آشنایی با فرهنگ باستان ؛ جشن سدره پوشی

نشان مزدا پرستی به دوبخش تقسیم می شود :

1_ نشان درونی

2_نشان بیرونی

نشان درونی شامل باورها و اعتقادات درونی هر فرد به یکتایی اهورامزدا و اشو زرتشت و ا صول آن هومت , هوخت و هورشت است .

نشان بیرونی : سدره لباس نیک اندیشی و ستایش و پیروی از اهورا مزدا است و نشانگر این است که همواره به اهورامزدا متوصل شویم و از بدی و کجی دوری کنیم و پیرو راه راستی یا راه اشا گردیم.

هر فرد زرتشتی پس از درک وشناخت دین بطور رسمی با برگزاری مراسم سدره پوشی اعلام و اقرار به زرتشتی بودن میدارد .

فلسفه این جشن به دوران جمشید , شاه پیشدادی بر میگردد , هنگامیکه جوانان به سن بلوغ ( در آن هنگام سن آرمانی 15 سالگی بود) می رسیدند با تشریفات خاصی آبتنی نموده و روبری مغ بزرگ ایستاده و مغ , زره و جوشنی بر تن آنان می کرد و کمندی را به دور کمر آنان می بست که پس از اجرای این آیین آن نوجوان به جمع بزرگترها پذیرفته می شد و با مردان به شکار یا پیکار می رفت .

البته این آیین در میان دیگر اقوام و قبایل نیز صورت میگرفت :

مثلا در میان اروپاییان نیز جوانان هنگام رسیدن به سن بلوغ بعد از آبتنی و پوشیدن لباس نو , جلوی کشیش زانو می زدند و کشیش زره و جوشنی بر تن آن جوان می کرد و بر پشت سر آن با شمشیر علامت صلیب می کشید و به درجه شوالیه می رساند .

همچنین در میان لرها و کردها نیز هنوز وقتی یک جوان به سن بلوغ برسد بعد از آبتنی و پوشیدن لباس یا قبای نو , کدخدای ده برای آن "جشن شال بندون" انجام می دهند که لبته در بعضی از ایلات "جشن کمربندون" می نامیدند که کمر آن را می بستند .

در بین مسلمانها نیز اصطلاح " کمر بسته مرتضی علی" هست رواج دارد و این بدین معنی است که مرتضی علی کمر آن را بسته است وکه این برگرفته از کشتی کمر بستن می باشد.

اصولا فلسفه سدره پوشی این بود که اشو زرتشت که مخالف جنگ و خونریزی بودند, فرمودند به جای زره و جوشن پیراهن نازک وسفیدی را به به نام سدره بر تن کنید و به جای کمند , بندی از پشم گوسفند که سود رساننده است ببندید و جنگ وخونریزی را کنار بگذارید تا با صلح و دوستی به گسترش دین بهی بپردازیم .

سدره :

سدره واژه ای اوستایی است به نام " وهُومَنووَسترَه "(Vohumana vastra ) به چم لباس نیک اندیشی است که امروزه از پارچه ململ سفید تهیه شده است اما در گذشته از پشم و ابریشم نیز تهیه می شد (که سفیدی آن نماد پاکی و بی آلایشی است و نشان دین مزدیسنی میباشد, همچنین سفیدی نشانه امشاسپند بهمن هست همانگونه که زرتشتیان در خوشی و نا خوشی لباس سفید بر تن می کنند همچنانکه لباس موبدان نیز به رنگ سفید است).. سدره لباس ستایش و بدنگی اهورا مزدا است که به منزله زره و جوشن است ؛ کسی که سدره بر تن دارد از شر تمایلات نفسانی و صفات زشت حفظ می شود

سدره پیراهنی به رنگ سفید و گشاد با آستین های کوتاه , بدون یقه دارای 9 درز می باشد که دو درز آن در پهلو قرار گرفته که قسمت پشت و جلو ی پیراهن را به هم متصل میکند دو درز که آستین ها را به پیراهن وصل می کند که نشان از کار و کوششی است که با هر دو دست صورت می گیرد در قسمت پیشین سدره کیسه کوچکی قرار گرفته که به آن کیسه کرفه( کار نیک ) می گویند که نشان از وظایفی است که به عهده انسان گذاشته شده که همان هومت , هوخت و هورشت می باشد . ویک کیسه که در پشت سر است و به معنای اینکه دُژمت , دُژخت و دُژورشت مباشد و باید بدی ها و کجی ها را پشت سر گذاشت و به آن توجهی نکرد .

کُشتی :

کُشتی (koshti ) واژه اوستایی کشتی "اَیویااَنگهِن" (Aevya Anghen ) می باشد که در اوستا بکار رفته که جنس آن در قدیم از پشم گوسفند موی بز و شتر و حتی پنبه بوده و امروزه فقط از پشم گوسفند بافته می شود

کُشتی بندی بلند وباریک که از 72 نخ تشکیل شده که نماد 72 فصل یسنا می باشد از پشم گوسفند است بصورت بافته شده , سپس به 6 دسته 12 نخی تقسیم شده که 6 نماد 6چهره گهنبار است و12 نماد 12 ماه سال است و در نهایت به 3 دسته تقسیم میشود که نماد هومت , هوخت و هورشت می باشد .

آئین برگزاری سدره پوشی:

آئین برگزاری سدره پوشی که به منزله زایش دوباره است در گویش دری "گجراتی " نوجوتی نیز خوانده می شود که به آن "نوزاد " یا "نوزات" نیز میگویند .

امروزه هرگاه کودک به سن بلوغ برسد وبتواند بخشهایی از اوستا را بخواند , والدین آن , روزی را برای اجرای این آئین معین کرده و تعدادی از خویشان و دوستان را دعوت مینمایند .

در وسط مکانی که این آئین اجرا میشود سفره بزرگی پهن می کنند و در چهار گوشه آن چهار شمع افروخته می گذارند ؛ در میان آن سفره مجمری از آتش و کنار آن ظرفی از لبان , صندل , عود و دیگر گیاهان خوشبو و یک ظرف پُر از لرک و مقداری نقل و شیرینی روی آن قرار می دهند . همچنین شاخه هایی از سرو وسبدی از گل و ظرف دیگری که مقدار کمی آویشن و برنج که با سنجد و شیرینی مخلوط شده است بر روی سفر میگذارند که پس از چیدن سفره مهمانان گرد سفره نشسته و آئین سدره پوشی آغاز می شود .

پسر و یا دختری که میخواهد سدره پوش شود پس از حمام سدره ای بر تن کرده و در سمتی که رو به سوی خورشید است می نشیند و موبد روبروی آن با سرودن اورمزدیشت آغاز میکند و پس از پایان یافتن آن موبد به طرف دیگر سفره رفته و پشت سر کودک می ایستد و کشتی به کمرش بسته می شود و در پایان کودک دست موبد را گرفته و با او هم پیوند می شود و هنگامی که سدره پوشی پایان یافت کوک درجای خود نشسته و موبد روبروی آن اوستای تندرستی را به نام آن کودک می خواند , در حین خواندن مقداری آویشن و برنج و شیرینی بر سر کودک میریزد .

پس از اتمام قسمت دینی سدره پوشی پدر و مادر ,خویشان و دوستان پس از تبریک هدایای خود را تقدیم میکنند و لرک در بین حاضرین پخش میشود و با میوه و شیرینی پذیرایی می شوند.