خسارتهای ایران کمتر نیست

ظاهرا اقتصاد ایران، کە اساسا متکی بر فروش نفت است، کمترین ضربە را از بحران کرونائی خوردەاست. اگر کرونا منجر بە سقوط وحشتناک قیمت نفت و محاصرە جهانی کشورهای صادرکنندە نفت توسط کرونا شد، اما قبل از شروع این بحران و با شروع محاصرە اقتصادی ایران و خروج ترامپ از برجام، ایران مدتها قبل از بحران کرونائی وارد این فاز شدەبود. بە بیانی دیگر کرونا بر خلاف دیگر کشورها نتوانست و یا نرسید نفت ایران را هم محاصرە  کند! روحانی در مطلبی کە در اقتصادنیوز آمدەاست بە این مسئلە اشارەکردە و گفتە است کە "هر کشوری بیشتر به نفت خام متکی بوده‌است شرایط آن سخت‌تر شده است. اما چون اتکا ما به نفت خواسته یا ناخواسته یا با اراده خود یا با تحمیل دشمن کمتر شده است حتما خسارت‌های ما کمتر خواهد بود."

پس با شیوع ویروس کرونا محاصرە کنندە (یعنی آمریکا) هم خود محاصرە شد و حتی قیمت نفتش بە منفی ٤٠ دلار سقوط کرد!

بنابراین ایران از لحاظ فروش نفت کە گمان می رود چیزی حدود ٢٠٠ هزار بشکە در روز باشد، زیاد تحت تاثیر جو موجود قرار نگرفتە باشد، اما این مانع از آن نمی شود کە اقتصاد کشور بطورکلی از شرایط کرونائی متاثر نشدەباشد. تعطیل شدن کسب و کارها در داخل و نیز محدودیت بیشتر معاملات و توریسم بین کشورها، بویژە با کشورهای همسایە، کە شریان اصلی کسب درآمد ایران در شرایط کنونی است اقتصاد کشور را بشدت متاثرکردەاست.

حمید زادبوم معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در سایت 'سازمان توسعە تجارت ایران' در مورد تأثیر کرونا بر تجارت جهانی گفتە کە مطابق برآوردهای سازمان جهانی تجارت شیوع ویروس کرونا در جهان در خوش بینانه‌ترین حالت ١٢ درصد و در بدبینانه‌ترین حالت ٣٢ درصد سطح تجارت جهان در سال ٢٠٢٠ را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ کاهش خواهد داد. وی در ادامە این مصاحبەاز کاهش ١٦ تا ١٨ درصدی صادرات د اسفندماە سال گذشتە گفتە و اظهار داشتە کە با توجه به تأثیر شیوع این بیماری بر تجارت جهان و مسأله تحریم‌های حاکم بر کشورمان دور از انتظار نیست که تجارت این ماه هم دچار کاهش شود.

از طرف دیگر دولت بە منظور کسب درآمد بە راەاندازی دوبارە کسب و کارها علیرغم وجود شرایط کرونائی و هشدار متخصصان بهداشتی دست زد؛ و در کنار آن، بازی در بازار بورس برای جمع آوری نقدینگی موجود در جامعە از شیوەهای دیگر دولت برای کسب درآمد است. چنانکە می دانیم نقدینگی موجود در جامعە ایران در سطح بسیار بالائیست و در سالهای اخیر این نقدینگی مرتب رشد مثبت بالائی داشتەاست. وحید میرزابیگی در مطلبی در همین روزنامە  تحت عنوان "کرونا و مسوولیت سیاست‌گذار" می نویسد: "رشد نقدینگی در اقتصاد ایران در مقایسه با سایر متغیرهای اقتصادی تقریبا بالا است. بنابراین به نظر می‌رسد مشکل نقدینگی در کشور وجود ندارد، بورس با قدرت در حال سوددهی است!"

اما آیا می توان تنها با دلخوش کردن بە اینکە محاصرە کنندە هم خود محاصرەشدەاست و یا با کسب درآمد از سطح تولید شکنندە کنونی و معاملات تجاری موجود، و یا با بازی در بورس بە ایجاد درآمد بە نفع دولت، کشور را ادارەکرد؟

البتە شاید در شرایط کرونائی بتوان بطور محدود بە این کار ادامە داد، کمااینکە تعدادی از کارشناسان از عدم تمایل دولت برای استقراض از بازار گلایە دارند و آن را بعنوان یک نقض جدی ارزیابی می کنند.

با شرایطی کە کشور در آن قرار دارد هشدار کارشناسان از جملە در مورد شرایط بعد از کرونائی بشدت حائز اهمیت است؛ زیرا کە بە نظر آنان بعلت ساختار بیمار اقتصاد کشور و ادامە محاصرە اقتصادی از طرف ایالات متحدە بعد از خاتمە بحران ما با شرایط فوق العادە خطرناکی مواجە خواهیم بود. اگر کشورهای دارای بنیە توانمند اقتصادی می توانند زودتر از پیامدهای فاجعە کرونائی خارج شوند، اما برای ایران این خروج بمراتب دشوارتر است.

پس بر خلاف سخنان روحانی کە می گوید حتما خسارتهای ما کمتر خواهندبود، این خسارتها نە تنها کمتر نخواهندبود، بلکە بمراتب بیشتر هم خواهندبود. اقتصادی کە کمر آن در زیر تحمیل برنامەهای غلط سیاسی و محاصرە اقتصادی شکستە شدەاست، بی گمان نسبت بە اقتصادهای دیگر از توان پذیرش خسارتهای بیشتری برخوردار خواهدبود.