جهشی تازه در مذاکرات ژنو 2

به گزارش المونیتور، موضوع مذاکرات برنامه ریزی برای نشست ژنو 2 است که قرار است روز 22 ژانویه برگزار گردد. تصمیم گیری در مورد شرکت ایران در کنفرانس ژنو 2، که لاوروف و براهیمی از آن حمایت می کنند، نیز در دستور کار قرار دارد. جان کری قبلن گفته است که در صورتی که ایران نقش مثبتی در مذاکرات ژنو 2 بازی کند وی از آن استقبال خواهد کرد حتا اگر این نقش از حاشیه اعمال شود. او گفته است که ایران می تواند به نشست مذکور دعوت شود مشروط بر اینکه خط مشی "بیانیه ژنو" را در مورد سوریه پذیرا باشد. این در حالی است که طبق گزارش لارا روزن، ایران و 1+5 بر سر آغاز پیاده کردن تفاهم نامه ژنو، در ارتباط با موضوع هسته ای ایران، از تاریخ 20 ژانویه به توافق رسیده اند.

در همین حال خانم سیگرید کاگ، یکی از مسئولان سازمان منع سلاح های شیمیائی، حمل اولین محموله سلاح های شیمیائی سوریه به خارج از آن کشور را "موفقیتی چشمگیر" خوانده است. او هم چنین اظهار امیدواری کرده که از میان بردن کامل مواد مورد استفاده در سلاح های شیمیائی مزبور، تا موعد مقرر، یعنی ژوئن 2014 پایان پذیرد. جواد ظریف، ویر امور خارجه جمهوری اسلامی، این هفته، در پی دیداری با معاون وزارت امور خارجه سوریه، فیصل مقداد، اظهار داشت که در صورتی که ایران به نشست ژنو 2 دعوت شود، شرکت خواهد کرد، اما هیچ پیش شرطی را برای شرکت در کنفرانس مزبور نمی پذیرد. ایران تمایل به پذیرش یک دولت موقت و یا یک فرآیند گذار بدون مشارکت بشار اسد را ندارد. در عوض این کشور از مذاکرات بین گروه های مختلف سوری که نهایتا به انجام انتخابات در سوریه منتهی شود حمایت می کند. احتمال نمی رود که در حالی که عربستان سعودی دستور کار ضد ایرانی خود را در سوریه و در تمامی منطقه رها نکرده و به حمایت های خود از نیرو های جهادی ادامه می دهد، ایران طرح یک آتش بس بپذیرد. در ماه سپتامبر سال گذشته جواد ظریف به المانیتور گفت که ایران سابقه مشارکت سازنده در چنین کنفرانس هائی را دارد، از جمله کنفرانس بین المللی بُن در سال 2001 برای تشکیل دولت جدید در افغانستان پس از سقوط طالبان. وی اضافه کرد: "دورنمای بُن بدون ایران وحشتناک می بود...آنها (شرکت کنندگان در ژنو 2) می توانند این موضوع را در ژنو آزمایش کنند و زیان آن را هم ببینند". بیانیه ژنو چارچوبی را برای جامعه بین المللی در خصوص مذاکره در مورد آینده سوریه مشخص کرده است. اما اگر ایالات متحده بر آن است که دست به سمت "جبهه اسلامی"، که در آن جنگجویان خارجی شرکت دارند و متعهد به برقراری شریعت در سوریه است و  از سوی عربستان حمایت می شود، دراز کند و ایران را به بازی نگیرد، شاید بد نباشد که قدری تامل کند و در این نگرش تجدید نظر کند. چه ایران در اطاق مذاکرات در ژنو حضور داشته باشد و چه نداشته باشد  از طریق نمایندگان دولت سوریه حضور خود را تحمیل خواهد کرد. روز 12 ژانویه، ظریف، به عنوان بخشی از تور مسافرتی خود که بازدید از سوریه، عراق، و اردن را نیز شامل خواهد شد وارد بیروت پایتخت لبنان شد. هدف از این برنامه مسافرتی این است که ایران نشان دهد چه در ژنو حضور داشته باشد و چه نداشته باشد  نقشی تعیین کننده در تحولات منطقه بازی می کند. در همین حال ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه، در سر راه خود به ژنو، روز 16 ژانویه، از مسکو بازدید خواهد کرد. در همین حال، جان کری رهبران اپوزیسیون سوری موسوم به "دوستان سوریه" را تحت فشار قرار داده که مذاکرات ژنو 2 شرکت کنند. کری، پس از ملاقاتش با رهبران مزبور در پاریس، در 12 ژانویه، از حکومت سوریه خواست که آتش بس موضعی، از جمله در حلب را، پیش از برگزاری ژنو 2 بپذیرد. وی خاطر نشان کرد که اپوزیسیون سوری حاضر است تبادل زندانیان را مد نظر قرار دهد.کری به این امر واقف است که طرف های درگیر در سوریه نخواهند  توانست بر روی یک دوران گذار با یکدیگر به توافق برسند در حالی که مخالفان می گویند که اسد باید برود و اسد هیچ برنامه ای برای رفتن ندارد و هیچ کس نیز نمی تواند او را وادار به چنین امری کند. واقع بینانه ترین نتیجه ای که می توان از ژنو 2 انتظار داشت، چه ایران و عربستان در کنفرانس مزبور شرکت کنند و چه نکنند، توافق بر سر راهرو هائی برای رساندن کمک های انسان دوستانه است و مبارزه علیه تروریسم است که همه طرف های درگیر در سوریه و کشور های شرکت کننده می بایست بر روی آن توافق کنند. اینک این آگاهی و اجماع، به خصوص در میان حمایت کنندگان از ژنو ،2 وجود دارد که سوریه قلب تروریسم در منطقه است و از آنجاست که عراق و لبنان، که هر دو از متحدین آمریکا به شمار می روند، در معرض خطر بی ثباتی قرار گرفته اند. هم چنین همه حامیان کنفرانس اعتقاد دارند که یک تراژدی انسانی در سوریه در حال شتاب گرفتن است. روز 5 ژانویه جان کری در پی اظهاراتی گفت: "علت اهمیت کنفرانس ژنو اوج گرفتن تروریست ها در منطقه بخصوص در سوریه است که بی ثباتی را در کل منطقه دامن می زند. از این رو هر کس، به نحوی، در این ماجرا ذینفع است. همه کشور های خلیج، تمامی بازیگران منطقه ای، روسیه، ایالات متحده و بسیاری از بازیگران در نقاط دیگر جهان، در عقب نشاندن ترورییست های افراطی که پایبند هیچ قانونی نیستند و هیچ هدفی به جز به دست گرفتن قدرت و از هم گسیختن زندگی انسان ها ندارند، سود می برند". ویتالی نائومکین این هفته نوشت که تروریسم اولویت شماره یک روسیه در ژنو 2 خواهد بود چرا که حملات اخیر تروریستی در جنوب روسیه، بطور مستقیم یا غیر مستقیم، به حضور جهادی ها در سوریه مرتبط است. روند همکاری در جهت رساندن کمک های انسان دوستانه و مبارزه با تروریسم می تواند مرحله بعدی فرآیند ژنو را شکل داده و گفتگو ها را از حالت بن بست فعلی خارج کند. مردم سوریه می توانند و باید در موقعیت مناسب با اعمال اسد برخورد کنند. اما با توجه به وضعیت موجود سیاستگذاران آمریکائی باید اولویت را از تغییر رژیم اسد به مبارزه علیه رشد و توسعه گروه های تروریستی که سوریه، عراق، لبنان، روسیه و غرب را تهدید می کنند، تغییر دهند. نهایتا در یک زمانی، باید حداقل با ایران و سوریه به درک مشترکی از مبارزه علیه تروریسم رسید. هم چنین باید با متحدان آمریکا، شامل عربستان و ترکیه و دیگران با لحن شدیدتری سخن گفت چرا که آنان می توانند برای جلویگیری از جریان سلاح و جنگجویان خارجی به داخل سوریه کمک کنند. نتایج واقعی امتناع از معامله با اسد جنگ بیشتر، تروریسم فزاینده، و رنج روز افزون مردم سوریه و منطقه خواهد بود. جنگ باید متوقف شود چرا که هیچ برنده ای ندارد. همانگونه که رایان کراکر ماه گذشته در نیویورک تایمز نوشت: "ما باید آینده ای را بپذیریم که شامل اسد باشد و این را در نظر داشته باشیم که هر چقدر که او بد است باز هم بدتر از او وجود دارد. مکان مناسب شروع این کار ماه آینده در ژنو و تعامل بی سر و صدا با مسئولین سوری خواهد بود".

آینده نامعلوم اردوغان

 تقریبا هر طرح و انتظاری که او از اوضاع سوریه داشته به نحوی نقش بر آب شده است". این سخنان دعوت اوغلو به روشنی نشانه استیصال و واکنشی است به منفور بودن سیاست های رجب طیب اردوغان در ارتباط با سوریه و فشار بین المللی برای کنترل مرزهایش که بطور مشهودی ورود جنگجویان خارجی و حمل سلاح به داخل سوریه را آسان می کند. ظاهرا سیاست هایِ تاکنون فاجعه آمیز اردوغان در مورد سوریه بس نبوده، رسوائی فساد در ترکیه و درگیری حزب عدالت و توسعه با جنبش گولن هم بر آن اضافه شده است. اورهان چنگیز می نویسد که رسوائی های اخیر این نگرانی را ایجاد کرده که بار دیگر نظامی ها نقش عمده ای در سیاست ترکیه به دست بگیرند. چنگیز کندار که این هفته با برخی از غول های صنایع ترکیه صحبت کرده است سال تاریکی را برای ترکیه پیش بینی می کند. او به روزنامه اکونومیست اشاره ای دارد که می گوید ترکیه دیگر "یک نمونه درخشان" نیست.

پایان خبر./.