بار سنگین تحریم بر دوش بیماران مبتلا به امراض خاص

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی به تاثیر تحریم ها بر بیماران خاص در ایران می پردازد که درمانشان وابسته به داروهای وارداتی است. این گزارش از علی، شهروند ۲۶ ساله تهرانی می گوید که در داروخانه هلال احمر در تهران هفته هاست به دنبال داروی «هرسپین» می گردد برای مادرش که مبتلا به سرطان سینه است و به تازگی شیمی درمانی را تمام کرده است. مسئولان می گویند حدود ۶ میلیون بیمار که بسیاری از آنان به سرطان مبتلا هستند، از کمبود دارو در رنجند.

هرسپتین مانند بسیاری از داروهای ساخت کشورهای غربی در نتیجه تحریم های عمدتا آمریکا علیه ایران در کشور نایاب شده است. همه روزه بیماران و یا خانواده هایشان در مقابل داروخانه های خاص در تهران صف می کشند. آنان مبتلا به سرطان، هموفیلی، تالاسمی، و نارسایی کلیه هستند که به داروهای خارجی وابسته اند. داروهایی که دیگر عرضه نمی شود.

پزشکان، بیماران، و مقامات ایرانی می گویند ممنوعیت مراودات مالی آنقدر موثر است که حتی دارو و تجهیزات حیاتی پزشکی که در فهرست تحریم نیستند نیز به ایران صادر نمی شوند. در نتیجه تحریم ها، کالاهای خارجی کمیاب شده و ارزش ریال ایران به شدت سقوط کرده است.

علی می گوید: «مادرم، خانواده ما و دیگر بیماران در یک میدان جنگ سیاسی گرفتار شده ایم. ما در برنامه اتمی ایران هیچگونه نقشی نداریم. ما قربانی هستیم.»

نیویورک تایمز به نقل از یک زن ۷۲ ساله که سه روز از صبح زود در بیمارستان ۱۳ آبان تهران حاضر شده تا داروی سرطانش را بگیرد یاد می کند که هر روز دست خالی برمی گردد. و از یک زن ۵۳ ساله دیگر که از اراک آمده تا برای یکی از فامیل که تحت شیمی درمانی است دارو تهیه کند. او می گوید «امیدش را از دست داده است.» بیماران به خدا توکل می کنند و همزمان دولتمردان خودی و ایالات متحده را مسئول وضعیت نابسامانشان می دانند.

باراک اوباما می گوید مردم ایران باید رهبران خود را سرزنش کنند و همزمان علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی بارها گفته که تنها مقاومت در برابر غرب به پیروزی منجر می شود.

با آن که تحریم های یک جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران شامل دارو و تجهیزات پزشکی و مواد غذایی نمی شود، شرکت های مایل به همکاری با ایران باید مجوز مخصوصی را از دفتر کنترل سرمایه های خارجی در وزارت خزانه داری آمریکا دریافت کنند. این قانون ماه گذشته تسهیل شد به این معنا که شرکت ها دیگر لازم نیست «مورد به مورد» مجوز بگیرند.

اما تاثیر چنین اقدامی واضح نیست زیرا صادر کنندگان همچنان در مراودات پولی با مشکل مواجهند. در واقع، فارغ از آن که کالای مورد نظر چیست، هیچ بانک آمریکایی یا اروپایی حاضر نیست در نقل و انتقال پول با ایران وارد شود. وزارت خزانه داری آمریکا پیشتر بانک های غربی، از جمله HSBC و استاندارد چارتد را به دلیل همکاری با ایران جریمه کرده است.

یک دیپلمات غربی در تهران به روزنامه نیویورک تایمز گفت: «بانکها یا می ترسند و یا می گویند معامله با ایران به زحمتش نمی ارزد.»

فاطمه هاشمی، مدیر بنیاد خیریه بیماری های خاص و فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، می گوید سازمان متبوعش سال گذشته عمدتا مشغول جمع آوری ماشین آلات دیالیز برای بیماران کلیوی و همچنین داروهای سرطانی بوده است.

خانم هاشمی می گویند علاوه بر کمبود دارو، تجهیزات بیمارستان ها به دلیل نبود قطعات یدکی  درست کار نمی کنند و مواد اولیه وارداتی در شرکت های داخلی داروسازی ته کشیده است.

اما خودی ها و منابع داخلی صنعت دارو از یک مشکل دیگر خبر می دهند: فساد. هفت سال واردات عمده نه تنها ایران را وابسته به شرکت های خارجی کرده بلکه طبقه ای ازمسئولان «سوداگر» را تشکیل داده که از واردات دارو سودهای کلان به جیب زده اند.

یک تهیه کننده دارو که نخواست نامش فاش شود به نیویورک تایمز گفت: «پس از سه سال سرمایه گذاری و تلاش، آماده تولید و بهره برداری بودیم اما متوجه شدیم که عموزاده یک مقام ارشد در وزارت بهداشت، که خود پیش از تحریم ها، وارد کننده
عمده دارو از اروپا بود مجوز ما را صادر نکرد.»

این تولید کننده داروهای مهم سرطان می گوید: «خودخواهی برخی از آدم ها دهشتناک است. مواد اولیه دارد از بین می رود اما هنوز حاضر نیستند به ما مجوز تولید دارو در داخل را بدهند.»