بررسی حقوق ملیتها در قانون اساسی جمهوری اسلامی

بیان مسئله:

دراین سوال درپی این هستیم که قومیت های مختلف در جغرافیای ایران

ازچه حقوقی برخوردارند درچه محیط هایی حق استفاده از زبان

مادری خود دارند؟

قانون اساسی میثاق بین دولت وملت است چناچه اعتبارقانون اساسی ازسایرقوانین بیشترواز اهمیت ویژه ای برخورداراست ونقض قواعدآن حساسیت بیشتری درپی دارد تاجایی که، بعضی کشورها براغی همین منظور دادگاه ویژه قانون اساسی تشکیل داده اند.

قانون اساسی ازطریق همه پرسی وآراء مستقیم خودملت به تصویب می رسد برخلاف قوانین عادی و زمانی، مشروعیت پیدامی کند که اکثریت مردم با آن موافق باشند بی اندازه درصد موافقان قانون اساسی باشد مشروعیت آن نظام هم بیشترخواهدبودکه این قانون ترسیم کننده ساختارحکومت واهم حقوق آزادی هاای مردم است لذادرمقایسه باسایرقوانین، تشریفات اصلاح وتفسیر آن فوق العاده است.

معمولا قانون اساسی درپی تشکیل ساختارجدید حکومتی، که غالباً به دنبال یک انقلاب روی می هد، تدوین وبه همه پرسی گذاشته می شود.

در قانون ج- 101. اصولی درمورد حقوق قومیت ها تدوین شده است که این اصول، اصول15، 19، 20، 48

اصل 15- زبان وخط رسمی ومشترک مردم ایران فارسی است.اسناد ومکاتبات ومتون رسمی و کتب درسی باید بااین زبان وخط باشد ولی استفاده از زبان های محلی وقومی درمطبوعات ورسانه های گروهی وتدریس ادبیات، اسناددر مدارس، درکنار زبان فارس آزاد است.

اصل 19- مردم ایران ازهرقوم وقبیله باشندازحقوق مساوی برخوردارند ورنگ، نژاد، زبان ومانند این ها سبب امتیازنخواهدبود.

اصل 48- دربهره برداری ازمنابع طبیعی واستفاده ازدرآمدهای ملی درسطح استان هاوتوزیع فعالیت های اقتصادی میان استان ها ومناطق مختلف کشور، بایدتبعیض درکارنباشد بطوری که هرمنطقه فراخورنیارها واستعداد رشدخود سرمایه وامکانات لازم در دسترس داشته باشد.

برای بررسی مسئله حقوق ملت هادرقانون اساسی

مابایدابتدا تعریفی درمورد ملت یاهمان قومیت داشته باشیم که دراین زمینه دوتعریف جامعه ازمنظر متفکران آلمانی وفرانسوی صورت گرفته است ازننظر فرانسویان ملت برآن دسته ازافرادی اطلاق می شود که دریک حدود جغرافیایی که حکومت یاکشورنامیده می شود که درطول سالیان بایکدیگر آمیخته شده انداما ازنظرمتفکران آلمانی ملت به جمعیت که دارای زبان، تاریخ، وشکست وپیروزی های مشترک بوده اند اطلاق می شود. حال باتعریف قومیت که این مساله امروزه یکی ازمسائل مهم درسطح بین المللی است چراکه 179 کشورجهان ازقومیت ها وجمعیت متفکر تشکیل نشده اند که اولین رکد دراختیارهند است وایران نیز ازنظرقومی در زمره کشورهای کثیرالقوم است واین کشورکه متشکل ازقومیت وفرهنگ های متنوعی است که هرکدام دارای فرهنگ های متنوعی است.

هرکدام ازاین قومیت هادارای زبان وهویت منطقه ای خاص خودمی باشندازهمین قرار است که جاعمه ی ایران راجامعه ی چندقومی یاچندفرهنگی می نامندکه در ق. ج . ا . ا نیزبه این امر تصریح شده است.

هم اکنون درایران علاوه برفارس ها، ترک آذری، عرب، کرد، بلوچ، ترکمن وترک قشقایی نیززندگی می کنند که شهروندان این کشوربه شمارمی آیند.

قومیت ها که دارای عوامل مشترک خاص خودهستند (زبان، جغرافیا، تاریخ، فرهنگ) ویژگی های روان مشترک و واینجانب دراینجا می خواهم مناطق جغرافیایی سکونت قومیت های مختلف ایران رایادآور شوم البته ذکرمناطق عموده سکونت به معنای عدم وجود آن هادر سایراستان های کشورنیست. فارسادر استان های مرکزی وشرقی، ترک آذری در استان های آذربایجان شرقی، غرب تهران، اردبیل وزنجان، قسمتی ازهمدان وقزوین رانیز شامل می شود وترک قشقایی دراستان فارس، کردها دراستان های کرمانشاه، کردستان، ایلام ودربخش جنوب آذربایجان غربی، عرب هادر خوزستان وایلام ودرجزایر جنوب، بلوچ ها دراستان های سیستان وبلوچستان وترکمن ها دراستان های گلستان ودرخراسان شمالی، زندگی می کنند.

برخی افراد دربرخورد بامساله قومیت ها، دومبحث حقوقی رابا هم می آمیزند حقوق برابر شهروندی و دیگرحقوق برابر گروهی- قومی است. بی گمان همه ملت ایران اعم ازفارس وغیرفارس درتعامل با حاکمیت خواهان حقوق برابر شهروندی هستند این حقوق بایدشامل همه شهروندان ایران گردد.

اماقومیت های موجودبه عنوان گروه های قومی علاوه برحقوق شهروندی دارای حقوق گروهی نیزهستند که این حقوق قومی ملی نامیده می شود.

منشورسازمان ملل ودیگرنهاد های وابسته به آن به صراحت به این حقوق اشاره کرده اند. دراین بیانیه ویژه جمع عمومی سازمان ملل است که در دسامبر1992 صادرگردیده.

درماده نخست این بیانیه آمده است هرکشوری پاسداراقلیت های قومی درقلمرو خودمی باشد که باید از وجود اقلیت های قومی یانژادی ونیز ازهویت فرهنگی، دینی وزبانی آن اقلیت موجود دفاع کنند و شرایطی راکه ضامن تحکیم این هویت است فراهم کند.

قانون اساسی ایران این قضیه رانسبتا در اصل 15 قانون اساسی مطرح کرده است که متاسفانه به نابه دلایل مغرضانه یابه دلیل کم کاری مسئولان بعدازگذشت ربع قرن این اصل اجرانشده است درهرکشور وظیفه آموزش وپرورش اساساً به عهده دولت است وازآن جا ایرنیان غیرفارس درزمان جنگ جان ومال خودرافدای استقلال وتمامیت ارضی کشور کرده اند ومی کنند وهم در زمان صلح مالیات خود رابرای تامین بودجه مملکت می پردازند وظیفه دولت است که این اصل رابه طورکامل اجراکنند.

ضمناً اقلیت های قومی، مذهبی، ارمنی چه قبل وچه بعداز انقلاب علاوه برداشتن رشته زبان ارمنی در برخی دانشگاه ها، هموطنان ارمنی زبان وادبیات وتعلیمات دینی خودرابه زبان فارسی درمدارس خود می آموزند واین کارتوسط وزارت آموزش وپرورش ج. ا. ا انجام می شود.لذاهمانگونه که دولت این کار رادرمورد اقلیت قومی دینی ارمنی انجام می دهد بایدهمین کار رادرمورد سایرقومیت هانجام دهد.