احزاب کرد و کمک مالی ایران به اقلیم کردستان

در این میان درخواست کمک مالی از جمهوری اسلامی، باعث نگرانی و ناراحتی برخی از احزاب کردستان ایران و فعالان سیاسی کرد شده است.

پس از حمله داعش به کردها در عراق و حمایت نظامی جمهوری اسلامی از اقلیم کردستان،  مسعود بارزانی در اوت ٢٠٠۴ در کنفرانس خبری با محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در اربیل، از حمایت‌های ایران قدردانی کرد، برخی از تحلیل‌گران مسائل کردستان و منطقه خاورمیانه معتقدند، اگرچه پیشتر هم ایران و حکومت اقلیم کردستان روابط نزدیکی با هم داشته‌اند، اما جنگ داعش فقط باعث محکم‌تر شدن این رابطه نشده، بلکه به نفوذ بیشتر جمهوری اسلامی بر اقلیم کردستان و همچنین کل عراق منجر شده است.

آیا کمک مالی جمهوری اسلامی به حکومت اقلیم کردستان با این پیش شرط بوده که مقامات اربیل محدودیت بیشتری بر احزاب کرد ایرانی اعمال کنند؟

عمر بالکی

عمر بالکی سخنگوی حزب دمکرات کردستان که مقر و پایگاه‌های آن در اقلیم کردستان مستقر است، در پاسخ به این سوال رادیو زمانه می‌گوید: «حکومت اقلیم کردستان همانند دیگر حکومت‌ها می‌تواند از سایر کشورها وحکومت‌های دیگر درقبال حفظ استقلال خود و برون رفت ازمشکلات پیش رو درخواست کمک مالی و نظامی بکند، بە شرط آنکە بە زیان ملیت‌های دیگر نباشد.»

احزاب کردستان ایران، بیش از دو دهه است که به خاطر آنچه که “حفظ دستاوردهای حکومت اقلیم کردستان” می‌خوانند، در اردوگاه‌هایی در خاک اقلیم کردستان مستقر شده‌اند و از هرگونه اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی خودداری کرده‌اند.

علی کریمی

در همین رابطه، علی کریمی سیاستمدار کرد ایرانی در سلیمانیه، با اشاره به پیشینه دو حزب اصلی کردستان عراق، یعنی حزب دمکرات کردستان عراق (PDK) و اتحادیه میهنی کردستان ( PUK) در همکاری با شاه ایران و جمهوری اسلامی و قربانی کردن جنبش کردهای ایران در راستای اهداف خودشان به رادیو زمانه گفت: «در طول ٢۵ سال گذشته اقلیم کردستان حتی بدون هیچ کمک و همکاری قابل قبولی از سوی ایران و ترکیه، زیر سلطه این دو کشور بوده‌ و برنامه‌های آنها را اجرا کرده‌ است؛ در حالی که به خوبی می‌دانستند برنامه‌هایی که از سوی ترکیه و ایران به آنها تحمیل می‌شود، به ضرر برادرانشان در کردستان ایران است.»

علی کریمی می‌گوید بحران شدید اقتصادی و مالی که در حال حاضر بر اقلیم کردستان حاکم است به دلیل سیاست‌های غلط و برنامه‌ریزی‌های نادرست اقتصادی و فساد مالی حاکم بر آن منطقه است: «رهبران اقلیم کردستان برای منحرف کردن افکار عمومی از بحران اقتصادی، بدون ارائه هیچ‌گونه راهکار و برنامه منسجمی برای برون‌رفت از این بحران، مسئله استقلال کردستان را برای فریب افکار عمومی کردها به میان می‌کشند.»

کریمی در گفت‌وگو با رادیو زمانه می‌افزاید: «آنچه که من امروز در اینجا می‌بینم این است که، برای برون‌رفت از این وضعیت، می‌توان انتظار هرگونه اشتباهی از رهبران اقلیم کردستان داشت.» به عقیده او، اولین شرط جمهوری اسلامی برای کمک مالی به اقلیم کردستان این خواهد بود که اقلیم کردستان فشارها را بر احزاب کردستان ایران که در آنجا مستقر هستند بیشتر کند: «در وهله کاری خواهد کرد که اقلیم کردستان زیر نفوذ و سلطله بغداد برود که بغداد نیز خود زیر نفوذ شدید ایران قرار دارد.»

علی عونی

علی عونی از اعضای ارشد شورای رهبری حزب دموکرات کردستان عراق در این رابطه به رادیو زمانه گفت: «بدون شک حکومت اسلامى ایران یک سازمان خیریه نیست تا براى ثواب به دیگران کمک کند، آن‌هم دیگرانى که حکومت کردستان باشد، چون خود ایران با مسئله کرد در داخل ایران مشکل دارد.»

این عضو بلندپایه حزب حاکم اقلیم کردستان ادامه داد: «به دلیل اینکه جمهوری اسلامی با مسئله کرد داخل ایران با مشکل روبرو است، حتى بدون هـیچ کمکى هـم به جنوب کردستان [اقلیم کردستان]، از حکومت و احزاب ذی‌نفوذ کردستان انتظار فشار آوردن به احزاب شرق کوردستان [کردستان ایران] را دارد.»

علی عونی ضمن اظهار بی‌اطلاعی از صحت و سقم خبر درخواست کمک مالی حکومت اقلیم کردستان از جمهوری اسلامی ایران گفت: «قاعدتا بایستى کردستانی‌هاى جنوب [اقلیم کردستان] از چنین درخواستى از هر چهار کشورى که هر کدام بخشى از کردستان را تحت اشغال خود دارند، پرهـیز کنند.»

از اویل دهه ٩٠ میلادی که کردها کنترل بخشی از مناطق کردنشین شمال عراق را به دست گرفتند، با جمهوری اسلامی توافق کردند که در ازای مبادلات تجاری با ایران و ثبات در مرزهای غربی آن کشور که مناطق کردنشین ایران را در بر می‌گیرد، از نفوذ و تردد احزاب مسلح کردستان ایران جلوگیری کنند.

پس از آن احزاب کرد ایرانی از جمله کومله و دمکرات نیروهای خود در اردوگاه‌هایشان در داخل خاک اقلیم کردستان را جمع کردند و از هرگونه اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی خودداری ورزیدند. به گفته خود آنها، این عمل برای حفظ دستاوردهای اقلیم کردستان انجام گرفت.

اکنون که روابط جمهوری اسلامی ایران و حکومت اقلیم کردستان روز به روز محکم‌تر و نفوذ جمهوری اسلامی در آن منطقه رو به فزونی است، برخی از کردهای ایران معتقدند که احزاب کردستان ایران، مبارزات و جنبش شرق کردستان را قربانی کسانی کرده‌اند که کمترین اهمیتی به کردستان ایران نمی‌دهند و از مبارزات کردهای ایران در جهت منافع خود استفاده می‌کنند.

افزایش نفوذ جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان نه تنها باعث نارضایتی کردهای ایران شده است، بلکه نارضایتی کردهای اقلیم کردستان را نیز به دنبال داشته است. از جمله این‌که در ابتدای سال جاری میلادی و همزمان با سی و هفتمین سالگرد انقلاب اسلامی در ایران، استاندار کرکوک به همراه کنسول ایران در اربیل، یک مجتمع فرهنگی با نام «امام خمینی» را افتتاح کرد، که علاوه بر مخالفت کردهای ایران، با اعتراض برخی از روشنفکران، روزنامه‌نگاران، نویسندگان و سایر اقشار جامعه کردستان عراق، به ویژه شهر کرکوک روبرو شد.

این اقدامات حکومت اقلیم کردستان در حالی صورت می‌گیرد که پیشمرگه‌های برخی از احزاب کرد ایرانی همراه با نیروهای اقلیم کردستان در جبهه‌های جنگ علیه داعش در نقاط مختلف اقلیم کردستان از جمله جبهه‌های استان کرکوک در حال جنگ هستند و تا کنون چندین کرد ایرانی، در آنجا جان خود را از دست داده‌اند.