معنای سفرها و سخنان امیرعبداللهیان

در روزهای اخیر امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، صراحتا با الحاق کریمه و دو جمهوری خودخوانده به روسیه مخالفت کرده است

https://www.entekhab.ir/fa/news/711472/

امروز هم مدعی شده است که به همراه رئیسی به سختی برای آتش بس در جنگ اوکراین تلاش می‌کنند

isna.ir/xdNb8D

از این اظهارات شاید بتوان به این تحلیل رسید که جمهوری اسلامی دستکم در مورد دو عامل از سه عامل تشدید تنش فزاینده با غرب به طور عام و با اروپا به طور خاص درصد کاهش تنش بوده و است.

یک عامل، بن بست برجام است که سفر امیرعداللهیان به عمان و امان و پیام و پسغام‌هایی که با بورل در جریان بوده، در کنار تلاش برای گشودن باب دوباره مذاکره با آژانس و مانور روی این نگرانی اروپایی‌ها که عدم دستیابی به توافق با ایران ضرر و زیانش بیشتر از توافق است همه و همه معطوف به شکست‌ این بن‌بست یا دستکم ایجاد شکاف در اروپا و اختلاف‌اندازی در میان کشورهای عضو بر سر بسته‌های تحریمی یا گذاشتن نام سپاه در فهرست تروریستی بوده است. این تلاش مقداری موفقیت داشته که دستکم تعلل در واردکردن نام سپاه به فهرست تروریستی قسما به آن بی‌ارتباط نیست.

عامل دوم، شراکت تسلیحاتی و تا حدودی سیاسی در جنگ اوکراین است که عبداللهیان می‌کوشد با این اظهارنظرها فضا را آرام و فشارها را کم کند، تلاشی که مادام که در کم و کیف مناسبات تهران و مسکو در جنگ اوکراین تاثیری نگذارد احتمالا بی‌نتیجه است.

در مورد اعتراضات و سرکوب‌ها امیرعبداللهیان همان حرف خامنه‌ای را می‌زند که همه چیز از خارج تحریک و سازماندهی شده و …یعنی که در مورد این عامل سوم حتی تلاش و انعطاف ظاهری و نمایشی هم در کار نیست.

در مجموع بعید است که رویکردهای امیرعبداللهیان تا اطلاع ثانوی در هر سه عرصه بتواند ورق را برگرداند و کاهش تنش را رقم بزند، فقط شاید در کم و زیادکردن احتمالا غیراساسی فشارها و تحریم‌ها مقداری موثر شود.

اوضاع پیرامون ایران تا اطلاع ثانوی رو به بدترشدن و تشدید فشارها و تضعیف موقعیت جمهوری اسلامی است. اثرات این ضعف همین حالا هم رو به اشکارشدن است، به گونه‌ای که حتی نخست‌وزیر عراق هم که با حمایت نیروهای نزدیک به ایران و شکست مقتی صدر قدرت گرفت حالا برای بار دوم و سوم، به رغم اعتراض تهران، از اصطلاح خلیج عربی استفاده می‌کند، کاری که حالا مقتدا صدر هم می‌کند. بانک‌های عراق در همکاری با تقاضاها و فشارهای امریکا از نقل و انتقالات ارزی برای ایران بیش از پیش خارج می‌شوند، سوریه و روسیه و ترکیه بدون ایران مذاکره می‌کنند و حوثی‌ها بدون آن که مذاکرات تهران و ریاض به ثمری برسد خودشان با وساطت عمان در حال گفت‌وگو با عربستان هستند و ظاهرا هم خوب پیش می‌رود. موضع‌گیری‌های تهاجمی‌تر آذربایجان و اقدامات و اظهارات از سوی پاناما و کره جنوبی و … را هم که لابد خوانده‌اید.

چه تشدید فشارهای غرب و چه به موازات آن تضعیف و انزوای بیشتر موقعیت جمهوری اسلامی لزوما به معنای متزلزل‌شدن فوری شالوده‌های رژیم و عقب‌نشینی یا فروپاشی فوری نیست، ولی به خصوص با تداوم سرسختی خامنه‌ای و بار سنگینی که بر معیشت و تنفس مردم در عرصه‌های گوناگون وارد می‌شود اوضاع می‌تواند پرریسک‌تر و خطرناک‌تر از آن شود که به سادگی قابل جمع‌کردن باشد.