پنج عامل تاثیرگذار بر جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۴

• هالینا کبرا و کاترینا خینکولووا
• بی‌بی‌سی

 

جنگ تمام عیار در اواکراین که حدود دو سال است در صدر اخبار بوده، در سال ۲۰۲۴ ادامه خواهد یافت. امااین جنگ احتمالاً در مسیر متفاوتی پیش خواهد رفت.

پنج عامل زیر بر این جنگ در سال ۲۰۲۴ اثر خواهند گذاشت.

پول

توانایی اوکراین برای مقاومت در برابر روسیه در آغاز این حمله تمام‌عیار در فوریه ۲۰۲۲ باعث تعجب بسیاری شد و یکی از دلایل آغاز ارایه سلاح‌های بیشتر از سوی شرکای بین‌المللی این کشور به آن شد.

این وضعیت در سال ۲۰۲۴ ممکن است تغییر کند چون دو بسته امدادی به تعلیق در آمده‌اند.

در آمریکا، کمک به اوکراین باید از طریق کنگره رأی بیاورد و این نیز موقوف بحث‌های بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بر سر هزینه‌کردهای دیگر است. بسته نظامی به ارزش ۶۱ میلیارد دلار تا اوایل ژانویه بررسی دوباره نخواهد شد.

در اتحادیه اروپا، یک توافق اقتصادی به ارزش ۵۵ میلیارد دلار نیز بستگی به مذاکراتی سخت بین مجارستان، یکی از اعضای اتحادیه اورپا، و سایر اعضا دارد. مجارستان بر خلاف بقیه اتحادیه اروپا، به طور موثر با روسیه همراهی می‌کند و می‌خواهد کمک به اوکراین به طور کلی متوقف شود.

تسلیحات

تأخیر در ارایه کمک خارجی باعث کند شدن توان اوکراین در تأمین سلاح برای ارتشش می‌شود که باعث افزایش اضطراب کی‌یف و تقویت اعتماد به نفس مسکو می‌شود.

 

ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در انتهای کنفرانس مطبوعاتی پایان سال خود گفت که مجموعه نظامی کشورش روز به روز قوی‌تر می‌شود و گفت که «سواری گرفتن مجانی» کی‌یف از غرب نیز احتمالاً «به زودی به پایان می‌رسد».

رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی نیز در گفت‌وگوی پایان سال خود با رسانه‌ها اذعان کرد که وضعیت دشوار است ولی ابراز امیدواری کرد که موضوع کمک نظامی به زودی حل خواهد شد و اوکراین هم قادر خواهد بود تولید پهپادهای خود را که اهمیت‌شان در این جنگ احراز شد، افزایش دهد.

اتحادیه اروپا در ماه نوامبر گزارش داد که به هدف خود در تأمین یک میلیون خمپاره ۱۵۵ میلی‌متر تا مارس ۲۰۲۴ نخواهد رسید. رئیس‌جمهور زلنسکی گفته یکی از دلایل زودتر آغاز نشدن ضد حمله اواکراین کمبود اسلحه بوده است. ارتش اوکراین در مصاحبه‌ای اخیر با بی‌بی‌سی گفت که مجبورند در زمینه استفاده از خمپاره صرفه‌جویی کنند.

داشتن مهمات کمتر به این معناست که اوکراین مجبور خواهد بود بعضی موقعیت‌ها و اراضی بیشتری را واگذار کند. در حال حاضر، روسیه بر حدود ۱۷ درصد از اراضی اوکراین تسلط دارد.

اوکراین تخمین می‌زند که جنگ برای اقتصاد این کشور ۱۵۰ میلیادر دلار هزینه برداشته است. در سال ۲۰۲۴ این کشور قصد دارد ۴۳.۲ میلیارد دلار برای نیروی نظامی‌اش هزینه کند. بودجه نظامی روسیه در بالاترین میزان ثبت‌شده یعنی ۱۱۲ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود.

مردم

داشتن سرباز کافی برای هر دو سو دشوار بوده است.

پیش از فوریه ۲۰۲۲، جمعیت اوکراین حدود ۴۴ میلیون نفر بود.

تخمین زده می‌شود که ۶ میلیون اوکراینی این کشور را ترک کرده‌اند هر چند تصور می‌رود بسیاری به کشور بازگشته‌اند. صدها هزار نفر دیگر نیز در داخل کشور به خاطر اشغال روسیه و حملات مستمر آواره شده‌اند. هزاران نفر غیرنظامی نیز کشته‌ شده‌اند.

جذب و آموزش نیروهای تازه دشوار خواهد بود. اوکراین تحت قوانین حکومت نظامی، خارج شدن مردان بین ۱۸ تا ۶۰ سال را از کشور ممنوع کرده است. وزیر دفاع اوکراین، رستم عمروف گفته است که کی‌یف ممکن است از مردان اوکراینی که خارج از کشور زندگی می‌کنند بخواهد که برای انجام وظیفه نظامی حاضر شوند. تصور می‌رود صدها هزار مرد اوکراینی که در سن نبرد هستند خارج از کشور زندگی می‌کنند. استونی پیش از این گفته است که به کی‌یف در به خدمت گرفتن شهروندان اوکراینی که توانایی خدمت در ارتش را دارند و در حال حاضر در استونی زندگی می‌کنند کمک خواهد کرد.

روسیه ارتش بسیار بزرگ‌تری دارد و جمعیت بسیار زیادتری که رسماً حدود ۱۴۴ میلیون نفر است ولی تلفات‌اش در طی حدود دو سال جنگ بسیار عظیم بوده است. متخصصان نظامی و خود سربازان سبک جنگی فعلی را سبک «چرخ گوشت» توصیف کرده‌اند.

بسیاری از بهترین نیروهای نظامی آموزش‌دیده روسیه نیز از دست رفته‌اند، از قبیل چتربازان ویژه و خدمه نیروهای هوایی که آموزش‌شان پرهزینه است و سال‌های بسیار زمان می‌برد.

تخمین زده می‌شود که حدود یک میلیون روسی بعد از حمله به اوکراین و اعلام بسیج عمومی کشور را ترک کرده‌اند. مقامات روسیه برای تجدید قوای ارتش متوسل به جذب زندانیان و مهاجران بدون مدرک شده‌اند.

تلفات نظامی را هیچ کدام از دو طرف جنگ به طور کامل اعلام نکرده‌اند ولی تخمین زده می‌شود که اوکراین حداقل ده‌ها هزار تلفات داشته است.

در مورد روسیه، بخش روسی بی‌بی‌سی فهرستی از نفرات وظیفه که کشته شدن‌شان تأیید شده تهیه کرده است، که تا پایان دسامبر ۲۰۲۳ بیش از ۴۰ هزار نفر بوده است.

 

دستگاه امنیتی آمریکا اخیراً گزارش‌هایی را از طبقه‌بندی محرمانه خارج کرد که می‌گویند تلفات روسیه شامل کشته‌ها و مجروحان ممکن است تا حدود ۳۱۵ هزار نفر باشد.

خستگی از اوکراین

بیشترین چیزی که باعث نگران اوکراین می‌شود به اصطلاح «خستگی از اوکراین» است - افول همدلی و حمایت عمومی مردمی در کشورهایی که اوکراین آنها را شرکای خود تلقی می‌کند.

انتخابات اخیر در هلند و اسلواکی تا هم‌اکنون منجر به کاهش حمایت شده است. اسلواکی یک بسته امدادی عظیم به اوکراین را متوقف کرده است و هلند ممکن است جت‌های اف-۱۶ را که دیرزمانی است وعده‌شان را داد بود دیگر نفرستد.

در آمریکا با زمان‌بندی انتخابات برای نوامبر ۲۰۲۴، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید ممکن است باعث تغییری جدی در سیاست‌های مربوط به اوکراین و روسیه شود.

نظرسنجی‌ها در آمریکا نشان می‌دهند که تعداد کسانی که معتقدند واشنگتن به اوکراین بیش از حد کمک می‌کند از ۲۱ درصد به ۴۱ درصد رسیده است. در اتحادیه اروپا، در هشت کشور از ۲۷ کشور اتحادیه، عده بیشتری مخالف ارایه کمک به اوکراین هستند تا موافق آن.

هم اوکراین و هم روسیه به درخواست کمک از جنوب جهانی در سال جدید ادامه خواهند داد. به طور سنتی، کشورهای زیادی در خاور میانه، آمریکای لاتین و آفریقا به خاطر مخالفت با آمریکا، با مسکو رابطه دوستانه‌ای داشته‌اند. از زمان آغاز حمله تمام‌عیار به اوکراین، روسیه می‌کوشد مواضع‌اش را تقویت کند و در عین حال اوکراین برای کسب نفوذ تلاش می‌کند.

طی ۱۲ ماه گذشته، سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه چهار بار به آفریقا رفت و از ۱۴ کشور در این سفر دیدار کرد. دیمیتری کولبا وزیر خارجه اوکراین طی دو سفر به آفریقا در همان مدت از ۹ کشور دیدار کرد.

اوکراین در مقابله با نفوذ روسیه در آفریقا مشکل خواهد داشت چون هم تبلیغات روسیه در این منطقه و هم فعالیت گروه نظامی واگنر در بعضی کشورها ابزارهای مؤثری برای تقویت نفوذ روسیه بوده‌اند.

آخر بازی

«جنگ چطور تمام خواهد شد؟» این سؤالی است که بسیاری از سیاست‌مداران و صاحب‌نظران می‌کوشند برای‌اش پاسخی بیابند.

منبع تصویر،GETTY IMAGES

اوکراین می‌گوید تنها با آزادسازی کامل از اشغال روسیه و بازگشت به مرزهای شناخته‌شده‌ بین‌المللی این درگیری به پایان می‌رسد.

اوکراین هشدار می‌دهد که سازش با روسیه مشوق این است که نه تنها مسکو اراضی بیشتری را برباید بلکه دیگران نیز در جاهای دیگر دنیا به همین شیوه رو بیاورند. روسیه می‌گوید درگیر نبرد گسترده‌تری با غرب است و تا هر زمانی که لازم باشد خواهد جنگید.

این جنگ که بعید است در سال ۲۰۲۴ تمام شود با جبهه‌‌ای سرسخت، تلفات بیشتر و تهدید روزمره مرگ و ویرانی در اوکراین و انزوا و دشواری اقتصادی بیشتر برای روسیه ادامه خواهد یافت.

با لاینحل باقی ماندن جنگ غزه و خطر به وجود آمدن نقاط حساس دیگر، این درگیری، به رغم مقیاس اثرگذاری آن بر نظم سیاسی جهان و اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۲، کمتر در کانون تمرکز کشورهای دیگر خواهد بود