امید‌های کوچک (درباره کمک و حمایت‌ پناهجویان در ترکیه)

نهادهای دولتی و حمایت‌های ناچیز

پس از ثبت‌نام پناهجو در کمیساریای عالی پناهندگان ترکیه شخص باید به شهری که برای وی تعیین شده مراجعه و خود را به پلیس شهر مذکور معرفی کند آنهم در اسرع وقت! پلیس معمولا برای تشکیل پرونده و ثبت حضور پناهجو از وی درخواست ارایه آدرس و اجاره‌نامه منزل و معرفی‌نامه از محل سکونت می‌کند. تهیه این قلم نیاز به مبلغی پول دارد که به صورت معمول و بدیهی، اجابت آن از وسع و عهده‌ی پناهجو خارج است. هیچ سازمان و نهاد دولتی تهیه این کمبود را تقبل نمی‌کند. پلیس به پناهجو می‌گوید در صورت ارایه نکردن آدرس و عدم ثبت‌نام، تخلف صورت گرفته و احتمال دارد کمیساریای عالی پناهندگان ترکیه در مورد وضعیت پذیرش پناهجویی و بررسی پرونده وی تجدیدنظر کند. این مورد به شخص فشار مضاعفی وارد می‌کند که تا پناهجو نباشید درکی از آن نخواهید داشت!

در صورت بیماری بسته به شهری که پناهجو در آن ساکن است خدماتی دولتی ارایه می شود که بیشتر شامل ویزیت و معاینه رایگان می‌شود. حالا چه با معرفی‌نامه از آسام (دفتر نمایندگی سازمان عالی پناهندگان ترکیه در شهرهای پناهجو پذیر) چه بدون آن. هزینه‌های آزمایش، دارو، مراقبت‌های طولانی، عمل جراحی، زایمان و... با شخص پناهجو می‌باشد.

پلیس و سازمان‌های دولتی دیگر پناهجویان متقاضی کمک را به نهادهای خیریه و سازمان‌های حقوق بشری معرفی نمی‌کنند و همچنین اطلاعاتی در این زمینه هم نمی‌دهند.

 ناجی‌ها و حامیان غیر دولتی

می‌شود در هر جای جهان چند آدم دور هم جمع شوند و بخواهند به همنوعان خود چه از لحاظ صرف انسان بودن، اعتقاد داشتن، ایدئولوژیک بودن، در خطر بودن و... کمک کنند. این کمک‌ها می‌تواند مالی، معنوی، فکری و... باشد که بدون مضایقه یا با مضایقه و سخت‌گیری‌های معمول و حتی غیرمعمول و نامعقول! در اختیار شخص یا اشخاص متقاضی کمک قرار گیرد. در ترکیه بیشتر سازمان‌ها و نهادهای حامی پناهجویان، مسلمان و با اعتقاد مذهبی و اسلوب دینی، خدماتی را به متقاضیان ارایه می‌دهند. معمولاً پس از مراجعه به سازمان و نهاد یاری‌رسان مذکور، از شخص درخواست می‌شود که ثبت‌نام کنند و اطلاعات شخصی و خلاصه‌ای از وضعیت خود را بیان کنند. سپس با بررسی وخامت وضعیت شخص و انجام تحقیق و مراجعه به محل زندگی شخص و بازدید، با درخواست وی موافقت یا در مواردی مخالفت می‌کنند. پس از قبول درخواست کمک‌هایی شامل مواد خوراکی، پوشاک، لوازم خانه و در معدود مواردی نیز کمک مالی محدودی ارایه می‌شود. شایان ذکر است که این کمک‌ها در بازه‌های زمانی مشخص هفتگی، ماهانه و فصلی ارایه می‌شود. این کمک‌ها محدود و در بررسی درخواست‌ها نیز با توجه به رویکرد فکری و اعتقادی سازمان و نهاد یاری‌رسان گزینشی بوده و همواره با تبعیض همراه است.

 جای خالی تشکل‌های غیردولتی و مستقل یاری‌رسان ایرانی

بیراه نیست اگر بگوییم ایرانی‌های خیر و حامی اگر به صورت فعال به پناهجویان هموطن خود در ترکیه یاری می‌کردند اکنون تعدادی از این پناهجویان دچار مصائبی نمی‌شدند که زندگی و سرنوشت خود را پای آن تا پاپاسی آخر ببازند! ایرانی‌های پناهجو برای رساندن صدای خود از هر تریبونی استفاده می‌کنند اما جز امید‌های کوچک چیزی حاصل نمی‌شود آخر کار. در اینجا پیشنهاد می‌شود اشخاص فعال حقوق بشری و خیر، فارغ از نگاه حزبی، سیاسی، عقیدتی و حتی نژادی (بخوانید نژادپرستی)! با تشکیل گروه‌های یاری‌رسان از میان جامعه پناهجویی، در جلب و جذب کمک و حمایت‌های گوناگون و مفید به فایده و هدایت و ارایه آن به واجدین شرایط دریافت کمک به یاری هموطنان ایرانی بشتابند. با توجه به قوانین دولت ترکیه از سویی و شرایط وضع شده کمیساریای عالی پناهندگان از سوی دیگر، به نظر می‌رسد جز تشکیل چنین گروه‌های مستقل حقوق بشری که شرح آن رفت چاره‌ای برای حمایت موثر به پناهجویان ساکن ترکیه نباشد. امید که از قبل حضور فعال این گروه‌ها گشایشی حاصل شود.