ایالات متحده امریکا درصدد قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروههای تروریستی است. دولت «دونالد ترامپ» از هفته اول شروع به کار خود در کاخ سفید از وجود چنین طرحی خبر داده بود اما با وجود تنش کم سابقه بین دو کشور، تا به حال این تهدید را عملی نکرده است. در صورتی که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارد فهرست گروه های تروریستی امریکا شود، برای اولین بار خواهد بود که ایالات متحده نیروی رسمی نظامی یک دولت مستقر و عضو سازمان ملل متحد را سازمان تروریستی اعلام می کند.
تروریستی شناخته شدن سپاه یعنی چه؟
تروریستی نامیدن سپاه امکان درگیری نظامی یا حمله به آن را با استناد به راهبرد جنگ پیشدستانه یا نبرد با تروریسم که پس از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ مبنای حمله به افغانستان و زمینهساز جنگ دوم خلیج فارس و حمله به عراق بود، فراهم می‌کند.
مطابق قوانین ضدتروریسم در امریکا، نیروهای نظامی این کشور در خارج و داخل ایالات متحده موظف به دفع خطر تروریسم هستند و در صورتی که انگیزهای برای درگیر شدن با سپاه پاسداران وجود داشته باشد، زمینه قانونی آن بر اساس مقررات داخلی امریکا فراهم است.
ایالات متحده در حال حاضر با استناد به همین قوانین، برخی از افراد وابسته به گروههایی را که تروریستی میداند، هدف حملات نظامی، از جمله حملات هواپیماهای بدون سرنشین خود قرار میدهد. حمله مرگبار به «اسامه بن لادن» در پاکستان با استناد به همین راهبرد و قوانین در زمان ریاست جمهوری «باراک اوباما» انجام شد. به بیان دیگر، تروریستی شناخته شدن سپاه پاسداران، این نهاد نظامی، اعضا، امکانات و تجهیزاتش را از دید قوانین امریکا، یک هدف مشروع برای نیروهای نظامی ایالات متحده می‌کند.
مقررات بین المللی به امریکا چنین اجازهای می دهد؟
در حال حاضر نزدیک به ۴۰ سال است که رابطه سیاسی بین ایران و امریکا وجود ندارد. اما ایالات متحده پیش از قطع رابطه، نظام سیاسی مستقر، یعنی جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخته است. البته میتواند با رفتار خود، یکجا یا گام به گام این شناسایی را پس بگیرد. تروریست خواندن سپاه میتواند به مثابه برداشتن گامی به سوی پس گرفتن این شناسایی باشد.
وارد کردن سپاه پاسداران به عنوان نیمی از ساختار نظامی حکومت جمهوری اسلامی ایران به لیست گروههای تروریستی، به مثابه نادیده گرفتن اصل حاکمیت ملی، امکان نقض مصونیت دولتی و در نهایت ممکن کردن حمله به سپاه بدون درنظر گرفتن مقررات حاکم بر جنگ یا حقوق بشردوستانه است. یعنی اگر نظامیان امریکا عضوی از سپاه را هدف حمله قرار بدهند و رسما با آن وارد نبرد شوند، این نبرد تابع مقررات جنگ نخواهد بود بلکه به دلیل تروریست دانستن سپاه، هرنوع برخورد نظامی با آن و اعضایش از دید قوانین امریکا توجیه قانونی پیدا می‌کند و از نگاه ایالات متحده، لزومی به رعایت حقوق بشردوستانه هم درباره آنها وجود ندارد.
مقررات بین‌المللی، کشورها را از این که بخشی از نیروی نظامی کشور دیگری را تروریستی بخواند، صراحتا منع نکردهاند اما چنین کار بیسابقهای، نقض یک رویه بین‌المللی است.
تروریستی خواندن سپاه به معنی اعلام جنگ با ایران است؟
کشورها برای شروع نبرد کلاسیک، بیانیه شروع جنگ میدهند؛ برای مثال، وقتی عراق به ایران حمله کرد، صدام با خروج یک طرفه از «پیمان الجزایر»(۱۹۷۵) بین دو کشور، اعلان جنگ کرد یا در زمان حمله به عراق، «جورج بوش»، رییس جمهوری امریکا رسما شروع این نبرد نظامی را به کشورهای دیگر اطلاع داد.
کنگره امریکا دولت این کشور را ملزم به اخذ مجوز از نهاد قانونگذاری ایالات متحده برای هرگونه حمله نظامی به ایران کرده و اختیار رییس جمهوری را برای شروع جنگ بدون اطلاع محدود کرده است. جنگ با تروریسم حفره‌هایی قانونی دارد که به دولت امریکا اجازه میدهد بدون مجوز کنگره دست به اقداماتی نظامی در سایر کشورها بزند؛ نظیر اقدام علیه بن لادن در خاک پاکستان.
با قرار دادن سپاه در فهرست گروههای تروریستی، این امکان برای رییس جمهوری امریکا فراهم می‌شود که علیه سپاه در خاک ایران اقدام نظامی انجام دهد بدون این که مصوبه کنگره را در ممنوعیت حمله بدون مجوز به ایران نقض کرده باشد. این اقدام البته نقض منشور ملل متحد است اما به مثابه نوعی نبرد بدون اعلامیه شروع جنگ به شمار می‌‍رود.
به محض تروریستی خواندن سپاه، آیا معادلات تغییر میکنند؟
تروریستی خواندن سپاه از سوی امریکا، به معنی لزوم اقدام نظامی علیه آن نیست. در حال حاضر نیروی «قدس» که شاخه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، برخی از فرماندهان ارشد سپاه و نیروی مقاومت بسیج در فهرست گروههای تروریستی ایالات متحده قرار دارند و تحریم هستند. با وجود این که بخشی از سپاه سالها است تروریستی خوانده شده و در این سالها در عراق و سوریه در فاصله کمی از نیروهای امریکایی قرار داشته است، هرگز دو طرف مسوولیت هیچ اقدام علنی علیه یکدیگر را برعهده نگرفتهاند. به بیان دیگر، با وجود حضور علنی و اعلام شده نیروی قدس سپاه در عراق و سوریه، ایالات متحده هرگز این نیروها را که وارد فهرست تروریستی کرده، هدف قرار نداده است.
«قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی قدس، کسی است که هم شخص او و هم نهاد تحت فرماندهی وی در فهرست افراد و گروههای تروریستی امریکا قرار دارد. اما سابقه‌ای وجود ندارد که نشان دهد ایالات متحده با وجود حضور طولانی او در عراق و سوریه، به دنبال اعمال محدودیتهای پیش بینی درباره افراد و نهادهای تروریستی، علیه سرلشکر سلیمانی باشد. به بیان دیگر، صرف تروریستی اعلام شدن سپاه پاسداران، به معنی قطعی بودن درگیری با آن نیست. اما امکان آن را برای رییس جمهوری امریکا فراهم می‌کند و ضریب چنین احتمالی را نسبت به گذشته بالاتر میبرد.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید