نخست وزیر پاکستان پس از دیدار با تهران، بلافاصله راهی ریاض خواهد شد. همزمانی سفر وی به این دو کشور که در حال حاضر در روابط خود دچار تنش‌های جدی هستند، باعث شد تا اهمیت این سفر بیشتر مشخص شود. پیش از سفر عمران‌خان، منابع رسمی پاکستانی، هدف سفر نخست وزیر پاکستان به ایران را پیشبرد ابتکار میانجی‌گری در منطقه عنوان کرده بودند. ناظران بین‌المللی امیدوارند که سفر عمران‌خان به تهران و ریاض، منجر به کاهش تنش‌ها میان آن دو کشور و به‌ویژه در منطقه شود. آنان امیدوارند که در نتیحه این دیدارها و گفت‌وگوها، ایران و عربستان بتوانند چهارچوبی برای حل مشکلات فیمابین بیابند. در صورت موفقیت‌آمیز بودن سفر عمران‌خان، می‌توان به تداوم نقش سازنده این کشور در معادلات منطقه ای امیدوار بود.
مسئله طالبان و افغانستان نیز از جمله مواردی خواهد بود که در دیدار عمران‌خان با مقامات ایرانی مورد بحث قرار خواهد گرفت. با توجه به تمایل ایران به مشارکت طالبان در قدرت افغانستان، و نقش مهم پاکستان در سیاست داخلی آن کشور، انتظار می‌رود که در مورد آینده افغانستان و حضور طالبان در آینده سیاسی آن کشور، مذاکراتی بین عمران‌خان و مقامات ایرانی صورت گیرد. با توجه به این که ثبات در افغانستان رابطه مستقیمی با امنیت و ثبات در مرزهای ایران و پاکستان دارد، این امر لزوم اتخاذ سیاستی سازنده از طرف دو کشور را برای حل مسایل سیاسی و امنیتی افغانستان، دو چندان می‌کند.
تامین امنیت مرزی ایران با پاکستان و افغانستان همیشه محور اساسی مذاکرات مقامات ایرانی با مقامات دو کشور بوده است. ناامنی در مرز این دو کشور، یکی از خطراتی است که امنیت ملی ایران را تهدید می‌کند. حمله گروه‌های نظامی از خاک این کشورها به پاسگاه‌های مرزبانی و گروگان گرفتن مرزبانان ایرانی، یکی از مورادی بود که منجر به ایجاد تنش جدی در روابط دو کشور شد.
سفر بن سلمان به پاکستان
پاکستان دارای روابط خوبی با ایران و عربستان است. این کشور همواره در سال‌های اخیر در تلاش بوده است تا تعادلی در روابط خود با ایران و عربستان ایجاد کند. عربستان نقش فعالی در زیرساخت اقتصادی پاکستان بازی می‌کند. سرمایه‌گذاری عربستان در زیرساخت انرژی کشورهایی که واردکننده منابع انرژی از این کشور هستند، یکی از اهرم‌های ریاض برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی آن کشورها است. در سفر زمستان سال گذشته بن سلمان به پاکستان، دو کشور طی چند قرارداد توافق کردند که عربستان بیش از بیست میلیارد دلار در حوزه‌های مختلف، از قبیل انرژی، معدن و پتروشیمی پاکستان سرمایه‌گذاری کند. شاید مهم‌ترین بخش این سرمایه‌گذاری، توافق عربستان برای احداث یک پالایشگاه نفتی در بندر گوادر پاکستان، واقع در ساحل دریای عمان، باشد و ارزش آن قرارداد هشت میلیارد دلار اعلام شده است.
پاکستان از جمله کشورهایی است که با مشکلات مالی و کسری بودجه مواجه است و نیاز شدیدی به سرمایه‌گذاری خارجی دارد. با توجه به نیاز مالی پاکستان، عربستان در شرایط مختلف با اعطای وام و سرمایه‌گذاری مستقیم، به اقتصاد این کشور یاری رسانده است. در اردیبهشت گذشته، سفر عمران‌خان به عربستان دقیقاً در زمانی صورت گرفت كه به گفته دولتمردان پاكستانی، این کشور فقط برای مدت دو ماه از ذخیره ارزی لازم برخودار بود. کسری بودجه و کمبود ذخیره ارزی، منجر به سفر نخست وزیر پاكستان به عربستان شد.
عربستان شد.
زایش حجم تجارت ایران و پاکستان
با توجه به بازار مناسب پاکستان برای فروش کالاهای ایرانی و قابلیت افزایش سطح همکاری تجاری بین دو کشور، حجم تجارت در سطح فعلی، مقبول مقامات ایرانی نیست. حجم تجارت دو کشور در سال گذشته به رقم یک میلیارد و دویست میلیون دلار رسید. پاکستان با جمعیت بیش از دویست میلیون نفر، می‌تواند به عنوان یکی از مقاصد صادراتی محصولات تولیدی ایران، از جمله لوازم ساختمانی، کاشی، سرامیک و سیمان و ... باشد.
خط لوله گاز ایران- پاکستان
نیاز روز افزون پاکستان به مصرف انرژی، باعث شده است تا تنوع‌بخشی به منابع انرژی از اهمیت خاصی برخوردار شود. در این بین، ایران با دارا بودن دومین ذخایر گاز جهان، می‌تواند نقش مهمی در امنیت انرژی پاکستان ایفا کند. طی قراردادی که در دوران ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به امضای طرفین رسید، پاکستان می‌بایست در پایان سال ۲۰۱۵ واردکننده گاز ایران می‌شد. ایران زیرساخت مورد نیاز برای انتقال گاز به مرز پاکستان را هم در موعد مقرر احداث کرد، اما پاکستان به بهانه مشکلات مالی و تحریم‌های متوالی علیه صنعت انرژی ایران، تاکنون نتوانسته است خط لوله مورد نیاز را در خاک خود احداث کند. به گفته شاهد خاقان عباسی، وزیر نفت وقت پاکستان، این کشور نیاز به سرمایه‌گذاری دو میلیارد دلاری برای احداث خط لوله دارد. در سال‌های گذشته، شرکت‌های چینی آمادگی خود را برای احداث این خط لوله اعلام کردند و بانک‌های چینی هم در صدد اعطای وام به این پروژه بودند، اما تا امروز این امر عملی نشده است. در جریان سفر اردیبهشت ماه عمران‌خان به تهران، اعلام شد که پاکستان به علت تحریم‌ها قادر به تکمیل پروژه خط لوله گاز ایران و پاکستان نیست.
با توجه به تداوم تحریم‌ها، نمی توان امیدوار بود که در جریان این سفر پیشرفت جدی در روند صادرات گاز ایران به پاکستان صورت گیرد. در صورت تداوم شرایط کنونی، با توجه به نیاز صنعت انرژی ایران به تکنولوژی و سرمایه خارجی و نیز مصرف بالای داخلی، احتمال صدور گاز به کشورهای همسایه، از جمله پاکستان، کاهش خواهد یافت. با توجه به روابط خوب پاکستان و عربستان، می‌توان امیدوار بود که سفر عمران خان باعث کاهش تنش بین ایران و عربستان در کوتاه‌مدت شود. اخبار ضد و نقیضی که در مورد حمله به نفتکش ایرانی در دریای سرخ در رسانه‌ها منتشر شد، نشان می‌دهد که حل مشکلات و تنش‌های بین ایران و عربستان مطلوب برخی کشورها و گروه‌ها نیست.
پاکستان برای بهره‌گیری از امکانات بندر گوادر نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی، از جمله سرمایه چین و عربستان است. بندر گوادر به‌عنوان یکی از نقاط مهم در مسیر اقتصادی چین – پاکستان، مورد توجه سرمایه‌گذاران عربستانی قرار گرفته است و این کشور با سرمایه‌گذاری هشت میلیارد دلاری برای احداث پالایشگاه در آن بندر، درصدد افزایش سهم خویش در بازار نفت این کشور است. سرمایه‌گذاری و افزایش اهمیت بندر گوادر، از مواردی است که از سوی دولت ایران نیز به دقت تعقیب می‌شود. برخی از کارشناسان معتقدند که این بندر، می‌تواند رقیب بندر چابهار در جنوب ایران باشد
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید