ميانکاله در آستانه نابودی

در حالي كه مسوولان سازمان محيط زيست به تازگي اعلام كرده‌اند براي ساخت پالايشگاه در بهشهر مجوزهاي لازم را صادر مي‌كنند، اين پرسش ميان فعالان محيط زيست مطرح شده است كه آيا با توجه به اقليم حساس استان‌هاي شمالي به خصوص منطقه حفاظت شده ميانكاله، هيچ گزينه ديگري براي ساخت پالايشگاه وجود ندارد و آيا دولت كماكان قصد ندارد براي حفظ محيط زيست هزينه‌اي كند؟ به علاوه اين كه به نظر نمي‌رسد در اين منطقه ارزيابي‌هاي محيط زيستي براي ساخت پالايشگاه انجام شده باشد.

 

«حميدرضا غفارزاده»، مدير پيشين برنامه محيط زيست درياي خزر (CEP)، وابسته به سازمان ملل متحد در گفت و گو با خبرگزاری میراث فرهنگی در نقد موضع سازمان محيط زيست در اين باره گفت: «نخستين پرسشي كه بايد در اين باره داشت اين است كه آيا هيچ گزينه ديگري براي ساخت پالايشگاه وجود ندارد كه ناچاريم در شهرهاي شمالي و به خصوص در نزديكي ميانكاله اقدام به ساخت پالايشگاه كنيم؟ به علاوه بايد به اين پرسش پاسخ دهيم كه آيا در اين منطقه چاه نفت يا محل استخراج گاز وجود دارد كه لازم باشد در نزديكي آن پالايشگاه ساخته شود؟»

 

او اضافه كرد: ‌«تا جايي كه من اطلاع دارم در شمال ايران در حال حاضر نفت و گاز استخراج نمي‌شود، بنابراين اين‌که چرا لازم است در اين منطقه پالايشگاه ساخته شود، سئوال مهمي محسوب مي‌شود. به نظر مي رسد حتي اگر بابت سود اقتصادي راي به ساخت پالايشگاه داده مي‌شود، اين كار به هيچ وجه توجيه اقتصادي ندارد.»

 

اما مسوولان دولتي معتقدند ساخت پالايشگاه منجر به ايجاد مشاغل جديد خواهد بود.

 

«غفارزاده» در اين باره مي گويد: «در جايي كه ساخت پالايشگاه براي مثال در ميانكاله توجيه اقتصادي ندارد، ممكن است به اعتقاد مسوولان دولتي توجيه سياسي داشته باشد و منجر به ايجاد شغل شود؛ اما باز هم اين پرسش مطرح مي‌شود كه آيا راه‌هاي ديگري براي ايجاد شغل وجود ندارد و نمي‌توان به جاي ميليون‌ها دلاري كه قرار است براي ساخت پالايشگاه هزينه شود، اين ميزان هزينه صرف ايجاد و گسترش زيرساخت‌هاي گردشگري در منطقه شمال ايران و از اين راه منجر به ايجاد شغل در منطقه شود؟»

 

برابر قانون، هر طرح توسعه اي نيازمند ارزيابي زيست محيطي است و لازم است تبعات و تاثيرات آن بر محيط زيست بررسي شده، سپس در مورد انجام آن تصميم گيري شود.

 

غفارزاده در اين باره مي‌گويد: «بايد از مسوولان سازمان محيط زيست سوال شود كه آيا براي اين پروژه‌ها ارزيابي زيست محيطي انجام شده است يا خير، بنابراين به اعتقاد من اين اعلام از سوي سازمان محيط زيست يك گزينه مشروط است و دادن مجوز براي ساخت پالايشگاه منوط به داشتن ارزيابي زيست محيطي بوده و ساخت پالايشگاه بدون ارزيابي اقدامي غيرقانوني است.»

 

مساله ديگري كه در مورد ساخت پالايشگاه در استان هاي شمالي ايران وجود دارد، اين است كه درياي خزر، دريايي فرامرزي است و هر طرحي در اين منطقه براي اجرا بايد به اطلاع ديگر كشورهاي منطقه خزر نيز برسد.

 

غفارزاده در اين باره مي‌گويد: «درست است كه تاكنون پروتكل خزر امضا نشده اما لازم است در چارچوب كنوانسيون خزر، پروژه هايي كه قرار است اجرا شود، به اطلاع ديگر كشورهاي منطقه نيز برسد؛ به علاوه ممكن است بابت امضا نشدن پروتكل تعهدي لازم الاجرا نباشد، اما يك تعهد فلسفي براي اطلاع‌رساني به كشورهاي ديگر وجود دارد.»

 

به گفته او، اگر ايران انتظار دارد تركمنستان براي اجراي طرح‌هايي مانند ساخت جزيره مصنوعي در خزر به ايران اطلاع دهد، ايران هم بايد در مورد طرح‌هايي كه در منطقه تاثير دارد، اطلاع‌رساني كند.