کلمات داخل گیومه سومری ست:
برابر گذاری«1-واژه ؛ 2- معانی ؛ 3- تلفظ؛4- شئ؛ 5- گرامر؛ 6- تغییرات قانمند صدا ؛ 7- حذف=0»؛
وقتی دو جمله در این 7 مورد بطور کلی برابر یا بسیار نزدیک باشند،طبیعتاً آنها مساوی اند و از یک دسته و ریشه:
"dili-dili-ta eme ak dili-dili-ta"
dili"=dil=bir"
dili-dili"=dilim-dilim=dil-dil=bir-bir"
eme" =əmə=əm"( به کار گیری عضو زبان)،
(ak"=ək=et(mək" به کار گیری، کردن، انجام دادن
idi= to do=etmək
ta"=də" در انگلیسیfrom . در ترکی da, də , dən ,dan
تغییر حروف یا صدا ها مانند ta به də ، و یا دیگر تغییرات، همه قانمند است.
dil-dil-də əm-ək, dil-dil-də
dilim-dilim, dil-dil eləmək=bir-bir eləmək
مانند عمل تقسیم در هندوانه و خربزه.قاچ-قاچ کردن. تکه -تکه یا قسمت-قسمت کردن. یک-یک کردن.
dilim-dilim-də əmə-k dilim-dilim-də
eme ak"= əm -ək, əm-mək"
کلمات سومری، معنی آنها، یا معنی جملات،در مقایسه با مانند هایشان در زبان ترکی،بخشاً عوض شده اند و بخشاً نیز باقی مانده اند. اما کلیت یکی ست.با کمی زحمت پیوند روشن است.