تنش بین ایران و آمریکا؛ سنتکام چیست و حوزه فعالیت آن کجاست

تصمیم دولت آمریکا برای اعزام ناوگروهی رزمی که در آن ناوهواپیمابر آبراهام لینکلن قلب اصلی این ناوگروه است، موقعیت ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، موسوم به "سنتکام" در مقابل ایران را به سطح بالایی از توان ضربتی و تهاجمی ارتقا می‌دهد.

هر گاه آمریکایی‌ها ناوهواپیمابر آبرهام لینکلن را به منطقه خلیج فارس اعزام کرده‌اند، این منطقه یا شاهد جنگ بوده یا بحرانی مستعد جنگ را تجربه می‌کرده است. این ناو اکنون زیر مجموعه سنتکام، نیروی اصلی ارتش آمریکا در منطقه است و به عبارتی در مقابل ایران قرار می‌گیرد.

سنتکام چیست؟

ایرانی‌های تا قبل از ۱۹ فروردین ۱۳۹۸ شاید کمتر با نام سنتکام آشنا بودند، تا اینکه در این روز، دولت ایالات متحده آمریکا سپاه پاسداران را "گروهی تروریستی" نامید و بلافاصله، شورای عالی امنیت ملی ایران در واکنشی ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا ، موسوم به سنتکام را تشکیلاتی "تروریستی" اعلام کرد.

اما سنتکام چیست، گستره ماموریتی و عملیاتی آن کجاست و چرا حکومت ایران ارتش آمریکا را به‌طور کلی در تعریف سازمان تروریستی قرار نداد و به سراغ سنتکام رفت؟

سنتکام مخفف عبارت Central Command به معنی "فرماندهی مرکزی" است. سنتکام در اول ژانویه ۱۹۸۳ ایجاد شد. انتخاب کلمه مرکزی، در نام این ستاد دلیل جغرافیایی داشت چون حوزه‌ای را تحت کنترل و مدیریت می‌گرفت که بین ستادهای اروپا، آفریقا و هندوچین قرار داشت. توجه به زمان ایجاد این ستاد جالب است چون با شعله‌ور شدن جنگ عراق علیه ایران ظاهرا بی‌ارتباط نبود. این جنگ از چند جهت مهم بود: اثرگذاری آن روی جریان نفت خاورمیانه، درگیر کردن متحد اصلی سابق آمریکا در منطقه، یعنی ایران، و متحد اردوگاه شوروی سابق، یعنی عراق و عنصر اسراییل که همیشه در سیاست های آمریکا در منطقه از حساسیت خاصی برخوردار است.

حق نشر عکسCENTCOM.MILImage captionدو فروند هواپیمای پیشرفته اف-۳۵ در حوزه سنتکام دست به عملیات زدند

سنتکام یکی از شش ستاد فرماندهی تعریف شده در ساختار وزارت دفاع آمریکاست.

ستاد اروپا (EUCOM) که مسئول حوزه اروپاست، ستاد شمالی (NORTHCOM) که مسئولیت حراست از خود آمریکا، پورتوریکو، کانادا، مکزیک و باهاما را دارد، ستاد فرماندهی حوزه اقیانوس های هند و آرام (INDOPACOM) که قدیمی‌ترین ستاد فرماندهی در ساختار نیروهای مسلح آمریکاست و بزرگترین حوزه عملیاتی در میان ستادهای شش گانه را برعهده دارد و براساس مساحت، حدود نیمی از کره زمین در میدان عملیاتی این ستاد قرار می‌گیرد.

ستاد فرماندهی جنوب قاره آمریکا که شامل آمریکای مرکزی و جنوبی و حوزه دریای کارائیب است با عبارت اختصاری ساوت کام (SOUTHCOM) معروف شده. دیگری ستاد فرماندهی آفریقاست، معروف به آفریکام (AFRICOM)، که مسئول حوزه جغرافیایی ۵۳ کشور آفریقایی است. و سنتکام (CENTCOM) که حوزه خاورمیانه، از جمله مصر، و آسیای مرکزی را تحت نظارت عملیاتی خود دارد. عراق و افغانستان و سوریه مهم‌ترین حوزه‌های عملیاتی فعال سنتکام در فردای حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ در آمریکا بوده‌اند.

ژنرال ژوزف ووتل، فرمانده سنتکام، در اوایل سال جاری میلادی به کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا گفت که سنتکام، تنها حوزه فعال ستادی در میان ستادهای چند گانه ارتش آمریکاست و با انواع چالش‌ها در منطقه عملیاتی خود روبروست. ارتش آمریکا در ۲۰ سال گذشته به هیچ بخشی به اندازه سنتکام توجه نکرده، و این امر حساسیت سنتکام را برای ماشین نظامی و سیاسی آمریکا نشان می‌دهد.

ناو آبراهام لینکلن به سنتکام پیوست؛ آرایش جدید نظامی آمریکا علیه ایران چگونه است؟

ژنرال ووتل به صراحت گفت که ایران، چین و روسیه سه منبع اصلی چالش هستند که به دنبال نفوذ منطقه‌ای هستند و منافع حیاتی ملی آمریکا را تهدید می‌کنند.

افزایش تحرکات سنتکام

حق نشر عکسCENTCOM.MILImage captionناو استنیس در قالب یک ناوگروه ضربتی به ناوگان پنجم پیوست

پیوستن ناوهواپیمابر آبراهام لینکلن و نیروهای ضربتی همراه این ناو، تنها بخشی از افزایش توان عملیاتی سنتکام در مناطق فوری اطراف ایران هستند.

در ماه گذشته میلادی، سایت سنتکام، سه خبر عمده را گزارش کرد:

یکی عملیات دریایی با حضور شناورهای متعددی بود که عملیات شناسایی مرتبط با مین‌های دریایی را در دستور کار خود داشتند.

دوم اینکه برای اولین بار، سنتکام حضور عملیاتی دو فروند هواپیمای پیشرفته اف-۳۵ را تجربه کرد. این هواپیماها در عراق و بر علیه یک تونل داعش دست به حمله زدند، ولی باز شدن پای این هواپیماها به فضای خاورمیانه در حوزه عملیاتی سنتکام جالب توجه بود.

سومین خبر هم به پیوستن ناوگروه ضربتی پرقدرتی اختصاص داشت، ناوهواپیمابر جان سی. اسنیس در کانون این ناوگروه قرار دارد و به ناوگان پنجم دریایی آمریکا در بحرین پیوست تا قدرت ضربه زنی سنتکام تقویت شود.