عکس خبرساز علی خامنه ای در استادیوم آزادی

این عکس، مربوط به گردهم آیی ۱۲ مهرتوصیف "کمتر دیده شده"، ۱۳۹۷ بسیجیان در استادیوم آزادی بود که مشخصا، در سالگرد برگزاری این گردهم آیی منتشر می شد. با وجود این، همزمانی انتشار عکس آقای خامنه در ورزشگاه آزادی با فروش بلیت های بازی ۱۸ مهر -میان ایران و کامبوج- منجر به گمانه زنی هایی در سطح افکار عمومی در مورد پیام احتمالی این تصویر شد.

آنچه به طرح چنین ابهامی دامن زد، اقدام تعدادی دو رقمی از وبسایت‌های ایرانی در انتشار تصویر اینستاگرام آیت الله خامنه ای به عنوان "خبر" بود. این رسانه ها، البته از گمانه زنی در مورد تصویرِ منتشرشده پرهیز کردند، ولی انتشار تصویر در روزی که "استادیوم آزادی" خبرساز بود، از سوی طیفی از مخاطبان معنی دار تلقی شد. به ویژه آنکه اغلب وبسایت های منتشرکننده، عبارتی کاملا یکسان یعنی "عکسی کمتر دیده شده از حضور رهبر انقلاب در ورزشگاه آزادی" را به عنوان تیتر تصویر آقای خامنه ای برگزیدند.

توصیف "کمتر دیده شده"، در حالی برای تصویر رهبر به کار می‌رفت که دقیقا همین تصویر -البته با حاشیه ای کمی بزرگتر- سال پیش در وبسایت آیت الله خامنه ای منتشر شده بود. توصیف به کار رفته اما، طبیعتا این تلقی را تقویت می‌کرد که انتشار تصویر، ممکن است با مسابقه ۱۸ مهر، که قرار بود برای اولین بار با حضور چهار هزار تماشاچی زن برگزار شود- ارتباط داشته باشد.

مشابه این تصورات، پیشتر نیز با انتشار تصاویر نمادین از رهبر جمهوری اسلامی ایران در مقاطع خاص ایجاد شده بود. مثلا در آستانه نهایی شدن توافق برجام در ۲۳ تیر ۱۳۹۴، انتشار تصویر دست آقای خامنه ای -که ظاهرا در حال امضای یک متن بود- در اینستاگرام عباس عراقچی از مذاکره کنندگان ارشد هسته ای ایران، توجه زیادی را در داخل و خارج ایران جلب کرده بود.

در کنار آن تصویر، البته تصریح مشخصی در مورد ارتباط برجام با رهبر وجود نداشت، اما تلویحا این پیام را به مخاطب انتقال می داد که تاییدکننده نهایی توافق هسته ای آیت الله خامنه ای است. هرچند در مقابل، وجود نداشتن تصریح مشخص در مورد رهبر جمهوری اسلامی باعث می شد تا در صورت لزوم، بعدها مشکلی برای انکار مسئولیت او در توافق هسته ای ایجاد نشود.

Image captionتصویری نمادین که همزمان با نهایی شدن برجام، در اینستاگرام عباس عراقچی از مذاکره کنندگان نزدیک به رهبر منتشر شد

در خصوص موضع رهبر نسبت به حضور زنان در استادیوم‌های فوتبال، جدیدترین "سند" در دسترس، متن نامه ۶ اردیبهشت ۱۳۸۵ آیت الله خامنه ای به محمود احمدی نژاد، با موضوع توصیه به دولت وقت برای عمل به "نظر مراجع" (مراجع مخالف حضور) است که چندی پیش منتشر شد. در این نامه، آقای خامنه ای برداشت رئیس جمهور وقت مبنی بر موافقت رهبر با تصمیم دولت برای حضور خانم ها در استادیوم‌ها را رد می کرد؛ با این توضیح پیچیده که رهبر با چنین حضوری مخالف بوده اما صلاح ندانسته دخالت کند: "اینجانب عدم رضایت خود را صریحا به شما گوشزد کردم، لیکن چون این بعد از اقدام شما بود لذا صلاح ندانستم دخالت کنم."

در ماجرای متاخر فروش چهارهزار بلیت استادیوم آزادی به تماشاگران زن، البته برداشت رایج این است که آنچه زمینه ساز این اقدام بعد از سال ها مبارزه مدنی برای ورود برابر به استادیوم ها شده، خودسوزی اعتراضی و به شدت خبرسازِ سحر خدایاری بوده که با حساس کردن فیفا در ابعادی بی سابقه، ظاهرا باعث عقب نشینی تهران در موضوع حضور زنان در استادیوم ها شده.

مشخص نیست که آیا در آینده، آقای خامنه ای در این مورد اظهارنظر مشخصی خواهد کرد یا نه. ولی واضح است که او -حداقل تا این لحظه- ترجیح داده مسئولیت شفاف موافقت یا مخالفت با ورود زنان به استادیوم ها را نپذیرد.

بدین ترتیب، در صورتی که پرونده حضور زنان در استادیوم ها مجددا -و به هر علت- بسته شود، غیرمنتظره نخواهد بود اگر رهبر جمهوری اسلامی یا منتسبانش درآینده تاکید کنند که او "از ابتدا" موافق این کار نبوده. در صورتی که ورود زن ها به استادیوم ها تثبیت شود نیز، تعجب نباید کرد اگر موضوعاتی از جنس تصویر خبرساز دیروز آیت الله خانه ای در استادیوم آزادی، بعدها به عنوان مستندات نقش او در این فرایند، مورد استناد برخی رسانه های رسمی و غیررسمی قرار بگیرند.