پیشتر هم بخش‌هایی از تیزر فیلم "قسم" با حضور مهناز افشار از رادیو و تلویزیون پخش نشد بدون اینکه دلیلش را اعلام کنند. اما، محسن تنابنده، کارگردان این فیلم در ویدئویی که در اینستاگرامش منتشر کرد نوشت که به دستور وزارت اطلاعات از حضور ویدئویی خانم افشار در شب اکران این فیلم در مشهد جلوگیری کردند.
آقای تنابنده توضیح داده که قرار بود خانم افشار از طریق لینک ویدئویی در مشهد در شب اکران فیلم حضور یابد اما با اینکه از قبل هماهنگ شد ارتباط اینترنتی را با خانم افشار قطع کردند.
احتمال می‌رود که ممنوع‌التصویری خانم افشار در تلویزیون ایران هم با تصمیم وزارت اطلاعات مرتبط است.
محمد سرافراز، رئیس پیشین صدا و سیما پیشتر گفته بود که دستگاه‌های امنیتی در کار او دخالت می‌کردند و فهرستی به او داده بودند که "روشن و شفاف نبوده" و شامل چند هزار نفر می‌شد. به گفته او دستگاه‌های امنیتی فهرست‌های پراکنده‌ای از "هنرمندان و کارشناسان" به صدا و سیما می‌دادند که "ممنوع‌الکار و ممنوع‌الورود به سازمان" شده بودند که حتی تعدادی از افراد در این فهرست‌ها "از دنیا رفته بودند."
حق نشر عکسISNAImage captionمهناز افشار در صحنه‌ای از سریال گلشیفته
ممنوع‌التصویر شدن افراد اعم از هنرمند، ورزشکار یا نویسنده در صدا و سیمای ایران پیشینه‌ای به قدمت عمر حکومت فعلی ایران دارد. هر گاه صدا و سیما شخصی را ممنوع‌التصویر کرده است فیلم، سریال یا تیزر تبلیغاتی فیلم با حضور او از تلویزیون و یا رادیو پخش نمی‌شود و خبرهای مربوط به او از این رسانه منتشر نمی‌شود.
حق نشر عکساینستاگرام هانیه توسلیImage captionبر اساس حدس و گمان‌های بعضی از کاربران شبکه‌های اجتماعی دوستی هانیه توسلی با نوشین جعفری، عکاس سینما و تئاتر دلیل ممنوع‌التصویری‌اش در صدا و سیما شده است. نوشین جعفری هفته گذشته بازداشت شد و خانم توسلی در یکی از پست‌های اینستاگرامش عکس خودش با نوشین جعفری را منتشر کرد و نوشت که نگران و چشم انتظار اوست.
چرا صدا و سیما کسی را ممنوع‌التصویر می‌کند؟
معمولا صدا و سیما به طور رسمی اعلام نمی‌کند چرا نمی‌خواهد تصویر یا خبر مربوط به کسی را پخش کند. شفاف نبودن ضوابط و قوانین این سازمان راه را برای حدس و گمان و شایعه باز می‌کند که چرا کسی ممنوع‌التصویر شده است.
مثلا برای بیرون رفتن شهاب حسینی از پروژه شکرستان این دلیل مطرح شد که چون با بهروز وثوقی همکاری کرده است، از این پروژه کنار گذاشته شده. اما خود آقای حسینی در واکنش به این خبر در اینستاگرامش اعلام کرد که دلیل قطع همکاری‌اش با پروژه شکرستان فقط مشغله کاری او در خارج از کشور بوده است و بقیه موارد شایعه است.
شاید بتوان دلیل ممنوع‌التصویر شدن افراد را در صدا و سیما در پیشینه آنها پیدا کرد. نکته مشترکی در پیشینه این افراد وجود دارد، اینکه موضع سیاسی‌شان، فعالیت‌شان در شبکه‌های اجتماعی یا حتی نوع پوشش‌شان مطابق میل این سازمان یا جناح مورد حمایتش نیست. بنابراین صدا وسیما سیاست حذف را به کار می‌گیرد.
در جدیدترین مورد یعنی ممنوع‌التصویر شدن هانیه توسلی هم همین ماجرا صدق می‌کند. دلیل این موضوع منتشر نشده است. اما بر اساس حدس و گمان‌های بعضی از کاربران شبکه‌های اجتماعی دوستی او با نوشین جعفری، عکاس سینما و تئاتر دلیل ممنوع‌التصویری‌اش در صدا و سیما شده است.
نوشین جعفری هفته گذشته بازداشت شد و خانم توسلی در یکی از پست‌های اینستاگرامش عکس خودش با نوشین جعفری را منتشر کرد و نوشت که نگران و چشم انتظار اوست.
غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضائیه ایران اتهام خانم جعفری را "اهانت به مقدسات، جسارت نسبت به عزاداری سیدالشهدا و تبلیغ علیه جمهوری اسلامی" اعلام کرده است.
پس از انتخابات ۸۸ بعضی از هنرمندان که از میرحسین موسوی یا مهدی کروبی حمایت کرده بودند هم مورد غضب صدا و سیما قرار گرفتند مثل فاطمه معتمد آریا و باران کوثری.
آیا ممنوع‌التصویر شدن اشخاص در صدا وسیما قانونی است؟
در ایران ساخت هر فیلم یا تئاتر از مراحل اولیه گرفته تا نمایش، با مجوز وزارت ارشاد امکان‌پذیر است. به این ترتیب که تهیه کننده فیلم از وزارت ارشاد تقاضای پروانه ساخت می‌کند. سپس شورای پروانه ساخت درباره صدور پروانه تصمیم می‌گیرد. با صدور پروانه ساخت مراحل ساخت فیلم آغاز می‌شود. بعد از اینکه فیلم ساخته شد، باید برای اکران پروانه نمایش بگیرد. این بار سرنوشت فیلم در دست شورای پروانه نمایش در وزارت ارشاد است. به این ترتیب، وقتی فیلمی به مرحله اکران رسیده، تمام مراحل قانونی را طی کرده و به قول معروف از همه ممیزی‌ها عبور کرده است.
بنابراین تصمیم صدا وسیما برای ممنوع‌التصویر کردن هنرپیشه‌ای در آن فیلم صرفا مربوط می شود به ضوابط و قوانین خود این سازمان، تصمیم حراست سازمان و همینطور ابلاغیه های سازمان‌های اطلاعاتی.
سازمان‌هایی که قدرت پخش دارند و وابسته به نهادهای حکومتی هستند، از جمله صدا وسیما و حوزه هنری، معمولا فراتر از تصمیمات وزارت ارشاد عمل می‌کنند. مثلا حوزه هنری تصمیم می‌گیرد فیلمی را در سینماهای زیر مجموعه‌اش پخش نکند مثل فیلم "گشت ارشاد ۱" ساخته سعید سهیلی یا فیلمی را که مجوز نمایش دارد با حذف بخش‌هایی از آن اکران کند مثل فیلم "چهار انگشت" ساخته حامد محمدی.
حق نشر عکسMEHRNEWSAGENCY
اما از نظر قانونی تصمیم آنها را نمی‌توان به چالش کشید.
محمدحسین آقاسی، وکیل دادگستری در تهران، در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید "وقتی که صدا و سیما کسی را ممنوع‌التصویر می‌کند کار غیر قانونی انجام نداده است. صدا و سیما به عنوان یک رسانه اختیار این را دارد که با چه کسی کار کند یا کار نکند و چه چیزی را پخش کند یا نکند. حتی بیت‌المال بودن بودجه صدا و سیما، ممنوع التصویر کردن هنرمندان و تبعیض قائل شدن بین آنها را از طرف این سازمان غیرقانونی نمی‌کند."
موسی برزین، وکیل پیشین دادگستری، در این باره به بی‌بی‌سی گفت قوانین صدا و سیما که در دهه شصت توسط شورای انقلاب تصویب شد قدیمی است و نیاز به بازنگری دارد.
به گفته آقای برزین، صدا و سیما با یک خلاء قوانین به‌روز‌شده و شفاف و مرتبط با این دوران مواجه است. با این حال نمی‌توان از نظر حقوقی تصمیم صدا و سیما را برای ممنوع‌التصویر کردن اشخاص به چالش کشید اما از نظر حرفه‌ای و اخلاقی چرا.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید