت و سال ۱۹۵۲ به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پیوست. اهمیت استراتژیک ترکیه با دریافت مزایای پیدرپی مانند کمکهای سخاوتمندانه صندوق بینالمللی پول، تجارت بیشتر با اروپا و دسترسی به بازار کار آلمان غربی همراه شد. جهتگیری غربی ترکیه نقش عمدهای در تبدیل این کشور به قدرتی اقتصادی در خاورمیانه ایفا کرد و از آنجا که اشکال دمکراتیک برای آمریکا دارای اهمیت بود، اولین انتخابات آزاد پارلمانی در سال ۱۹۵۰ در ترکیه برگزار شد.
جمهوریخواهان پیرو آتاتورک دست به آزار و اذیت مسلمانان نزدند، بلکه جلوی اسلامگرایی را گرفتند. آنها در دهه ۱۹۳۰ میلادی با الگوپردازی از شوروی، «خانههای خلقی» ایجاد کردند تا امکان آموزش ساکنان روستاها برای خوا