رفتن به محتوای اصلی

گفتمان آلترناتیو؛ شهروند، جمهوری شهروندی، خانه شهروندان زمین
04.04.2020 - 15:36

 

در تاریخ 19 فوریه 2020، در جمع یاران پیرامون جمهوری شهروندی، حلقه مفقوده دمکراسی و لائیسیته در ایران، به ضرورت بازتعریف شهروند، جامعه شهروندی و نیز ایجاد سقف بزرگ جمهوری شهروندی بمثابه گفتمان آلترناتیو پرداختم.

اکنون رئوس سخنان شفاهی؛ یعنی 1-شهروند، 2-حقوق شهروندی،3-جمهوری شهروندی و 4-خانه شهروندان زمین را مکتوب می کنم.

پیشگفتار

در یک نگاه تاریخی از روند تحولات سیاسی و اجتماعی به ایران صد سال گذشته، می توان فقدان آزادی، داد (نظام سوسیال)، دمکراسی و لائیسیته را پاشنه آشیل جامعه و عامل ایستائی و سقوط سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی … کشور معرفی کرد.

نیم قرن پیش، ایران نظام فئودالی را پشت سر نهاد و تناقض میان زیربنای سرمایه دارانه و روبنای سیاسی – حکومتی فئودالی، کشور را فلج کرد. در شرایطی که ایران تشنه جمهوری سوسیال، لائیک و دمکراتیک بود، دو نیروی سیاسی سلطنتی و مذهبی چون خوره به جان دستاوردهای انقلاب نیمه کاره مشروطه افتادند.

انقلاب بهمن 1357، علیرغم سقوط در منجلاب اسلام سیاسی، ایران را از مدار حکومت شاهی بیرون کشاند. شهروندانی که در سیستم آمرانه و خردستیزانه حکومت اسلامی و آخوندشاهی نقره داغ شد، در تکاپوی برون رفت از شرایط فاجعه بار کنونی می باشد و کوشش خود را در خیزش های درخشان شهروندی نشان داد.

رژیم اسلامی در تحقق سیاست اهداف سیاسی و دینی خود، که معطوف به اسلامیزاسیون ایران بود، شکست خورد. حکومت اسلامی اکنون منزوی تر و منفورتر از همیشه، با تکیه بر مزدوران متزلزل و بحرانی داخلی و خارجی به زندگی نکبتبار خود ادامه می دهد.

جامعه ایران در نتیجه تجربه گام بگام تلخ و خونبار اسلام در ایران، به ضرورت سیاسی لائیسیته رسیده است. چهل و یکسال تبعیض، ستم و حکومت شبکه های عظیم مافیائی اسلامگرایان، مردم را به اهمیت دمکراسی شهروندی واقف کرده است.

جامعه شهروندی در ایران بلوغ یافت، اسلام سیاسی را از دایره سیاست، فرهنگ و اخلاق کنار گذاشت و دامنه این خانه تکانی سیاسی و فرهنگی، دامن گفتمان های ایدئولوژیک، دینی، تباری و قومی را سخت خواهد گرفت و آنها را به چالش خواهد کشاند.

عناصر گفتمان چالشگرانه؛ شهروند، حقوق شهروندی، جمهوری شهروندی و خانه جهانی شهروندان هستند.

1-شهروند:
شهروند از واژه «شهر» به معنای جامعه انسانی و «وند» به معنای عضو وابسته به جامعه ساخته شده است. شهروند کسی ست که اهل یک شهر باشد و از حقوق متعلق به آن برخوردار باشد.

جامعه شهروندی مبتنی بر کنش و واکنش شهروندان در یک نظام مدنی بوده که بستر تعامل باشندگان جامعه را مهیا می کند.

2-حقوق شهروندی:

شهروند با مشارکت در امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی می تواند در زندگی اجتماعی نقش داشته باشد و به وظایف شهروندی خود پاسخ دهد.

حقوق شهروندی، ارتباط تنگاتنگ با تثبیت ارزش های دمکراتیک، لائیک و سوسیال در جامعه دارد. پیش شرط تبلور خرد جمعی جامعه شهروندی در حکومت سیاسی، حضور زنده نهادهای خودمدیریت در متن جامعه است. به بیان دیگر؛ خودمدیریتی سوسیال، لائیک و دمکراتیک، متضمن آزادی، برابری و همبستگی شهروندی می باشد.

3-جمهوری شهروندی:

جمهوری شهروندی، فراگیرترین چتر برای باشندگان کشور است. هویت شهروندی سرآمد تمامی هویت های دینی، نژادی، طبقاتی، جنسیتی، قومیتی بوده و می تواند با آغوش باز و فازغ از هر تبعیض، تضاد و تناقض، باشندگان کشور را تحت پوشش قرار دهد. هویت های دیگر از چنین پتانسیل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فراگیری برخوردار نیستند. از همینرو گفتمان “جمهوری شهروندی” تمامی گفتمان های کهنه، عقیم، ارتجاعی و ضد بشری را به چالش می کشد.

شهروند بعنوان سلول جامعه، حقوق شهروندی، خودمدیریتی در متن جامعه و مدیریت سیاسی جامعه شهروندی (جمهوری شهروندان) کلیدواژه های بهم تنیده گفتمان چالش گرانه هستند.

4-خانه شهروندان زمین

می دانیم که سازمان ملل نهادی می باشد که پاسخگوی نیازهای آمیختگی شهروندان کره زمین نیست و فاقد نظام اداری دمکراتیکی بوده که بتواند خرد جمعی شهروندان جهانی را بازتاب دهد. پاندمی کرونا نشان داد که سرنوشت بشر سخت بهم تنیده شده و برای تداوم بقاء بشریت، گسترش داد، رفاه و دمکراسی در جهان، باید طرحی نو افکند.

به نظر می رسد که جهانیان ناچار اند تا دیر نشده، در اندیشه تشکیل «خانه شهروندان زمین» باشند.

ما در دوران قرار داریم که؛

اتخاذ سیاست های سوسیال دمکراتیک و لائیک نیاز فوری است.

استقرار جمهوری های شهروندی اجتناب ناپذیر است.

تشکیل “خانه شهروندان زمین” ضرورت تام دارد.

اقبال اقبالی

04.04.2020

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

اقبال اقبالی
تریبون ایران

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.