چرا آلمان تمایلی به درگیری با روسیه ندارد

کسانی که با نحوه کار خانم مرکل آشنا هستند می گویند طرز برخورد او با مسائل مختلف، نشان می دهد که درگذشته با علوم سر و کار داشته. دکتر اوالد بولکه، مدیر انستیتوی سیاست خارجی آلمان می گوید: "او مانند یک اهل علم فکر می کند به همین جهت تمام احساسات خودش را نشان نمی دهد. او تماس های خود را حفظ خواهد کرد و در راستای این که چگونه وضعیت را گام به گام آرامتر کند، کار خواهد کرد."

ولی دکتر بولکه، معتقد است که برخورد خانم مرکل و آقای پوتین با مسائل، تفاوت اساسی دارد. دکتر بولکه، فکر می کند که آقای پوتین بیشتر احساساتی است و به نقش تاریخی روسیه و وزنه تاریخ اعتقاد دارد در حالی که خانم مرکل شخصی عملگراست و اقتصاد برایش مهم است.

این موضوع، به درک این که چرا به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، آنگلا مرکل به باراک اوباما گفته آقای پوتین در "دنیای دیگری" است، کمک می کند.

دفتر خانم مرکل اظهار نظری در این باره نکرده و تنها گفته است که صحبت ها "محرمانه" بوده.

ولی از تاکتیک صدراعظم آلمان چنین برمی آید که می خواهد گفتگو با آقای پوتین را ادامه دهد.

دکتر بولکه، می گوید این مهم است که دو طرف بدون واسطه صحبت کنند.

دشمنان دیرینه

کارناوالی در دوسلدورف آلمان

اظهارات فرانک-والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان نشان دهنده این است که آلمان تلاش می کند قبل از این که تحریم های علیه روسیه به اجرا درآید، گزینه های قابل قبولی به این کشور بدهد.

وزیر خارجه آلمان پس از ملاقات روز سه شنبه گذشته با سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در ژنو، صراحتا نگفت که روسیه باید عقب نشینی کند بلکه گفت روسیه باید در مورد منظوری که دارد، به غرب اطمینان دهد و هشدار داد در غیر این صورت ممکن است در پی اجلاس رهبران اتحادیه اروپا، تحریم ها به اجرا درآید.

وزیر خارجه آلمان گفت: "به عقیده من چنانچه ظرف یک روز و نیم آینده گام های قطعی در مورد یک توافق بین المللی برداشته نشود، به طور مثال تشکیل یک گروه تماس که روسیه حاضر به همکاری با آن باشد، در آن صورت بحث رهبران در شورای اروپا به اتخاذ تدابیری خواهد انجامید."

به نظر می رسد روابط دو دشمن قدیمی محترمانه است. در گذشته آنها با یکدیگرگرم و صمیمی نبودند و روابط خانم مرکل با آقای پوتین با روابطش با آقای اوباما تفاوت زیادی داشت.

ولی خانم مرکل و آقای پوتین به یک زبان صحبت می کنند و رهبر روسیه به زبان آلمانی کاملا وارد است. آقای پوتین سال ها مامور کا-گ-ب در درسدن آلمان بوده است. آنگلا مرکل هم هنگام زندگی درآلمان شرقی، دست کم در مدرسه زبان روسی را یاد گرفته است.

تصور جنگ در اوکراین، ذهن خانم مرکل را بیشتر از ذهن رهبران آمریکا یا بریتانیا به خود مشغول می کند. با ۱۰ ساعت رانندگی می توان از اوکراین به برلین رسید. هر سه کشور آلمان، روسیه و اوکراین در یک نقطه جهان قرار دارند.

خانم مرکل خود را در سیاست های منطقه درگیر ساخته. او ارتباط با سران کشورها از جمله آقای پوتین را حفظ کرده ولی در عین حال با مخالفان روسیه و اوکراین نیز تماس دارد. نباید فراموش کرد که میخائیل خودورکوفسکی، از روس های سرمایه دار مخالف آقای پوتین، پس از آزادی از زندان مستقیما به آلمان رفت.

صدراعظم آلمان چندین بار در مورد یولیا تیموشنکو، ناراضی سیاسی زندانی اوکراینی (اکنون او آزاد شده) با مقامات دولت کیف صحبت کرده بود. ولی هنگامی که خانم تیموشنکو آزاد شد، خانم مرکل تا آن حد محتاط بود که آزادی او را خوش آمد گوید اما به عنوان رهبر جدید بالقوه اوکراین، او را تایید نکند.

آلمان خریدار یک چهارم گاز طبیعی صادراتی روسیه است

این درست است که دیدار رهبران آلمان و روسیه از کشورهای یکدیگر همواره در جو خوبی صورت نگرفته. هنگامی که سال گذشته رهبر روسیه به آلمان رفت با زنان تظاهرکننده نیمه برهنه ای رو به رو شد که روی سینه شان شعار نوشته بودند. البته او خونسردی خود را حفظ کرد و این ماجرا را بی اهمیت جلوه داد.

زمانی هم که خانم مرکل به سن پترزبورگ رفته بود، برخوردی روی داد و آقای پوتین به سخنرانی که قرار بود صدراعظم آلمان در یک نمایشگاه هنری ایراد کند، اعتراض کرد. در این نمایشگاه، آثار هنری که روس ها در پایان جنگ جهانی از موزه های آلمان به یغما برده بودند به نمایش گذاشته شده بود. آقای پوتین گفت :" این موضوع در حال حاضر ارزش شروع یک مشاجره را ندارد" و افزود دو طرف باید در جستجوی "راههایی برای حل آن" باشند. ولی خانم مرکل از ایراد سخنرانی منصرف شد.

آقای اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان می گوید: "دیپلماسی به معنی ضعف نیست و برای جلوگیری از کشیده شدن به ورطه جنگ، بیش از همیشه به آن نیازمندیم"

نیازهای اقتصادی

هر دو کشور به حقایق و عمدتا این که از نظر اقتصادی به یک دیگر نیازمندند فکر می کنند. قریب به ۱۰۰ هزار نفر در آلمان به زبان روسی تکلم می کنند و حدود ۶ هزار شرکت آلمانی در روسیه فعالیت دارند.

آلمان خریدار یک چهارم گاز طبیعی صادراتی روسیه است ولی در حال حاضر ذخیره گاز آلمان بیش از حد نیاز است و از طرف دیگر قیمت گاز طبیعی کاهش یافته (به همین جهت در وضعیت فعلی این روسیه است که در مقایسه با گذشته که قیمت گاز بالا بود، به درآمد بیشتری نیاز دارد).

از سوی دیگر، مازاد موازنه بازرگانی آلمان با روسیه قابل توجه است و به دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون یورو می رسد.

هیچ کشوری مانند آلمان از برچیدن پرده آهنین منتفع نشده است.

آلمان از یک کشور دو پاره شده در حاشیه شرقی اتحادیه اروپا، به کشور متحدی که با کشورهای بلوک شوروی سابق هم مرز است، تبدیل شده؛ کشورهایی که اکنون اقتصادشان در داخل اتحادیه اروپا رو به بهبود است.

این کشور در میان گروهی از اقمار شوروی سابق (از جمله خود آلمان شرقی) به صورت قدرت مرکزی در آمده است جایی که مردم ممکن است از خود بپرسند حضور روسیه جنگ طلب در اوکراین، برای آنها در ورشو یا پراگ و یا در ویلنیوس، ریگا و تالین (پایتخت های جمهوری های بالتیک) ، چه تاثیری خواهد داشت؟

این نگرانی ها در جایی که قبلا آلمان شرقی نام داشت هم احساس می شود، همان محلی که آنگلا مرکل در آنجا بزرگ شده بود.