فضای خوش‌بینانه در روز نخست مذاکرات ژنو

روز اول این مذاکرات سه‌شنبه ۱۵ اکتبر (۲۳ مهر) برگزار شد و روز چهارشنبه این مذاکرات ادامه پیدا می‌کند.

ایران می‌گوید در این نشست، پیشنهادی برای مذاکرات مطرح کرده که می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت قابل‌توجهی در این روند باشد.

عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، گفته است که شش قدرت جهان از پیشنهاد ایران استقبال کرده‌اند ولی مذاکره‌کنندگان توافق کرده‌اند جزئیات آن را فعلا محرمانه نگه دارند.

مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده کشورهای ۱+۵ در مذاکرات با ایران، به خبرنگاران گفته است که پس از ارائه پیشنهاد ایران، مذاکرات با "خوش‌بینی محتاطانه" پیشت درهای بسته آغاز شد.

آقای مان گفته است: "برای نخستین بار، ما مذاکراتی با جزئیات فنی دقیق داشتیم که بعد از ظهر هم ادامه پیدا کرد. خانم اشتون هم با آقای ظریف، وزیر امور خارجه ایران، دیداری دوجانبه دارد و بحث‌‌ها را فردا (چهارشنبه) صبح از سر می‌‌گیریم.

یک مقام ارشد در وزارت امور خارجه آمریکا گفته که روز اول مذاکرات هسته‌ای در ژنو، جدی بوده است.

روزنامه نیویورک‌تایمز از قول این مقام آمریکایی که نامش ذکر نشده، موضعی مشابه مایکل مان را نقل کرده است.

روزنامه آمریکایی این اظهارنظر را نشانه‌ای احتمالی از جدی‌بودن مذاکرات پس از سال‌ها موضع‌گیری‌های بی‌فایده دانسته است.

در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از موضع‌‌گیری رسمی در این باره خودداری کرده و گفته که هنوز برای اظهارنظر در این باره زود است.

معاون وزیر امور خارجه ایران هم گفته "هنوز برای قضاوت خیلی زود است".

با این حال آقای عراقچی گفته روز اول مذاکرات "خیلی خوب" پیش رفته است.

این مقام عالی در هیئت مذاکرات ایران، افزوده است: "خیلی سازنده و خیلی خوب، تبادل‌‌نظر کردیم. خیلی جدی."

نخستین مذاکرات پس از جلیلی

منابع ایرانی گزارش داده‌اند که محمدجواد ظریف در این سفر از کمردرد رنج می‌برد

این نخستین دور مذاکرات ایران و کشورهای ۱+۵ پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری است.

آقای روحانی که نسبت به رئیس‌جمهوری قبلی ایران، محمود احمدی‌نژاد، میانه‌رو به نظر می‌رسد، در رقابت‌های انتخاباتی خرداد ۱۳۹۲ خورشیدی، خواستار بازشدن گره پرونده هسته‌ای ایران شده بود.

پیش از دولت جدید، سعید جلیلی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و رئیس مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران بود که او نیز از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بود ولی با فاصله عمده‌ای از آقای روحانی، در این انتخابات شکست خورد.

در جریان رقابت‌های انتخاباتی، حسن روحانی و برخی از نامزدهای دیگر از جمله علی‌اکبر ولایتی، از سیاست‌ها و رویکرد آقای جلیلی انتقاد کرده بودند.

دولت‌های غربی و اسرائیل درباره اهداف ایران از توسعه فنآوری هسته‌ای بدگمان بوده‌اند و در سال‌های اخیر تحریم‌های سنگینی علیه تهران وضع کرده‌اند تا برنامه هسته‌ای را متوقف کند.

ایران این اتهامات را رد می‌کند و می‌گوید برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز و برای تولید برق یا استفاده پزشکی و تحقیقاتی است.

شبکه تلویزیونی خبر در ایران، گزارش داده که تهران پیشنهاد کاهش سطح غنی‌‌سازی را مطرح کرده است. این یکی از خواسته‌‌های اصلی سازمان ملل متحد از ایران است.

همچنین در ادامه مذاکرات، عباس عراقچی با وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، مذاکراتی دوجانبه داشته است.

رئیس تیم مذاکره‌‌کننده ایران، محمدجواد ظریف است ولی با توجه به این که وزیران خارجه کشورهای ۱+۵ در نشست نیستند، عمده مذاکرات را آقای عراقچی پیش می‌‌برد.

آقای ظریف پیش‌‌تر در صفحه فیس‌‌بوک خود نوشته بود که این مذاکرات، "تازه شروع یک راه دشوار و نسبتا زمان‌‌بر است."

او نوشته است: "امیدوارم تا چهارشنبه بتوانیم در مورد نقشه راهی برای رسیدن به راه‌‌حل به تفاهم برسیم".

'کاهش تحریم در عوض گام‌‌های ایران'

نمای هوایی از تاسیسات فردو که از موارد مناقشه ایران و غرب است

به گفته خبرنگاران بی‌‌بی‌‌سی در محل مذاکرات، کشورهای ۱+۵ از ایران می‌‌خواهند گام‌‌های به‌‌خصوصی بر دارد تا نشان دهد هیچ‌‌گاه به توانایی تولید سلاح هسته‌‌ای دست نخواهد یافت.

در عوض، آنان وعده می‌‌دهند که بخشی از تحریم‌‌های بین‌‌المللی وضع‌‌شده در سال‌‌های اخیر را لغو کنند.

غرب از ایران خواسته است که غنی‌‌سازی اورانیوم و ذخیره‌‌کردن اورانیوم ۲۰ درصد غنی‌‌شده را متوقف کند.

آنها همچنین از تهران می‌‌خواهند که بخشی از ذخیره اورانیوم خود را به خارج از کشور بفرستد و تاسیسات فردو در نزدیکی شهر قم را تعطیل کند. عمده غنی‌‌سازی با درصد بالا در این پایگاه صورت می‌‌گیرد.

از سال ۲۰۰۶، شورای امنیت سازمان ملل زنجیره‌‌ای از تحریم‌‌ها را علیه ایران وضع کرده است؛ از جمله مسدود کردن دارایی‌‌ها و محدودیت برای سفر مقامات ایرانی که دست‌‌اندرکار برنامه هسته‌‌ای هستند.

ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز جداگانه تحریم‌‌های بیشتری علیه تهران وضع کرده‌‌اند که بخش نفت و گاز و همچین‌‌طور امور بانکی کشور را هدف گرفته‌‌اند.

این تحریم‌‌ها اقتصاد ایران را به‌‌شدت تحت تاثیر گذاشته‌‌اند و ایران می‌‌خواهد که این تحریم‌‌ها رفع شوند.

اسرائیل که در سال‌‌های گذشته شدیدیترین موضع را علیه ایران و برنامه هسته‌‌ای آن داشته، روی خوشی به احتمال توافق بین تهران و کشورهای ۱+۵ نشان نداده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌‌وزیر اسرائیل، روز دوشنبه و پیش از آغاز مذاکرات گفت "اشتباهی تاریخی" است که تحریم‌‌ها علیه ایران سبک شود.

با این حال در آمریکا هم که موضع سرسختانه‌‌ای درباره رفع تحریم‌‌های ایران داشته، ۹ سناتور گفته‌‌اند که از تعلیق تحریم‌‌های تازه علیه ایران استقبال می‌‌کنند به شرطی که تهران هم گام‌‌های موثری در کاهش برنامه هسته‌‌ای خود نشان دهد.