سالام اليكيم
ناشناس
سالام اليكيم
در دربار صفویان مقام ملک الشعرایي یک مقام و مرتبه
در دربار صفویان مقام ملک الشعرایي یک مقام و مرتبه رسمي بود. وظیفه ملک الشعرا این بود که یک روز پیش از نوروز در مدح و ثناي بهار و پادشاه قصیده هاي عالي، عمیق و زیبا بگوید و در هنگام فرا رسیدن عید نوروز شاعر مي بایست در یک اجتماع بزرگ و رسمي، بهترین قصیده اش را به شاه تقدیم کند. در این قصیده به اصل و نسب و اخلاف شاه و عمارت ها و سراهاي ساخته شده توسط شاه به نحوي
شایسته اشاره شود.1 در دیوان تاثیر تبریزي، که مدتي محاسب دربار صفویان بوده، علاوه بر غزل هاي ترکي قصیده ها و
مثنوي هایي نیز به زبان ترکي وجود دارد. از نام منظومه هاي زیر چنین دانسته مي شود که او در دوره شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، ملک الشعراي ترکي گوي دربار آنها بوده است.
- قصیده ترکي که به نواب اشرف اقدس اعلي، شاه سلیمان صفوي تقدیم شده است. - قصیده ترکي که به مناسبت به تخت سلطنت نشستن شاه سلطان حسین صفوي سروده شده است. - ترجیع بند ترکي تقدیم شده به حضرت نواب - مثنویه ترکي عیدیه - غزل ترکي که به محضر شاهزاده سلطان اکبر اورنگ تقدیم شده و مقبول طبع او واقع شده است.2
در تذکرههاي عصر صفوي نام شمار زیادي از شاعران و نمونه هایي از اشعار آن ها آمده است. از این دست شاعران، دیوان هاي ترکي و یا اشعار ترکي قابل ملاحظه اي وجود دارد. آن ها به واسطه فعالیتهاي ادبي که در اصفهان داشته اند با دربار صفویان ارتباط یافته اند. این شاعران را بر حسب اشعار ترکي و فارسي
که سروده اند این گونه مي توان تقسیم کرد: الف)شاعراني که اشعار فارسي و ترکي گفته اند و به این دو زبان دیوان داشته اند، نظیر: اماني و
صادقي. ب) شاعراني که حجم زیادي از اشعارشان فارسي و تنها کمي از شعرهایشان به زبان ترکي بوده است.
نظیر: صائب تبریزي(داراي 17 غزل ترکي)، واعظ قزویني (داراي 9 غزل ترکي)، تاثیر تبریزي ( کلیات این شاعر که مشتمل بر قصاید و غزلیات او است، «ترکیات»اش، 447 بیت ميشود.)
1. دستورالملوک میرزا رفیعا، به کوشش محمد تقي دانش پژوه، (مجله) دانشكده ادبیات و علوم انساني، شماره، 1324، ش68، ص424. 2. کلیات تاثیر، نسخه خطي موجود در مدرسه عالي سپهسالار. براي آگاهي تفصیلي راجع به این نسخه خطي نگاه
کنید به فهرست همین کتابخانه، به کوشش یوسف شیرازي، تهران، 1316-18، ص537
شایسته اشاره شود.1 در دیوان تاثیر تبریزي، که مدتي محاسب دربار صفویان بوده، علاوه بر غزل هاي ترکي قصیده ها و
مثنوي هایي نیز به زبان ترکي وجود دارد. از نام منظومه هاي زیر چنین دانسته مي شود که او در دوره شاه سلیمان و شاه سلطان حسین، ملک الشعراي ترکي گوي دربار آنها بوده است.
- قصیده ترکي که به نواب اشرف اقدس اعلي، شاه سلیمان صفوي تقدیم شده است. - قصیده ترکي که به مناسبت به تخت سلطنت نشستن شاه سلطان حسین صفوي سروده شده است. - ترجیع بند ترکي تقدیم شده به حضرت نواب - مثنویه ترکي عیدیه - غزل ترکي که به محضر شاهزاده سلطان اکبر اورنگ تقدیم شده و مقبول طبع او واقع شده است.2
در تذکرههاي عصر صفوي نام شمار زیادي از شاعران و نمونه هایي از اشعار آن ها آمده است. از این دست شاعران، دیوان هاي ترکي و یا اشعار ترکي قابل ملاحظه اي وجود دارد. آن ها به واسطه فعالیتهاي ادبي که در اصفهان داشته اند با دربار صفویان ارتباط یافته اند. این شاعران را بر حسب اشعار ترکي و فارسي
که سروده اند این گونه مي توان تقسیم کرد: الف)شاعراني که اشعار فارسي و ترکي گفته اند و به این دو زبان دیوان داشته اند، نظیر: اماني و
صادقي. ب) شاعراني که حجم زیادي از اشعارشان فارسي و تنها کمي از شعرهایشان به زبان ترکي بوده است.
نظیر: صائب تبریزي(داراي 17 غزل ترکي)، واعظ قزویني (داراي 9 غزل ترکي)، تاثیر تبریزي ( کلیات این شاعر که مشتمل بر قصاید و غزلیات او است، «ترکیات»اش، 447 بیت ميشود.)
1. دستورالملوک میرزا رفیعا، به کوشش محمد تقي دانش پژوه، (مجله) دانشكده ادبیات و علوم انساني، شماره، 1324، ش68، ص424. 2. کلیات تاثیر، نسخه خطي موجود در مدرسه عالي سپهسالار. براي آگاهي تفصیلي راجع به این نسخه خطي نگاه
کنید به فهرست همین کتابخانه، به کوشش یوسف شیرازي، تهران، 1316-18، ص537