پایان فرقه دمکرات و فتنه آذربایجان‌

در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ و در خلال اشغال ایران توسط قوای روس و انگلیس، سید جعفر پیشه وری به دستور مستقیم شخص ژوزف استالین رهبر شوروی سابق در تبریز اعلام جدایی طلبی و حکومت مستقل کرد. این حکومت با سوء استفاده از احساسات قومی مردم منطقه خود را بعنوان یک جریان ملی گرا برای ایجاد دمکراسی در کشور معرفی کرد اما خیلی زود توسط بخشهای آگاه مردم شناخته شد. 

حمایت شوروی از ایجاد این دولت، در چهارچوب یک پروژهٔ دقیق برنامه‌ریزی‌شده از سوی شوروی برای اشغال و جدا کردن شمال غربی ایران و ضمیمه کردن آن به شوروی انجام شد. اسناد محرمانه‌ای که اکنون پس از پایان قرن در مورد جنگ سرد افشا شده‌است، تشکیل این حکومت را ناشی از دستور مستقیم استالین می‌داند. برای گسترش بخشیدن بیشتر تجزیه‌طلبی در ایران، استالین حکومت دیگری نیز در بخشی از آذربایجان غربی به مرکزیت مهاباد تشکیل داد که به جمهوری مهاباد معروف شد. ارتش شوروی در آن زمان به طور کامل از حکومت پیشه‌وری حمایت کرده و حتی مانع از جابه‌جایی ارتش ایران می‌شدند. مردم منطقه بطور پراکنده با عوامل حکومت پیشه وری درگیر شدند و به کمک نیروهای ژاندارمری رفتند . بزرگترین درگیری با پیشه وری حمایت ایل شاهسوند اردبیل از نیروهای ایرانی و درگیری با کمونیستها بود که بعلت دخالت مستقیم نیروهای روس موفق نشدند. قوای روس که ایران را در اشغال داشتند اجازه تحرک و جابجایی ارتش را نمیدادند. اینها همه اما در عمل راه بجایی نبرد چرا که عموم مردم از حکومت کمونیستها ناراضی و آنرا مغایر اعتقادات و ملیت خود میدانستند.
سرانجام مدت کمی پس از خروج ارتش شوروی با حرکت ارتش ایران به سمت تبریز در دسامبر ۱۹۴۶، کابینه حکومت به شوروی متواری شد. نیروهای ارتش ایران درست در سالروز اعلام حکومت پیشه وری وارد تبریز شدند. جالب آنکه سران حزب که به شوروی گریختند بعد از مدتی مورد خشم استانلین قرار گرفته و یکی یکی کشته شدند!!! در تقویم ایران قبل از انقلاب ، امروز بعنوان روز نجات آذربایجان نام گذاری شده است.

(عکس مربوط به روز استقلال و نمایش پرچم پیشه وری است)