● زنان

پیروزی گام به گام و حساب شدۀ نیروهای اسلامگرا در مصر معاصر بویژه پیروزی نسبی آنان در مرحله اول رفراندوم قانون اساسی در شب گذشته (شنبه 25 آذر 91)، برای ما مردم خاورمیانه قابل و لایق تأمل است. می دانیم که بخشی از دستگاه رهبری «اخوان المسلمین» طی سی سال گذشته تحول پیدا کرده و به قواعد بازی پارلمانی «پارلمانتاریسم»، پایبندی نشان داده است. (در مجلس نمایندگان در دورۀ حسنی مبارک، اخوان هشتاد نفر نماینده داشت و محمد مرسی خود نماینده مجلس بود)؛ از سوی دیگر، این هم حقیقتی انکارناپذیر است که...

نوشته زیر توسط «نادیا شبانا» و «جف ووگت»* دو تن از فعالین حقوق زنان و کارگران، تهیه شده است. این متن کوتاه نگاهی دارد به موارد نقض حقوق زنان و کارگران در پیش نویس قانون اساسی جدید مصر که قرار است تحت شرایطی پلیسی و کنترل نظامی، به رفراندم عمومی گذاشته شود. بنا به گفته فعالین زن، این پیش نویس که توسط اسلامگرایان در قدرت و علمای اعلام مصری (بویژه گروه اخوان المسلمین) تهیه و تنظیم شده است یک عقب گرد فاحش نسبت به قانون اساسی 1971** میلادی مصر است.

روزنامه ها هر روز خبر از زنجیرهای تازه می دهند. حالا دیگر می گویند قبل از چهل سالگی بدون اجازه نمی توانی پرواز کنی. به زنجیرهای پایم خیره می شوم که روز به روز تنگتر و کوتاه تر می شود. حتی زنجیرهای چشم به راه هم بوی مطبخ گرفته اند. اسب شاهزاده دو بال زیبا درآورده و پرواز می کند. به افق خیره می شوم و در افق به پروازش چشم می دوزم. به زنجیرها عادت نمی کنم هرچند تنگتر شوند.

صدور گذرنامه برای زنان زیز چهل سال را می خواهند ممنوع کنند، یعنی از این پس قرار است که به زنان زیر چهل سال بدون اجازۀ ولی قهری و یا حاکم شرع، پاسپورت ندهند. اگر به دهه های اخیر نگاه کنیم و به جلو بیاییم متل اینکه تمام هم و غم مسئولین قدم به قدم، لغو حقوق اندک زنان و رونق بخشیدن به سنت های نهفته در بطن ساختار مردسالار جامعه است.

هنوز هم وقتی مسئله زنان بین برخی از فعالان این حرکت مطرح می شود این گونه پاسخ داده می شود که مسئله زنان یک مسئله فانتزی است ودر حرکت ملی مسائل مهمترو جدی تری وجود دارد. وقتی که مردان ما در زندان و زیر شکنجه هستند و یا به دلیل تبعیض های سیاسی بی کاری و فقر بیداد میکند و یا... شما چگونه می توانید از حق طلاق یا حضانت فزرند یا چاره اندیشی برای رفع خشونت علیه زنان و یا هزاران مسائل جزئی دیگری حرف به میان آورید در حالی که ما باید ابتدا دست در دست هم دهیم تا اصلی ترین و مهمترین مسئله مان را حل کنیم

در این نشست، ابتدا دكتر شهلا اعزازی، طي مقدمه اي به مسئله خشونت علیه زنان پرداخت و گفت: در تعریف خشونت علیه زنان، هر گونه ضرب جرح بر بدن و وارد آوردن فشارهاي رواني بر اساس جنسيت، خشونت علیه زنان تعریف می شود و البته به گفته ای دیگر خشونت علیه زنان را می توان نظارت سختگيرانه بر رفتارهاي زن توسط مرد دانست که امروز ما شاهد نوع جدیدی از خشونت علیه زنان هستیم که می توان آنرا به خشونت دولتی تعبیر کرد که نمونه اش همین طرح جديد گذرنامه در كميسون امينت اجتماعي مجلس است که...

بهمن احمدی امویی را اولین بار از نزدیک در یک روز خوش بهاری دیدم و با او آشنا شدم؛ همان روزی که ناهید کشاورز از زندان آزاده شده بود و همه در خانه نوشین احمدی خراسانی جمع شده بودیم، در این جمع شادمان از آزادی دوست، ژیلا بنی یعقوب و بهمن امویی هم آمده بودند. پیش از آن دیدار، در گفتگو و همنشینی با ژیلا متوجه شده بودم که تکیه کلامش بهمن است و آن قدر بهمن، بهمن می کرد که ما ندیده بهمن را می شناختیم. اما بعد از آن دیدار و پس از آشنایی بیشتر با بهمن احمدی، فهمیدم که ژیلا حق دارد.

«پوشه» نام شعری است سروده فرانک فرید، شاعر و مترجم، که در زیر می خوانید:
و پوشه حکایه‌هایم که نیست. / و پوشه ترجمه‌هایم.../ و پرونده‌ام که هی چاق‌تر شده است، / و من لاغرتر / و دریاچه کم­آب‌تر

قدغن بودن کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست جمهوری از بدو تاسیس جمهوری اسلامی، در قانون اساسی به ثبت رسیده است. در قانون انتخابات ریاست جمهوری که مصداق صریح و آشکار تبعیض جنسیتی است، حق انتخاب شدن زنان به واسطه اصطلاح "رجل سیاسی" از نیمی از جمعیت ایران سلب شده و همین یک اصل کافی است برای زدوده شدن هرگونه شبهه و توهم دموکراتیک بودن چنین انتخاباتی که نیمی از جمهور را صاحب حق نمی داند.

آقای محمود طراوت روی، وکیل مریم بهرمن گفت که صبح روز دوشنبه 13 آذر با مراجعه به دادگاه انقلاب شیراز حکم صادر شده توسط این دادگاه را برای مریم بهرمن رویت کرده است و از ۸ ماه حبس به اتهام تبلیغ علیه نظام به موکلم خبر دادم. به گفته آقای طراوت روی، این حکم برای مدت سه سال تعلیق شده است.

در این نشست شهلا لاهیجی، ناشر و نویسنده، نیز به سخنرانی پرداخت و از زاویه اجتماعی به این طرح اعتراض کرد. وی اظهار داشت که طرح ایحاد محدودیت برای زنان زیر 40 سال برای گرفتن گذرنامه، اساسا در چنین شرایطی موضوعی انحرافی است. وی اضافه کرد که اساسا کل این ماجرا به نظر می آید در این اوضاع و احوال و با توجه به وضعیت نابسامان اقتصادی، بی معنا باشد. او در انتها گفت: واقعا چنین پیشنهادات و طرح هایی جای افسوس دارد.

حماته حداد، شاعر، نویسنده، روزنامه نگار، مترجم و مدافع حقوق زنان در لبنان و سایر کشورهای عربی خاورمیانه است. به سال ۱۹۷۰ در بیروت در خانواده ای مسیحی متولد و تربیت شد. دوران کودکی و نوجوانی اش تحت تأثیر جنگ های داخلی لبنان سپری شد. حداد به هفت زبان تسلط دارد. گفتگوهایش با نویسندگان مشهور (همچون اومبرتو اکو، نادین گولد مایر، پل آستر، ماریو وارگاس، پتر هاندکه و...) در کتابی منتشر شده است.

زنان و دختران محترمی که با روسری در صحن سازمان ملل متحد ظاهر می شوند یا اصلا از این آیات و احادیث اطلاعی ندارند و رو سری را نوعی خود نمائی و جلب توجه بحساب می آورند و یا عادتا انجام می دهند و یاتظاهر به مسلمان بودن می کنند.

از سوی دیگر غیبت نخبگان اجتماعی در حوزه های مطالعات زنان نه تنها باعث پیچیده تر شدن این مشکلات و گسترش آن می شود، بلکه این نگاه را نیز در بین این دسته از نخبگان تقویت می کند که مشکلات زنان راه حلهای زنانه دارد و نخبگان زن باید در این راه پیشگام باشند! حضور مردان در گسترش مباحث فمینیستی در ایران به قدری بطئئ و اندک است که باعث شاخص شدن آنهایی می شود که به مباحث اصطلاحا زنانه وارد می شوند.

پیش از آغاز جنگ، زنان بریتانیا عموما دارای شغل هایی بودند که به شغل های زنانه مشهور بود و شامل مشاغلی می شد که عموما به نظافت و خدمات و کارهای منزل و بچه داری مربوط بود و البته درآمد پایین تری نسبت به شغل های مردان نیز داشت. همین وضعیت و مشکلات مشابه دیگر، باعث شده بود که جنبش فمینیستی بریتانیا فعال ترین زنان اروپای غربی را در خود جای دهد.

خدیجه جاهد معروف به شهلا جاهد، همسر موقت و دوم ناصر محمدخانی بود. وی محکوم شد که در سال ۱۳۸۱ در میدان کتابی تهران، لاله سحرخیزان همسر دائمی ناصر محمدخانی را به قتل رسانده ‌است. این پرونده در حالی که شهلا جاهد در زندان بسر می برد، سال ها در جریان بود تا این که بالاخره دادگاه حکم قصاص او را بنا به درخواست خانواده لاله سحرخیزان از جمله ناصر محمدخانی، صادر کرد و در نهایت شهلا جاهد در بامداد روز دهم آذرماه ۱۳۸۹ در محوطه داخلی زندان اوین اعدام شد.

پاییز امسال «پنجم آذر ماه 1391»، در شرایطی به استقبال سالروز 25 نوامبر، «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» می شتابیم که به نظر می رسد با توجه به سیاست های نابخردانه کنونی، جامعۀ ایران و نیز به تبع آن زنان کشورمان، نگران وقوع خشونت های کلان مقیاسی هستند که در افق آینده جامعه مان رخ می نماید. از این رو اگر سال گذشته در ویژه نامه مدرسه فمینیستی به مناسبت این روز، بنا به شرایط، بیشتر به ابعاد سیاسی خشونت و نحوۀ حل و فصل قهرآمیز منازعات سیاسی و اثرات منفی آن بر زنان و کودکان پرداخته بودیم...

پاییز امسال «پنجم آذر ماه 1391»، در شرایطی به استقبال سالروز 25 نوامبر، «روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان» می شتابیم که به نظر می رسد با توجه به سیاست های نابخردانه کنونی، جامعۀ ایران و نیز به تبع آن زنان کشورمان، نگران وقوع خشونت های کلان مقیاسی هستند که در افق آینده جامعه مان رخ می نماید. از این رو اگر سال گذشته در ویژه نامه مدرسه فمینیستی به مناسبت این روز، بنا به شرایط، بیشتر به ابعاد سیاسی خشونت و نحوۀ حل و فصل قهرآمیز منازعات سیاسی و اثرات منفی آن بر زنان و کودکان پرداخته بودیم...

تفکیک جنسیتی و محروم نمودن دختران از تحصل در 91 رشته تحصیلی از خشونت های بارزی است که علیه زنان اعمال می شود. با توجه به اینکه علم جنسیت ندارد و هرگز یافته های علمی تابع جنسیت نیستند، چنین تصمیمی نیز پارادوکسی دیگر را در میان قوانین موجود ما به نمایش می گذارد.

از سوی دیگر بحران اقتصادی و شدت یافتن روز به روز دامنۀ این بحران، خشونت علیه زنان را گسترش داده است. بنابه پژوهش های کارگری که توسط اتحادیه های کارگری انجام شده است تـاثیرات سیاست های ریاضت کشی اقتصادی و قطع یارانه ها و قطع خدمات اجتماعی ویژه مربوط به زنان در بسیاری از کشورهای دنیا باعث افزایش فشارهای روحی و روانی و انواع خشونت علیه زنان شده است. در حال حاضر عمده ترین تلاش اتحادیه های کارگری و جنبش کارگری میبایست علیه هر گونه خشونتی علیه زنان در محیط های کاری متمرکز بشود.

زندانیانی که اکنون با عنوان جرایم امنیتی در زندانهای ایران به سر میبرند، علاوه بر محرومیت از بسیاری از این امکانات، از حق ملاقات حضوری و استفاده از مرخصی نیز محرومند و مسئولان قضایی ایران، با شانه خالی کردن از تعریف قانونی جرم سیاسی، با پاک کردن صورت مسئله، همچنان از پاسخگویی در مورد زندانیان سیاسی طفره میروند

هرچند که تصمیم گیری برای شعار اصلی موجب اختلاف نظر در میان گروه های مختلف زنان بود اما در هشتم مارس سال 1917 تظاهرات زنان کارگر در پتروگراد با شعار اصلی اعتراض به جنگ، گرسنگی و تزاریسم موجب شد که کارگران نیز به صفوف زنان بپیوندند و تظاهرات روز جهانی زن به تظاهرات عظیم ضد جنگ تبدیل شود.

در ایران، طی سال های اخیر، پدیده خشونت و اعمال آن بر زنان در محیط خانواده تا پهنه جامعه، مورد پژوهش و بررسی های همه جانبه قرار گرفته و در این زمینه تا جایی که بضاعت جنبش زنان مجال می داده است مطالب، مقالات و اسناد بسیاری جمع آوری و منتشر شده است. بنابراین دیگر نمی توان در مورد وجود خشونت رایج در جامعه شک کرد. اما متأسفانه پدیده «خشونت رو به گسترش علیه زنان» در حال حاضر از طرف دولتمردان ما نه تنها مسکوت گذاشته شده و حتی امکان بحث و فضای گفت و گو در مورد آن محدودتر شده...

من نمی توانم آنچه روی نداده است را پیش بینی کنم ولی می توانم بگویم که مثلا در فرانسه، هنگامی که این کشور توسط ارتش آلمان نازی اشغال شده بود زنان فرانسوی در نهضت مقاومت فرانسه ـ که هدفش بیرون راندن ارتش هیتلر و آزادی سرزمین شان بود ـ نقش بسیار زیادی داشتند و به پشتوانه همین حضور فداکارانه و نثار کردن جان و زندگی شان بود که زنان پس از جنگ توانستند مطالبات حقوقی زیادی را از حکومت شان بگیرند.

از نظر اسلام و مسلمانانی که حجاب را قبول دارند، زنان باید برای جلوگیری از تحریک جنسی مردان، خود را بپوشانند. در واقع حجاب در ارتباط تنگاتنگ با ارتباط جنسی قرار دارد...

در قوانین دولت ایران زنان جز دارایی و ملک مردان محسوب می شوند. طبق ماده 1105 قانون مدنی حکومت ایران در روابط زن و شوهر مرد رئیس خانواده هست. حتی شورای نگهبان هم مقرر کرده زن بدون اجازه شوهر خود نمی تواند از خانه بیرون برود حتی اگر تشییع جنازه پدرش باشد. در صورت سرپیچی زن از فرمان شوهر خود در این امر در اکثر موارد به درگیری فیزیکی و رفتار خشونت آمیز مرد علیه زنان می شود و در صورت شکایت زن، مراجع قضایی هم با استناد به این قانون زنان را مقصر دانسته و در مقابل مردان را حمایت می کنند.

پیرو وجاهت و خصایل کم نظیر این زن، و از این ها مهم تر علاقۀ سخاوتمندانه پادشاه به او، مجموعاَ دلایلی است که وی می تواند نزدیک به چهل سال با اقتدار و درایت در دربار سلطان سلیمان قانونی، زندگی کند و با عبور معجزه آسا از چندین سوءقصد نافرجام که جانش را هدف گرفته بود سرانجام پسر خود «سلیم» را بر تخت پادشاهی بنشاند. ویل دورانت در ششمین جلد از پژوهش تاریخی و عظیم خود («تاریخ تمدن») می نویسد: «...در نخستین سالهای سلطنت سلیمان، معشوقۀ مورد توجهش کنیزی بود چرکسی، به نام «گلبهار»...

بر اساس ماده(۱) اعلامیهٔ حذف خشونت علیه زنان،عبارت«خشونت علیه زنان»به معنی هرگونه اِعمال خشونت براساس جنس که به آسیب یا رنجاندن جسمی و جنسی و یا روانی زنان منجر شود و یا احتمال می رود که منجر شود.از جمله تهدیدات یا اعمال مشابه،اجبار یا محروم کردن مستبدانه زنان از آزادی که در منظر عموم یا در خلوت زندگی خصوصی انجام شود.روز۲۵ نوامبر را به(روز جهانی حذف خشونت علیه زنان)اختصاص می دهد.

طی چند روز گذشته در کمیسیون اجتماعی مجلس موادی به تصویب رسیده که طی آن شرط تأهل برای عضویت زنان در هیأت های علمی دانشگاه ها و نیز استخدام به عنوان معلم به قوانین سابق افزوده خواهد شد. همچنین لایحه ی دولت در مورد «شرایط صدور گذرنامه» برای زنان مجرد در کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بررسی و تصویب شده که طبق آن: "زنان مجرد زیر 40 سال به شرط اجازه ولی قهری یا حاکم شرع اجازه دریافت گذرنامه خواهند داشت"!

«از روی برهان باید صحبت کرد و برهان این است که امروز هر چه تأمل می کنیم می بینیم خداوند قابلیت در اینها قرار نداده است که لیاقت حق انتخاب را داشته باشند. مستضعفین و مستضعفات و آن ها از این نمره اند، که عقول آنها استعداد ندارد. گذشته از این که در حقیقت نسوان در مذهب اسلام ما، در تحت قیمومتند. الرجال قوامون علی النساء، در تحت قیمومت رجال هستند. مذهب رسمی ما اسلام است. آنها در تحت قیمومتند. ابداً حق انتخاب نخواهند داشت. دیگران باید حفظ حقوق زن ها بکنند.»

زندان زنان زخمی چرکین و نا پیدا و مزمن در دل شهر تبریزعزیز است و بایسته است تا جنبش زنان درآذربایجان و فعالان جنبش زنان درایران و دیگر کشورهادررابطه با اعمالی که زنان زندانی را مورد خشونت، آزار، شکنجه، شلاق و رجم قرار می دهد به موضع گیری صریح وشفاف بپردازد.

اساسا نظریه های فمینیستی پسا استعماری نشان می دهند که در جنبش های ملی و یا ضد استعماری بیشتر با هژمونی کلام مردانه مواجه بوده ایم. در انقلاب ضد امپریالیستی ایران نیز زنان به عنوان ابزار و سربازان انقلاب شناخته شدند. بدین تر تیب در جنبشهای کارگری و اتنیکی، کلام مسلط مرد سالارنه است.

کتاب «مامان به خاطر حق رأی به زندان رفت» توسط «کاتلین کار» در سال 2005 میلادی (1384 شمسی) در نیویورک منتشر شده است. ماجرای این کتاب بین سال های 1913 تا 1920 میلادی در آمریکا اتفاق افتاده است. در سال ۱۸۲۰ میلادی بیش از دو هزار زن آمریکایی با نوشتن نامه‌ ای به دولت ایالات متحده آمریکا، خواستار اعطای «حق رأی» به زنان شدند.

دهها هزار سال پیش پیشینیان ما به شکلی دیگر تحت تاثیر غرایزشان بودند تا ما امروز. از آنجا که موضوع این یادداشت به فحشا بر می گردد، کافی ست نگاهی بیندازیم به احساسات و رفتارهای جنسی انسان ها در فرهنگ های مختلف در دوران های گوناگون تاریخی. گویاترین نمونه، سکس با خویشاوندان نزدیک مانند برادر و خواهر یا والدین و فرزندان است. تا همین شش هزار سال پیش چنین پدیده ای در یکسری فرهنگ ها شدیدا رواج داشت، در صورتی که برای انسان امروزی غیر قابل تصور است که با خویشاوندان نزدیکش رابطه جنسی داشته باشد و...