بن هوبارد . ترجمه: محمد حاجی‌محمدي : برای سال‌ها تب رقابت ميان عربستان‌سعودی و ايران- به‌عنوان دو قدرت منطقه‌ای- در تمامی چالش‌های منطقه داغ و شديد بود. از اين‌رو و با توجه به اينکه منطقه همچنان پرآشوب است، رويکرد تازه دو کشور برای بسياری از ناظران شگفت‌آور است. امروزه نشانه‌هايی از هر دوسو در راستای کاستن تنش‌ها و تعديل رقابت‌های ويرانگر ديده می‌شود.
کارشناسان بر اين باورند که موضع اين دو قدرت، تعيين‌کننده مسير دگرگونی‌های آينده منطقه است. در حال حاضر، با توجه به موضع ايران و حمايت آن از رييس‌جمهوری بشار اسد در جنگ داخلی سوريه و همچنين گفت‌وگو با واشنگتن بر سر برنامه هسته‌ای، ايران دست بالا را دارد.
يکی از مشاوران دولت عربستان تصديق می‌کند که «ايران اکنون در موقعيت قوی‌تری نسبت به عربستان قرار دارد، آنها برگ‌های برنده بيشتری در دست دارند.»همچنين ايران در مسايل مهم منطقه -که به نحوی از کنترل عربستان‌سعودی و ايالات‌متحده خارج شده است- تاثير‌گذار است. موقعيت ايران با توسل به متحدانش که همصدا با ايران، اسراييل را نفی می‌کنند و مخالف حضور آمريکا در منطقه هستند، تقويت شده است. ايران همچنين تلاش می‌کند تا روابط اقتصادی محکم‌تری با ديگرکشورهای حوزه خليج‌فارس برقرار کند؛ کشورهايی که عربستان هميشه تلاش داشته است تا آنها را در جناح خود نگه دارد. از سويی ديگر، عربستان‌سعودی با عقب‌کشيدن دولت اوباما از مناقشات منطقه – آن‌هم در شرايطی که شورشيان سوری شکست خورده‌اند و ميدان را از دست داده‌اند- احساس خطر می‌کند. همه اين مسايل باعث شده عربستان به فکر يافتن راه چاره‌ای بيفتد. در مصر نيز- با وجود ميليون ها دلار سرمايه‌گذاری - رويداد‌ها به‌نفع عربستان نمی‌چرخد. چراکه سياست منطقه‌ای مصر بر حل‌وفصل و ثبات داخلی محدود شده است.
است).
از زمان انتخابات سال گذشته، رييس‌جمهوری حسن روحانی تلاش کرده است تا از انزوای ايران بکاهد و اقتصاد خود را با پيوستن به گفت‌وگوی هسته‌ای و فرستادن وزير امور خارجه خود برای قوی‌کردن ارتباط با ديگرکشورهای خليج‌فارس تقويت کند.
همسو با ايران برخی ديگر از کشورهای منطقه نيز منافعی در ارتباط با ايران می‌بينند. وزير نفت کويت به «خبرگزاری کويت» گفته «يکی از اهداف امير کويت در ديدار از ايران جست‌وجو برای توافق بر واردات گاز طبيعی ايران بود.»
همچنين در ژانويه شيخ محمدبن‌رشيد المختوم، حاکم دوبی در امارات‌متحده عربی، به بی‌بی‌سی گفت که «تحريم‌ها عليه ايران بايد کاسته شود» و اضافه کرد «همه از آن نفع خواهند برد.»با وجود دعوت ماه گذشته وزير خارجه عربستان، شاهزاده سعود الفيصل، از همتای ايرانی خود عربستان نسبت به پيشقدمی ايران در ارتباط با کشورهای منطقه و همچنين مساله هسته‌ای بسيار بدگمان است. اما با اين حال شاهزاده سعود الفيصل گفته «ايران همسايه است. ما با آنها رابطه داريم و با آنها گفت‌وگو خواهيم کرد.»ديپلمات‌های سعودی و ايرانی در تلاش هستند تا دستور کار مشخصی برای ديدار احتمالی آينده پيدا کنند.
«مصطفی علانی» محقق مرکز خليج‌فارس که به مقامات سعودی نزديک است گفت: «دستور جلسه سعودی روشن است؛ پيشنهاد خود را روی ميز بگذاريد و به ما بگوييد چه چيزی را می‌خواهيد تغيير دهيد... اما آمدن بدون‌هيچ پيشنهادی، موردتاييد نيست.»رهبران سعودی که برای سال‌ها واشنگتن را به‌عنوان متحد و نيرويی جهت امنيت ملی در کنار خود داشتند، امروزه می‌بينند که رسيدن به توافق بر سر برنامه هسته‌ای ايران برای باراک اوباما بر تمامی ديگرمسايل منطقه ارجحيت دارد.
عربستان همچنين احساس می‌کند مورد خيانت واقع شده چرا که «اوباما» حمايت بيشتری از شورشيان سوری به عمل نياورد و بعد از اينکه واشنگتن اسد را متهم به استفاده از حمله شيميايی کرد، بر سر خط قرمز خود پافشاری نکرد.
عربستان تلاش کرد تا با توسعه همکاری‌های امنيتی در خليج‌فارس خود را با شرايط جديد پيش‌آمده وفق دهد. بهترين نمونه آن در آوريل گذشته و با پخش تلويزيونی بزرگ‌ترين مانور نظامی و نشان‌دادن قدرت موشک‌های بالستيک بود. «
روبرت دابليو جوردن» سفير سابق آمريکا در عربستان می‌گويد: «سعودی‌ها تشخيص داده‌اند که نمی‌توان از آمريکايی‌ها انتظار داشت که برای امنيت آنها هميشه در آنجا (خليج‌فارس) حضور داشته باشند. آنها فهميده‌اند که برای امنيت خود و تاثير بر منطقه مسووليت‌پذيری بيشتری در قبال خود داشته باشند.»
مقامات سعودی می‌گويند که بخش عمده عراق را از دست داده‌اند. همه اين موارد به عربستان‌سعودی دلايلی می‌دهد که از شورشيان سوری دست نکشند؛ جايی که سه‌چهارم جمعيت آن سنی هستند. اما اميد اصلی عربستان‌سعودی اين است که تلاش و حمايت گسترده ايران از اسد منجر به جست‌وجوی توافقی (بين آنها) شود؛ چشم‌اندازی که تحليلگران بنا به پيشروی‌های اخير اسد رد می‌کنند. چنانکه آقای سجادپور در بنياد کارنگی می‌گويد: «دوسال پيش، همگان بر اين باور بودند که فروپاشی اسد قريب‌الوقوع است اما اکنون هيچ‌کس درباره رفتن اسد صحبت نمی‌کند.» چه دليلی وجود دارد که ايران با توجه به سرمايه‌گذاری‌ای که کرده است از اسد دست بکشد؟
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید