اوت 2013

کسی چه میداند، بقول بچه های زندان « شاید در کاسه عمر ما، لقمه ی از زندگی برای فردا باقی نمانده باشد!» بهرروی، این نقد من است از نامه سرگشاده تو... اتفاقآ شرایط مساعدی هم اصلآ نداشتم ولی نمیتوانستم در مقابل حرمت شکنی و داوریهای ناعادلانه نسبت به نسلی که به آن تعلق دارم، سکوت کنم. در واقع این نقد، بنوعی پاسخ و « دفاعیه» من است نسبت به «کیفرخواست» تو که خواسته یا ناخواسته یک نسل را متهم کردی.

واقعیت این بود (و هنوز هم تا حد زیادی هست) که شناخت ما از سنت مان با کمبودها و جزم اندیشی ها ( و گاه اغراق های به ظاهر ملی گرایانه فراوانی) روبرو است. باید با جرات و جسارت و مرارت به سراغ این سنت رفت، کاستی ها و خردستیزی ها و خودکامگی هایش را برشناخت و برانداخت و در عین حال دستاوردها و خردورزی ها و جزم ستیزی های آن را برگرفت و آنها را ملاط و مایه تجددی ساخت که در آن واحدی به شکلی اشتباه ناپذیر ایرانی و جهانی است.

قطه قوت ظریف شناخت او از دنیا و شناخت دنیا از اوست. ظریف درک درست و دقیقی از جهان امروز دارد و ارزیابی واقع بینانه ای نسبت به آرایش قدرت و قطب بندی های جهانی دارد. ظریف دنیا را می شناسد و این امتیاز مهمی است که به سادگی به دست نمی آید. به نظر من یکی از مهم ترین ویژگی هایی که موجب شده آقای روحانی دکتر ظریف را انتخاب کند همین آشنایی او با جهان امروز است. علاوه بر این دنیا هم به دلیل فعالیت های او در مجامع جهانی، شناخت خوبی از او دارد. به خصوص در جامعه آمریکا از او شناخت خوبی وجود دارد.

در یک جمع بندی از دوره پهلوی اول می توان چنین عنوان نمود که رضاشاه هرچند با اتکاء به ارتش، نخستین دولت مدرن را در ایران بنیان گذاشت، وحدت و تمامیت ارضی را حفظ و در فرآیند ملت سازی گام برداشت، منابع قدرت را متمرکز و موقعیت داخلی خویش را تحکیم کرد و گامهایی بلندی برای نوسازی کشور برداشت اما برای پایداری توسعه و نهادینه کردن آن تمهیدی اندیشیده نشد. فقدان احزاب سیاسی، اتکاء به منابع اجبارآمیز قدرت، سبقت جستن صفات تبعیت محض و اطاعت مطلق، جامعه ایران را از وزنه های تعادل و...

او به مسیحیان کلدانی که بعد از کشتار معروف ارامنه به دست ‏عثمانی‏ها در اواخر قرن نوزدهم از سرزمین خود متواری شده بودند پناه و به آن‌ها اجازه داد تا در خرمشهر کلیسا بسازند و در اهواز کلیسا و مدرسه‏ خود را بنا نهند. از این رو به پاس این مساعدت، پاپ بنادیکوس پانزدهم در مراسم خاصی نشان «گریگوریس» را به شیخ خزعل عطا کرد... افتتاح لژ فراماسونری با کمک و مساعدت او بود و خزانه او روی خوانندگان زن هم باز بود، همچنان که این خزانه روی‏ نیکوکاران و صالحان فرقه‌های مختلف باز بود...

از عناصر گفتمان پاتریمونیالیسم سنتی می‌توان«نظریه شاهی ایرانی، نظریه سیاسی شیعه به تعبیر دوران صفویه، شیوه خاص استبداد دوران قاجار و پدرسالاری قبیله‌ای را نام برد و بر اقتدار و اطاعت مطلقه، پدرسالاری سیاسی، قداست دولت و رابطه مستمر آن با خدا، رابطه میان حکام و علمای دین و ساختار قدرت عمودی یکجانبه و غیرمشارکتی و غیررقابتی تاکید می‌گذاشت و فضای ساختاری لازم را برای اطاعت‌پذیری، فرصت‌طلبی، اقتدارگرایی، انفعال سیاسی، اعتراض خاموش، ترس گسترده و بدبینی و بی‌اعتمادی سیاسی شکل می‌داد...

"کتاب‌های خاطرات شخصیت‌های سیاسی جذابیت زيادي میان آثار مکتوب تولید شده در بازار کتاب دارد. این گزارش با بازخوانی کتاب «خاطرات دکتر حسن روحانی» زوایای و نظریه‌های صریح حسن روحاني را به عنوان کاندیدای حزب جمهوری اسلامی برای حضور در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی بررسی مي کند." بدیهی است که خاطره خوانی بخشی از تاریخ است و به فهم زیر و بم تحولات اجتماعی و نقش افراد دست اندرکار یاری می رساند.