اگرچه مباحث تاریخی بر خلاف علوم دقیقه (علوم سخت) Hard science و ثابتها در فیزیک و ریاضی، با امّا و اگر و تفسیر به رأی همراه است، با همه این اوصاف، باید بر لب جوی تاریخ بنشینیم و از آن بیاموزیم. بخصوص که مرتجعین کهنه و نو از ناآشنایی ما با وقایع تاریخی، سوءاستفاده میکنند.
تاریخ، «بایگانی اسناد مرده نیست. حضور در آیینه پریشان گذشتههاست...»