گزارشی از مراسم دهمین سالگرد بنیانگذاری اتحاد جمهوری خواهان ایران

 هم اکنون بحث داغی پیرامون  انتخابات ریاست جمهوری  در دهمین  اجلاس اتحاد جمهوریخواهان ایران در شهر برلین  در جریان است  با این وجود« اجا»  موضع واحدی در مقابل آن ارائه نکرده است.محمد برقعی، بهروز بیات، کوروش پارسا، بهروز خلیق، مهرداد درویش پور و حسین علوی شرکت کنندگان اولین میز گرد این همایش بودند که فرزانه عظیمی آن را اداره میکرد.در اولین بخش این میزگرد بهروز خلیق نزدیکی و تقویت نیروهای جمهوری خواه را مهمترین دستاورد اتحاد جمهوری خواهانن دانست. وی همچنین اضافه شدن جریانها از پنج جریان اولیه به 9 جریان را یکی دیگر از نشانه های گسترش این حرکت دانست که به خصوص در زمینه حقوق بشر توانست اقدامات مشترک و مفیدی را انجام دهد.

همایش دوروزه اتحاد جمهوری خواهان به مناسبت 10 سالگی این تشکل، روز شنبه 11 مه، 21 اردیبهشت در برلین آغاز شد.

این برنامه با خوشامدگویی فرزانه عظیمی از اعضای این تشکل آغاز شد و با سخنرانی بابک امیرخسروی و مهدی فتاپور از بنیان گذاران اتحاد جمهوری خواهان ادامه پیدا کرد.

فرزانه عظیمی سخنانش را با یاد عضو درگذشته اتحاد جمهوری خواهان مهرداد مشایخی و نیز یاد عضو بیمار این تشکل مهدی خانبابا تهرانی که به علت بیماری نتوانست در این همایش شرکت کند آغاز کرد.

وی به تاریخ 10 ساله اتحاد جمهوری خواهان و این نکته اشاره کرد که این حرکت در 10 سال پیش توانست دیوار فاصله بین بخش های بزرگی از نیروهای سیاسی جمهوری خواه را بشکند.

فرزانه عظیمی گفت: «جشن 10 سالگی اتحاد جمهوری خواهان در حالی برگزار میشود که به دنبال حرکت اعتراضی مردم ایران، جنبش سبز، دیوار فاصله بین فعالان جمهوری خواه در داخل  خارج از کشور شکسته شده و اولین گامها برای ایجاد دیالوگ و گفت و گو برداشته شده است.

بابک امیر خسروی که به دلیل کسالت نتوانسته بود در این همایش شرکت کند،  از طریق اسکایپ سخنان خود را ارائه داد. وی اظهار داشت که در یک نگاه کلی می توان با اطمینان گفت تلاش ها و فعالیت های خالصانه کوشندگان اجا طی این ده سال علیرغم دشواری های گوناگون درونی و برخی عوامل بیرونی به هدر نرفته و ثمرات و ترازنامه مثبتی از خود به جای گذاشته است.

وی به جداشدن بخشی از این تشکل و به وجود آمدن سازمان جمهوری خواهان اشاره کرد و صدمه ای که به گفته او “از جدا شدن تن پاره های جداشده از این پیکر” به اتحاد جمهوری خواهان خورد. امیرخسروی اظهار امیدواری کرد که دوباره این تن پاره ها به هم پیوند بخورند.

بابک امیر خسروی حضور طیف های سیاسی گوناگون در آخرین همایش اتحاد جمهوری خواهان  را که در پاییز گذشته در کلن آلمان برگزار شد، فرصتی مغتنم شمرده و اظهار داشت که باید قدر آن را دانست و اجازه نداد تا این نتایج از دست برود.

. در خارج از کشور و به ویژه درعصر اینترنت آنچه مهم است کیفیت و وزن و امکانات یک سازمان است نه کمیت و تعاد اعضای آن. بدین جهت نیز تاسف خود را از انشعاب دوستان (انشعاب درونی خودشون) نه به خاطر تعداد آنها بلکه به خاطر کیفیت این تن پاره از اجا است. امیدارم با کوشش متقابل دوباره در کنار هم باشیم و به پیکاری که در ده سال پیش با امید آغاز کرده بودیم ادامه دهیم..دور از واقع گرایی نیست که اجای کنونی با همه کمبود ها بعد از ده سال فعالیت در صحنه سیاسی ایران به ویژه در خارج همچون یک تشکل جمهوری خواه عرفی و جدی از سوی دیگر جریانات سیاسی شناخته شده و استقبال می شود. دوستان این دستاورد کوچکی نیست و قدر آن را بدانید و پاسدار آن باشید..حضور طیف های مختلف و اهل مطبوعات و قلم در آخرین همایش اجا وو بحث های آنها در آن همایش شاهد آن است…اهمیت این مناسبات خارج شدن ما از تنگنای طیف سازمان های چپ سنتی و مرور از عرصه تعامل و گفتگو با گرایشات مذبی وار و طیف های مختلف وابسته به اصللاح طلبان داخل کشور است…

مهدی فتاپور از بنیانگذاران اتحاد جمهوری خواهان در سخنان افتتاحیه خود دکتر شاپور بختیار را اولین کسی دانست که برای اتحاد نیروهای دموکراسی خواه تلاش کرده است. وی همچنین دکتر قاسملو را اولین نیروی اپوزیسیون دانست که تلاش کرد تا نیروهای جمهوری خواه را متشکل کند.

آقای فتاپور اتحاد نیروهای چپ در دهه 70 شمسی را آغاز تلاش برای تشکیل اتحاد نیروهای جمهوری خواه عنوان کرد؛ تلاشی که یک دهه بعد با تشکیل اتحاد جمهوری خواهان به ثمر نشست.

وی در بخش چالش های پیش روی جمهوری خواهان، ضرورت اتحاد نیروهای سکولار جمهوری خواه را مهمترین این چالشها دانست. فتاپور تاکید کرد که اتخاذ سیاست در قبال انتخابات و نیز سیاست خارجی و برنامه هسته ای ایران را از جمله ضرورت های کنونی این نیرو دانست.

وی با اشاره به جدایی هایی که از اتحاد جمهوری خواهان صورت گرفت و مهمترین آن سجا بود گفت از دوسال پیش روند برعکس شده و هم توجه به اجا بیشتر شده و هم کسانی که کناره گرفته بودند مایل به همکاری دوباره هستند.

مهدی فتاپور وزن سیاسی نه تنها تشکل اتحاد جمهوری خواهان بلکه کل نیروهای جمهوری خواه را جریانی شناخته شده و دارای وزن وچهره سیاسی در داخل ایران دانست که  به عنوان یک جریان دموکراسی خواه سکولار جمهوری خواه شناخته شده و دارای پایگاه است.

وی رابطه با جوانان را رگ حیاتی اتحاد جمهوری خواهان دانست که ادامه فعالیت این تشکل با توجه به بالا رفتن میانگین سنی اعضا، به آن بستگی دارد.

میزگرد همگرایی جمهوری خواهان

محمد برقعی، بهروز بیات، کوروش پارسا، بهروز خلیق، مهرداد درویش پور و حسین علوی شرکت کنندگان اولین میز گرد این همایش بودند که فرزانه عظیمی آن را اداره میکرد.

بنابر نوشته سایت اتحاد جمهوریخواهان ایران :در اولین بخش این میزگرد بهروز خلیق نزدیکی و تقویت نیروهای جمهوری خواه را مهمترین دستاورد اتحاد جمهوری خواهانن دانست. وی همچنین اضافه شدن جریانها از پنج جریان اولیه به 9 جریان را یکی دیگر از نشانه های گسترش این حرکت دانست که به خصوص در زمینه حقوق بشر توانست اقدامات مشترک و مفیدی را انجام دهد.

مهرداد درویش پور شکل گیری اتحاد جمهوری خواهان را در زمانی که به گفته او بخشی از نیروهای اپوزیسیون جذب جریان اصلاح طلبی شده بودند، سودمند دانسته و خاطر نشان کرد که شکل گیری این جریان توانست بخش بزرگی از نیروهای سکولار را جذب کند.

وی در مجموع برآمد جمهوری خواهی را یکی از موثرترین و کاراترین حرکتها برای گذار به دموکراسی دانست که جزو معدود یا شاید تنها نیرویی است که توانایی دیالوگ با تمامی گروهها را دارد.

حسین علوی ابتدا به دلایل اهمیت جریان جمهوری خواهی اشاره کرد و گفت: «جمهوری خواهی به دو دلیل اهمیت دارد یکی اینکه هنوز و همچنان بهترین روایت برای دموکراسی در جهان است و دوم اینکه نقطه ستیز بین جمهوریت و استبداد حاکم در نظام کنونی است».

وی سپس نتیجه گرفت که به همین دو دلیل باید بر جنبش جمهوری خواهی همچنان تاکید کرد و برای آن تلاشهای بسیار انجام داد.

آقای علوی تداوم 10 ساله اتحاد جمهوری خواهان و سهم بزرگی را که این حرکت در تولید گفتمان سیاسی انتخابات آزاد در ایران داشته مهمترین دستاوردهای اتحاد جمهوری خواهان دانست.

بهروز بیات مهمترین نقطه قوت اتحاد جمهوری خواهان را در گذشتن از تصورات جمهوری خواهی مخصوصا در جنبش چپ ایران دانست. او اتحاد جمهوری خواهان را  نقطه بریدن از تصور ایدئولوژیک از جمهوری خواهی عنوان کرد.

کوروش پارسا عضو اتحاد برای پیشبرد سکولار دموکراسی در ایران عدم دنباله روی از اصلاح طلبان حکومتی را یکی از نقاط قوت حرکت جنبش خواهی دانست که توانست صف مستقل سکولار دموکراتیک ها را ایجاد کند.

محمد برقعی تبیین و روشن کردن مفاهیم کلی را یکی از مهمترین کارهایی دانست که اتحاد جمهوری خواهان در حال حاضر باید انجام دهد.

وی گفت: «وقتی ما میگوییم جمهوری خواهی باید مشخص کنیم یعنی چه؟ الان همه خود را جمهوری خواه میدانند حتی مجاهدین. یا جدایی دین از سیاست یعنی چه؟ منظور از محاصره حکومت با جوامع مدنی که در بیانیه اول آمد چیست؟».

آقای برقعی تاکید کرد که نیروهای جمهوری خواه باید این مفاهیم را تحلیل کرده و اهداف را مشخص کنند و نیز هویت جمهوری خواهی را حفظ و تبیین کنند.

موانع سیاسی و تشکیلاتی

در بخش دوم این میزگرد که به بررسی موانع رسیدن به اهداف و چشم اندازها بود بهروز خلیق وجود استراتژی های سیاسی متفاوت اصلاح طلبی، تحول طلبی و سرنگونی را که علیرغم همه اشتراکات، تفاوتهای زیادی نیز با هم دارند مهمترین این موانع دانست. او به این نکته اشاره کرد که مثلا برخی نمیخواهند امضای مشترک با سرنگونی خواهان داشته باشند وهمین مشکل باعث شده که تا کنون جمهوری خواهان نتوانسته اند به یک پلاتفرم سیاسی مشترک برسند.

مهرداد درویش پور وجود اختلافات استراتژیک سیاسی را یک اصل بدیهی دانست و گفت: «جمهوری خواهان دموکرات و لائیک اصلا بر سر همین اختلاف استراتژی سیاسی به وجود آمد چرا که ما (جمهوری خواهان لائیک و دموکرات) خواهان گذر از جمهوری اسلامی هستیم. البته در بین ما کسانی هستند که رادیکال ترند و کسانی تحول طلب در قالب های کمتر رادیکال اما در گذار از جمهوری اسلامی اختلافی نیست و این نقطه اصلی اختلاف ما با اتحاد جمهوری خواهان است».

بهروز بیات جمع شدن توده وار همه گروه های جمهوری خواه را در ابتدای این حرکت یکی از نقاط ضعف این حرکت دانست. به نظر وی ثقل خارج از کشور بودن این حرکت نیز یکی دیگر از مشکلات این حرکت است.

چشم انداز آینده

آخرین بخش میزگرد اول به بررسی چشم اندازهای اتحاد جمهوری خواهان اختصاص داشت.

بهروز خلیق به این نکته اشاره کرد که باید با تجربه گرفتن از ضعفها و قوتهای گذشته باید دو موضوع را پیش برد. یکی اینکه به جای رفتن به سمت اتحادهای فراگیر و پایدار باید روی یک پروژه معین کار کرد که بتواند راه گشا باشد. چرا که در پروژه معین کمتر مسائل استراتیژیک مطرح میشود.

جنبه دیگری که به نظر آقای خلیق باید مورد توجه قرار گیرد رفتن به سوی تمامی گفتمان های جمهوری خواهی است. یک جنبه می تونه همکاری هایی باشه در این عرصه ها در مقابل ما قرار گرفته. مساله زندانی سیاسی و حبس که می شود به صورت معیین کار کرد..همه نیروهای بیایند و امکانات خود را بگذارند روی این پروژ‌ه>

مهرداد درویش پور ضرورت سیمای سیاسی شفاف را چشم اندازی برای آینده حرکت های جمهوری خواهی دانست. وی گفت: «سیمای سیاسی شفاف هم ارزش است هم کالایی برای عرضه. اینجا رقابت سیاسی مطرح است اگر حذفش کنیم دیگر دمکراسی نیست.. از این نظر من تاکید دارم که اتحاد جمهوری خواهان باید سیمای مستقل سیاسی داشته باشد».

وی به عنوان مثال به مسئله “اجرای بدون تنازل قانون اساسی” که مورد نظر برخی از گروه های اپوزیسیون است اشاره کرد و گفت: «به گمان من جمهوری خواهی که من تحول طلب می دانمش دیگر نمی تواند طرفدار اجرای بی کم و کاست قانون اساسی باشد.اینجا بحث دلخوری شخصی نیست بلکه یک نگرش سیاسی است».

آقای دوریش پور تکیه بر اشتراکات را بسیار ضروری دانست و اظهار داشت که در نهایت باید به سوی ساختن یک جریان جمهوری خواه رفت که اگر بشود این کار را کرد بتوانیم یک دستاورد بزرگ برای جامعه است.

حسین علوی در پاسخ به سوال چشم انداز پیدا کردن به جنبش سبز اشاره کرد و گفت: بخشی از جریانهای اصلاح طلب خارج از کشور و نزدیک به جنبش سبز هنوز روشن نکرده اند که تا چه حد می توانند با جبنش جمهوری خواهی پیوند داشته باشند. من فکر می کنم که فراکسیون های نظری سیاسی و نه فراکسیون های دائم بلکه مقطعی هستند که میتوانند علیرغم اختلاف نظر در استراتژی سیاسی بر سر یک خط مشی به توافق برسند.»

بهروز بیات نزدیک کردن هرچه بیشتر تمامی چهار جریان جمهوی خواهی به یکدیگر را مهمترین چشم انداز آینده دانست. به نظر وی همراه کردن نیروهای ملی مذهبی و نهضت آزادی نیز باید یکی دیگر از ابتکار عمل های جمهوری خواهان باشد.

کوروش پارسا پیشنهاد تشکیل یک اتاق فکر را داد که بتواند ظرفیتها  توانمندی ها را بسنجد و آنها را با هم هماهنگ کند. وی ضرورت تشکیل یک شورا را نیز یادآور شد.