وعده‌ای که اگر عملی نشود، شاید جز قانون‌شکنی یا استعفا، گزینه دیگری برایش نماند.
سؤال این است که این توافق، واقعاً همان معجزه‌ای است که آقای جانسون به آن نیاز داشت؟
حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionتجمع مخالفان برگزیت
طرح نو یا پیشنهادی قدیمی؟
بیشتر توافق جدید، همان توافقنامه یک سال پیش ترزا می است با اتحادیه اروپا.
تمرکز دولت بوریس جانسون روی تغییر بخشی از آن توافقنامه به نام پروتکل ایرلند شمالی معروف به حصار بود؛ بخشی که هدفش باز نگه داشتن مرز بین شمال و جنوب ایرلند با حذف نیاز به بازرسی‌های گمرکی بود.
طبق توافق قبلی، کل بریتانیا در حوزه گمرکی اتحادیه اروپا باقی می‌ماند و بخشی از قوانین و مقررات اتحادیه را رعایت می‌کرد تا این مرز همچنان نامرئی بماند.
در توافق جدید، همه این تعهدات به ایرلند شمالی محدود می‌ماند و بقیه بریتانیا (یعنی انگلستان، ولز و اسکاتلند) می‌توانند استانداردهایی متفاوت با اتحادیه اروپا داشته باشند و اگر بخواهند، می‌توانند ممنوعیت 'گوشت هورمونی' و 'مرغ کُلُری' را بردارند.
ولی این طرح، آن‌قدرها هم جدید نیست؛ بلکه پیشنهادی است که اتحادیه اروپا تقریباً دو سال پیش ارائه داده بود.
آن زمان ترزا می گفته بود هیچ نخست‌وزیری در بریتانیا نمی‌تواند این طرح را بپذیرد؛ چرا که باعث ایجاد مرز بین بخش‌های مختلف بریتانیا می‌شود.
خود آقای جانسون هم پارسال گفته بود هیچ دولت محافظه‌کاری نباید چنین پیشنهادی را قبول کند.
اما اتحادیه اروپا پیشنهاد دو هفته پیش او را -که به ایجاد دو مرز می‌انجامید- رد کرد و حال او با توافقی برگشته که شباهت زیادی به همان راه حل اولیه اروپایی‌ها دارد.
خشم متحدان
اگر بگوییم توافق جدید، خون متحدان حزب محافظه‌کار را به جوش آورده، اغراق نکرده‌ایم.
در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۷ محافظه‌کاران اکثریتشان را در مجلس از دست دادند و تنها به لطف حمایت حزب اتحادگرای دمکراتیک یا دی‌یوپی است که در قدرت باقی مانده‌اند.
دی‌یوپی حزب پروتستان‌های ایرلند شمالی است و اگرچه طرفدار برگزیت است، ولی اولویت اولش حفظ اتحاد بریتانیا، و جلوگیری از جدایی ایرلند شمالی از بقیه کشور است.
این حزب سه بار علیه توافقنامه قبلی رأی داد؛ چرا که نگران بود ایرلند شمالی مجبور شود در بعضی قوانین و استانداردها، برای مدت نامعلومی از اتحادیه اروپا پیروی کند ولی بقیه بریتانیا بتوانند راه خودشان را بروند.
ولی توافق جدید، یک مرز قانونی و گمرکی بین ایرلند شمالی و بقیه بریتانیا ایجاد می‌کند و باعث می‌شود واردات کالاها و محصولات کشاورزی از بقیه بریتانیا به ایرلند شمالی سخت‌تر و پیچیده‌تر از واردات همان اقلام از یک کشور عضو اتحادیه اروپا مثل فرانسه یا کرواسی باشد.
بر خلاف طرح اولیه بوریس جانسون، دی‌یوپی دیگر حق وتوی این تدابیر را ندارد و تنها در صورتی می‌تواند این شرایط را تغییر دهد که اکثر نمایندگان مجلس ایرلند شمالی با آن مخالفت کنند.
از نظر دی‌یوپی، این توافقنامه احتمال جدایی ایرلند شمالی از بریتانیا و پیوستن آن به جمهوری ایرلند را بیشتر می‌کند.
همین است که بعضی از پروتستان‌های ایرلند شمالی، بوریس جانسون را به خیانت متهم می‌کنند و می‌گویند برای راضی کردن جناح راست حزبش، به متحدانش پشت کرده است.
شادی هم‌حزبی‌ها
عامل اصلی شکست ترزا می در تصویب توافقنامه برگزیت قبلی، نه مخالفت‌های مخالفان برگزیت که مخالفت سرسخت‌ترین هواداران خروج از اتحادیه اروپا بود.
در سومین و آخرین بار رأی‌گیری، حدود سی نماینده محافظه‌کار اروپاگریز (اعضای 'گروه تحقیقات اروپا') به آن توافقنامه نه گفتند.
آقای جانسون بعضی از آن‌ها از جمله پریتی پاتل، ترزا ویلیرس و جیکوب ریس‌ماگ را وارد کابینه کرده و در چند روز گذشته مذاکرات فشرده‌ای با رهبران این گروه داشته تا حمایتشان را جلب کند.
قبلاً بعضی از اعضای این گروه می‌گفتند تا وقتی که دی‌یوپی از توافقنامه خروج راضی نباشد به آن رأی نمی‌دهند ولی دولت حالا امیدوار است همه آن‌ها از توافق جدید حمایت کنند.
این توافق آن‌ها را به خواسته اصلی‌شان، یعنی داشتن اختیار عمل کامل برای آزادسازی اقتصادی، حذف قوانین و استانداردهای اتحادیه اروپا و 'آمریکایی کردن' اقتصاد بریتانیا (منهای ایرلند شمالی) می‌رساند.
خواسته‌ای که بسیاری از آن‌ها فکر می‌کردند تنها با خروج بی‌توافق می‌توانند به آن برسند.
جان بارون، یکی از اعضای گروه تحقیقات اروپا گفته بعضی از مقام‌های ارشد دولت به آن‌ها گفته‌اند که این توافق، راه را برای خروج بی‌توافق در پایان سال ۲۰۲۰ آماده می‌کند؛ چرا که اگر تا آن موقع بریتانیا و اتحادیه اروپا سر یک پیمان تجارت آزاد به توافق نرسند، به جز ایرلند شمالی، بقیه کشور تعهدی به هماهنگی با اتحادیه اروپا ندارد.
افق پیروزی
بوربس جانسون در اولین سخنرانی‌اش در مقام نخست‌وزیر گفت ثابت می‌کند 'جماعت شکاک، بدبین و سیاه‌نما' در اشتباهند و با رسیدن به یک توافق جدید در این مدت کوتاه، دست کم تا حدی به این حرفش عمل کرد.
حالا او اگر بتواند توافق جدید را فردا (شنبه) به تصویب نمایندگان مجلس برساند، معجزه‌اش را تکمیل کرده است.
مهم نیست که این نمایندگان از سر علاقه به توافق جدید رأی بدهند، از ترس خروج بی‌توافق، به خاطر فشار رأی‌دهندگان خواهان برگزیت در حوزه انتخابیه‌شان یا حتی از سر استیصال و خستگی از چند سال بگومگو بر سر برگزیت.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که اختلاف تعداد نمایندگان موافق و مخالف از صدها و ده‌ها نفر دوران ترزا می، به کمتر از انگشتان دو دست رسیده است.
ولی باز هم ممکن است اکثریت مجلس به جای تصمیم‌گیری فوری، ترجیح بدهند این انتخاب را به تعویق بیندازند.
اگر شنبه توافق تأیید نشود، آقای نخست‌وزیر قانوناً باید از اتحادیه اروپا سه ماه مهلت بیشتر بخواهد.
برای سیاستمداری که گفته بود عقب نیفتادن برگزیت برایش قضیه مرگ و زندگی است، چنین تصمیمی حتی از رد توافق هم دردناک‌تر است.
ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا پس از ۳۱ اکتبر ممکن است اعتبار سیاسی آقای جانسون را خدشه‌دار کند ولی به اعتماد به نفس و خوش‌بینی کم‌نظیر او لطمه نمی‌زند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
افزودن دیدگاه جدید