هماوردی روسیه و اسرائیل در سوریه

در راستای این سیاست، روس‌ها با ایجاد پایگاه های نظامی خود در سوریه پیامی هم به دولت دونالد ترامپ دادند مبنی بر توانایی‌های نظامی و هژمونی روسیه در خاورمیانه.

در این بین، ادامه رویارویی ایران ( متحد اصلی روس‌ها در منطقه) و اسرائیل در داخل مرزهای سوریه به مانعی بر سر راه تحقق منافع و اهداف بلند مدت روسیه و اسرائیل در سوریه تبدیل گردیده است. با توجه به این که اسرائیل همواره بر موضع خود در خصوص مقابله با فعالیت‌ها و حضور ایران در سوریه تاکید کرده است، به نظر می رسد که حل بحران به وجود آمده به خصوص بعد از سقوط هواپیمای روسی و بالا گرفتن تنش‌ها بین اسرائیل و روسیه آسان نخواهد بود.

پس از سقوط هواپیمای روسی بر فراز مرزهای سوریه روابط بین اسرائیل و روسیه بخصوص در مورد تعهدات متقابل آن‌ها برای همکاری نظامی (انجام عملیات‌های هوایی) در خصوص حل مسئله سوریه را نیز خدشه دار کرد.

در پی این رویداد، مقامات اسرائیلی با ارسال چند تن از نمایندگان عالی رتبه نظامی در صدد عادی سازی دوباره روابط با روسیه بودند اما روسیه با تقاضای آن‌ها موافقت نکرد. مقامات اسرائیلی اگر چه نسبت به کشته شدن خدمه روسی هواپیمای مذکور ابراز ناراحتی و تاسف کردند، اما در عین حال مدعی شدند که هدف این حملات نه اهداف روسی بلکه اهداف متعلق به ایران و حزب الله بوده است.

بر اساس این ادعاها، سلاح‌های ارسالی ایران به سوریه در نزدیکی پایگاه هوایی متعلق به روس‌ها در منطقه لاذقیه سوریه انبار شده است. طبق این ادعا، همچنین به نظر می‌رسد که ایران از روسیه به عنوان یک سپر برای افزایش توان نظامی خود در این منطقه استفاده کرده است، چرا که تنها در این صورت است که اسرائیل از حمله به این مناطق خودداری خواهد کرد.

اخیرا مقامات روسی از حملات هوایی اسرائیل علیه اهداف ایران در سوریه انتقاد کرده‌اند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در اویل آذر ماه ادعا کرد که این حملات وضعیت امنیتی اسرائیل را تقویت نخواهد کرد.

به همین دلیل او از هر گونه اقدام نظامی اسرائیل که بدون هماهنگی روسیه در این منطقه صورت می‌گیرد انتقاد و ابراز ناخرسندی کرد. لذا تمامی اقدامات انجام گرفته توسط نیروهای اسرائیل در سوریه زمینه را برای اعمال فشار روسیه مبنی بر خروج اسرائیل از سوریه را فراهم ساخته است.

اما به نظر می‌رسد تا زمانی که ایران به فعالیت‌های خود در سوریه ادامه دهد، اسرائیل به حضور خود در سوریه و نیز به تهدیدهای پیش‌گیرانه خود علیه ایران ادامه خواهد داد.

در حال حاضر، فرض بر این است که در سطح عملیاتی، نیروی هوایی اسرائیل از چنان توانایی فنی برخوردار است که در معرض شناسایی نیروهای خارجی حاضر در منطقه بخصوص سیستم رادار روسیه در داخل مرزهای سوریه قرار نگیرند.

در چنین شرایطی، با توجه به این که اسرائیل همچنان به دنبال تضعیف نقش ایران و مقابله با قدرت گرفتن آن در منطقه است، اسرائیل همچنان قادر خواهد بود تا با ادامه اجرای اقدامات پیش‌گیرانه خود علیه ایران مانع ارسال سلاح‌ها و سیستم‌های پیشرفته نظامی از مسیر سوریه به نیروهای حزب الله شود.

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionهواپیمای گشتی ایلوشین-٢٠ روسیه که توسط جنگنده‌های اسرائیلی سرنگون شد

بنابراین، شاید بتوان گفت که تنها اقدامی که خواهد توانست بحران و تنش به وجود آمده بین اسرائیل و روسیه را به نحوی از انحا خنثی بکند، عقب نشینی کامل ایران از سوریه است.

اما واقعیات موجود حکایت از این امر دارد که ایران به رغم مشکلات داخلی و فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده، همچنان پایبند به سیاست‌های کلی خود در منطقه بوده و کماکان به دنبال تبدیل شدن به قدرت هژمونیک منطقه خاورمیانه است.

با این همه، نمی توان موضوع حضور نظامی ایران در داخل مرزهای سوریه را تنها دلیل تنش بین اسرائیل و روسیه قلمداد کرد. نکته قابل توجهی که باید بدان اشاره کرد این است که اسرائیل در سوریه تنها نیست و در چارچوب ائتلاف متشکل از اسرائیل، ایالات متحده و عربستان است که اکنون نیروهای اسرائیلی به حضور خود در سوریه ادامه می دهند.

هدف اصلی این ائتلاف مقابله با قدرت گرفتن حاکمیت روس‌ها در شرق مدیترانه و پشتیبانی از حضور نظامی ایالات متحده در این منطقه است. این در واقع امر مسلمی است که خوشایند روس‌ها نبوده و عامل محرک مقامات روسی در تلاش برای دور نگه داشتن اسرائیل از این منطقه است.