فروش اعضای بدن، آخرین گزینه برای زنده ماندن در افغانستان

مختار وفایی 

با از دست رفتن میلیون‌ها فرصت شغلی و کاهش کمک‌های خارجی، ابعاد تکان دهنده فقر و گرسنگی در افغانستان دارد از حد تصور فراتر می‌رود. هر روز به شمار افرادی که حاضرند برای زنده ماندن اعضای خانواده‌هاشان، عضوی از بدن خود یا یکی از فرزندان‌شان را بفروشند، افزوده می‌شود. افراد زیادی در خیابان‌های شهرها و اتاق‌های مجازی شبکه‌های اجتماعی، دنبال مشتری‌اند تا اعضای بدن خود را بفروشند.

فرشته ۲۵ سال دارد و دانشجوی سال چهارم دانشکده روزنامه‌نگاری در یکی دانشگاه‌های کابل است. او در یک  گروه فیس‌بوکی زیر نام « خرید و فروش آنلاین در کابل» که هزاران عضو دارد، مطلبی را به اشتراک گذاشته است: «یک عدد کلیه با گروه خونی +A  به فروش می‌رسد. کاملا سالم و بدون بیماری هستم. اگر کسی نیاز دارد، پیام بگذارد.»

اعضای این گروه فیس‌بوکی که فرشته آگهی خود را در آن به اشتراک گذاشته است، معمولا اجناس خانه، خودرو، آپارتمان، لباس، دوچرخه، و لوازم مورد نیاز را به خرید و فروش می‌گذارند. فرشته اما بر خلاف معمول، یک عضو بدنش را در آن گروه به فروش گذاشته است. 

برای فرشته پیامی همراه با عکسی از مطلبی که او به اشتراک گذاشته بود، فرستادم. از او پرسیدم که آیا کلیه‌اش به فروش رفته است یا خیر؟ بسیار سریع پاسخ داد: «متاسفانه نخیر. شما خریدار هستید؟ بنده کاملا سالم و بدون بیماری هستم.»

پرسیدم، کلیه‌تان را چند می‌فروشید؟

نوشت: «هنوز دقیق نمی‌دانم. شما چند خریدار هستید؟»

نوشتم که مبلغ دقیق را نمی‌دانم، اما مردم به مبلغ‌های متفاوت فروخته‌اند. فرشته دوباره نوشت: «می‌توانید بپرسید و شاید روی سیصد هزار افغانی (معادل حدود ۳ هزار دلار)، بتوانیم توافق کنیم.»

او در ادامه نوشت: «من ۲۵ سال دارم. نترسید، کلیه‌ام از کار نیفتاده. می‌توانید آزمایش خون بگیرید. دنبال کدام گروه خونی هستید؟ گروه خونی من +A است.»

در پاسخ نوشتم که خبرنگار هستم و دنبال خرید کلیه نیستم. توضیح دادم که با دیدن مطلبش در آن گروه فیس‌بوکی، خواستم، بدانم که چه چیزی باعث شده تا یک عضو بدنش را به فروش بگذارد. احساس کردم از این که دانست مشتری نیستم، اندکی ناراحت شد، اما وقتی با او ابراز همدردی کردم و دلیل فروختن عضو بدنش را پرسیدم، نوشت: «با آن که آگاهی کامل از پیامد آن دارم، می‌خواهم کلیه‌ام را بفروشم. توضیحات زیادی لازم است تا به عین واقعیت برسید. خلاصه اگر عرض کنم، به خاطر نیاز شدید به پول، حاضر شده‌ام عضو بدنم را بفروشم.»

فرشته سپس توضیح داد که پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان، کارش را از دست داده است و در شش ماه گذشته هیچ منبع درآمدی نداشته است. او مادر دو کودک است و تنها نان‌آور خانه. یک عضو خانواده فرشته تومور مغزی دارد و در ایران تحت معالجه است. کودکان فرشته به غذای کافی دسترسی ندارند و زمستان کابل که سرد و پر از برف است، به دشواری می‌گذرد. فرشته در آخرین پیام خود نوشت: «این زمستان، بدترین شرایطی است که تا حالا دیده‌ایم و سپری می‌کنیم.»

هر چند فروش کلیه به عنوان یکی از آخرین گزینه‌ها برای زنده ماندن، اتفاقی نیست که تنها در شش ماه اخیر و با مسلط شدن طالبان بر افغانستان رایج شده باشد، در هیچ زمانی، به این اندازه گسترده و عمومی نبوده است. نخستین گزارش‌ها از فروش کلیه در میان شهروندان افغانستان، در سال ۲۰۱۶ و پس از آن‌که عملیات پیوند کلیه در بیمارستان‌های داخل افغانستان ممکن شد، انتشار یافت. از آن سال تا کنون که میزان فقر و گرسنگی در افغانستان رو به افزایش بوده است، هزاران تن مجبور شده‌اند برای زنده ماندن، عضوی از بدن‌شان را به فروش برسانند. مشتری این کلیه‌ها نیز بیشتر بیمارانی از داخل افغانستان، یا افغان‌های ساکن کشورهای دیگرند که به دلیل ارزان بودن پیوند کلیه، به افغانستان می‌روند. 

آنجلینا جولی پیام ضبط شده به این برنامه فرستاد