چه انتخاباتی؟

مرگ ابراهیم رئیسی بر اثر سقوط بالگرد حامل او احساسات متفاوتی را در میان مردم بر انگیخت. طیف نیروهای درون و بیرون وابسته به نظام آن را ضایعه ای به حساب آوردند و در مراسم خاکسپاری رئیسی شرکت جستند. اما اکثریت بزرگی از مردم که برای نظام مشروعیتی قائل نیستند و از آن عبور کرده اند، یا بی تفاوت از این حادثه گذشتند و یا خوشحالی کردند. آرزوی بسیاری از سازمانها و احزاب سیاسی مخالف جمهوری اسلامی و مردم این بود که شخصی را که دستش تا مرفق به خون هزاران زندانی سیاسی دربند در سال ۶۷ آغشته بود به دادگاه برده و به دست عدالت بسپرند! اما مرگ رئیسی و بررسی کارنامه اش به تاریخ واگذار شد و انتخابات زودرس دیگری را در دستور قرار داد، انتخاباتی که بحث کاندیداها و شرکت و یا عدم شرکت را در سیاست و جامعه دوباره در دستور قرار داده است.

جالب توجه است که چانه زنی محافل سیاسی اصلاح طلب و اصولگرایان معتدل از قدرت رانده شده، حتی رد صلاحیت شدگان انتخابات گذشته، برای بازگشت به انتخابات از فردای مرگ رئیسی آغاز شد. تجربه نشان می دهد که برای بسیاری از این نیروها سهم شان از قدرت در مرکز توجه است و نیک می دانند که حتی اگر از غربال شورای نگهبان هم بگذرند، ریاست جمهور در نظام فقاهتی مجری فرامین ولی فقیه است و میدان استقلال عمل بسیار محدودی دارد.

وقتی هنوز میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مصطفی تاجزاده در حبس و زندان بسر می برند، دستگیری و زندان ادامه دارد و در آمار اعدام شده های سال گذشته ی جهان ایران جای نخست را دارد، این سئوال مطرح مشود که این خوشبینی نسبت به انتخابات و شرکت در آن در میان اصلاح طلبان و اصولگرایان بر چه زمینه ای شکل گرفته است. ضرورت و اهمیت شرکت در انتخابات را نمی توان با نمایش تبلیغاتی برگزاری «انتخابات آزاد» جمهوری اسلامی توضیح  داد. این نمایش تاکتیکی مهندسی انتخابات سالهاست که بر پا می شود ولی خروجی آن کاندید از پیش انتخاب شده ی بیت رهبری است.

برای شرکت در انتخابات باید اول در «انتخابات» و نظارت استصوابی تغییر ایجاد شود، به عبارتی دیگر مشکل ساختار نظام است، ساختار باید تغییر کند تا مسیر مشارکت باز شود. علاوه بر آن با یک نگاه حداقلی هم باید نشانه ی تغییر در رویکرد نظام را قبل از انتخابات در جامعه و در زندان مشاهده کرد. آیا آنچه مشاهده می شود غیر از وحشت و مرگ است؟

در کماکان بر همان پاشنه می چرخد که می چرخید. بدون تغییرات ساختاری، گرهی از مشکلات عدیده ی کشور گشوده نخواهد شد. رویکرد اصلاح طلبان و اعتدال گرایان اصولگرا برای مشارکت در انتخابات، حتی اگر مثل گذشته بگذارند کاندیدی از آنان که شانس انتخاب شدن ندارد هم در «نمایش انتخاباتی» شرکت کند، تنها بر فاصله ی مردم با این نیروها می افزاید.