عمران خان در نشست سازمان همکاری اسلامی چه گفت که واکنش برانگیز شد

اما، امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان پس از بازگشت از اسلام آباد این نشست را "مثبت" خواند و گفت که "در نشست هرکس نظرش را می‌گفت و هر کس مسئولیت نظر خود را دارد...اما حرف مهمی که عمران خان گفت این بود که از حکومت‌های پیشین افغانستان انتقاد کرد که حقیقت است و مقام‌های حکومت‌ پیشین به آن انتقاد واکنش نشان دادند". آقای متقی افزود که "این اظهارات توهین‌آمیز نیستند تا به عنوان یک حکومت به آن واکنش نشان دهیم."

عمران خان روزیکشنبه (۲۸ آذر/قوس) در بخشی از سخنانش در مورد تحصیل و کار دختران در افغانستان که تبدیل به "پیش‌شرط" کمک‌های جامعه جهانی به این کشور پس از روی کار آمدن طالبان شده است، صحبت کرد.

عمران خان در مورد "پیش‌شرط‌های تعیین شده برای کمک به افغانستان" از جمله دولت فراگیر، حقوق بشر و زنان و مبارزه با تروریسم گفت: مدتی پیش که وزیر خارجه طالبان را دیدم، او واضحا گفت که آنها می‌خواهند این سه پیش‌شرط را عملی کنند.

آقای خان با ذکر مثال‌هایی ظاهرا می‌خواست وضعیت فعلی در افغانستان و شرایط سختی که دولت طالبان با آن روبروست را تشریح کند.

عمران خان گفت: "نکته این است که ما باید بفهمیم که وقتی از حقوق بشر صحبت می‌کنیم، هر جامعه‌ای متفاوت است، تصور هر جامعه از حقوق بشر و حقوق زنان متفاوت است."

او افزود: "مثال‌هایی از پاکستان می‌زنم، از ایالت خیبر پختون‌خواه که هم‌مرز با افغانستان است، برای اینکه فرهنگ مشابه (با افغانستان) دارد. طالبان نیز عمدتا جنبش پشتونی است. بیشتر پشتون‌ها در سمت ما در پاکستان است."

آقای خان گفت: "فرهنگ شهر با فرهنگ روستایی کاملا متفاوت است. فرهنگ کابل با فرهنگ روستایی متفاوت است، مثل پیشاور که با مناطق مجاور سرحدی با افغانستان متفاوت است."

"ما به والدین دختران کمک هزینه می‌پردازیم تا دختران را به مکتب برسانند، اما در مناطق قبیله‌ای ما، در مجاورت افغانستان، اگر ما نسبت به هنجارهای فرهنگی آن مردم به این موضوع حساس نباشیم، حتی با وجود کمک هزینه، دختران را به مدرسه/مکتب نمی‌فرستند."

نخست‌‍وزیر پاکستان اضافه کرد: "ما باید نسبت به هنجارهای فرهنگی باید حساس باشیم. پس، نگران این حساسیت هستم، وقتی در مورد حقوق بشر و حقوق زنان صحبت می‌کنیم، باید روی این موضوع حساس باشیم."

شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون حقوق بشر دولت پیشین افغانستان نیز در توییتی نوشته که "طالبان نماینده فرهنگ و دین ما نیستند".

او نوشته است: "یک روز به بهانه دین، یک روز‌ به بهانه سنت، طالبان و حامیان شان در پی سرکوب زنان، اقلیت‌ها، دگراندیشان و هنر و فرهنگ در افغانستان هستند. طالبان نماینده فرهنگ و دین ما نیستند. با لجاجت شان در خونریزی، خواست عام آتش بس را نادیده گرفتند، حال با لجاجت شان در جهل، خواست آموزش دختران را."

ناهید فرید، نماینده پارلمان پیشین افغانستان در فیسبوک نوشته است:"کاش عمران خان این تاریخ را مطالعه می‌کرد تا بدویت گروه‌های تندروی تربیت یافته خود را به این مدنیت پر افتخار گره نمی زد. فرهنگ و ادبیات ملت افغانستان با علم و دانش گره خورده و حتی در سرود ملی پاکستان هم متبلور است. زنان شیرازهء این فرهنگند و بدون شک عامل رهایی و آزادی این وطن از دست تعصب، جهالت و تندروی هم خواهند بود."

امرالله صالح، معاون اول رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، که پیوسته از پاکستان انتقاد کرده است، در توییتی در واکنش به سخنان عمران خان نوشته: "نخست وزیر پاکستان گفته است که جامعه افغانستان و فرهنگ قبیله‌ای ضد آموزش است. هر چند اظهارات زننده و جاهلانه است، اما محاسبه‌شده گفته است."

آقای صالح افزوده که "برای این که افغانستان وابسته به اسلام آباد باشد، باید تحصیل نکرده و تحت تسلط طالبان باشد. برنامه استراتژیک فرماندهی ژنرال‌ها (در پاکستان) به عنوان 'واقعیت ' افغانستان (از سوی عمران خان) ارایه شد."

همچنین علی میثم نظری، مسئول امور خارجی جبهه مقاومت ملی افغانستان نیز در توییتی نوشته است: "هویت پاکستان توسط مردم ما شکل گرفته است. ما جامعه قبیله‌ای نیستیم، هسته تمدنی هستیم که غنی از دین و فرهنگ و نظام دانشی است که امروز به عنوان ستون فقرات هویت کشور شما عمل می‌کند."

نخست وزیر پاکستان در سخنرانی خود همچنین گفته است:"نگرانی عمده من این است اگر اقدام فوری نشود و واقعا فوری، افغانستان به هرج و مرج می‌رود. هر دولتی که نتواند حقوق/معاشات کارمندانش را بپردازد فرو می‌پاشد. بروز هرج و مرج به نفع هیچ کسی و از جمله آمریکا نیست."

اظهارات عمران خان در داخل پاکستان هم واکنش‌هایی داشته است،

از جمله محسن داور، عضو پارلمان پاکستان و از چهره‌های جنبش تحفظ پشتون پاکستان نیز در توییتی به اظهارات عمران خان انتقاد کرده است.او نوشته:" با وجود شرمساری مکرر، عمران خان همچنان به قربانی کردن فرهنگ پشتون برای دفاع از عمق استراتژیک رای دهندگان خود ادامه می‌دهد."

او افزوده: "من اجبار او را برای پخش چنین دروغ‌هایی درک می‌کنم، اما او سعی می‌کند دروغ‌های باورپذیرتری بگوید. فرهنگ پشتون را نمی‌توان مقصر نسل کشی پشتون دانست."