«شرحی کوتاه درباه اهورامزدا و پرتوهای اهورایی»

زرتشت خدای خود را اهورا مزدا یا مزدا اهورا نامید , اهورا (Ahura) واژه کهنی است که به طور کلی به معنای "باشنده و زنده" و خدای هستی بخش دانا به کار می رود , مزدا از ریشه "من" به معنای منش و خرد "هوش برتر و خرد مطلق " است.

 اهورا مزدا نامی برای "وجود برتری " بوده که اشو زرتشت آنرا با منش نیک دریافته و به خوبی درک نموده و او را خالق تمام پدیده های دنیا دانست و آداب و مناسک مربوط به خدایان دروغین را رد کرد همچنانکه در سراسر گاتها که سرود های زرتشت است فقط از یک خدا سخن به میان می آورد و هر خدای دیگر را دیو و باطل طلقی می نماید.

برجسته ترین و برگزیده ترین صفات اهورا مزدا, امشاسپندان می باشد که عبارتند از :

 وهومنه : (vahv-mana) و هومنه, بهمن يا وهمن, منش نیک و اندیشه نیک ، بازتابی از خرد جهانی در آدمی است , ،تعقل و تفكر، نماينده انديشه مقدس و خرد ودانايي اهورا مزدا که در جهان مادی و جسمانی وظیفه و نگهبانی از مردمان و چارپایان سودمند را بعهده دارد. و در گاتها 130 بار از آن یاد شده همچنان که دریسنا ,هات 47بند 2 آمده است : "کسی که در پرتو پاک­ترین اندیشه­ها ، راه بهترین را می­پوید ، و زبانش گویای اندیشه­ی نیک است، و دست­هایش به کارهای پارسایی گشوده است , تنها یک اندیشه دارد : اهورامزدا آفریننده و پروردگار و سرچشمه راستی است ."

اشاوهیشتا (Asha-Vahishta) : اردیبهشت به معنی راستی جهانی و قانون دگرگون ناپذیر یا بهترین حقیقت دادگری ،بهترين راستي وپاكي،هنجار هستي،قانون تغيير ناپذير هستي، نظم و قانون طبيعت , در عالم جسماني نگهبان آتش و نگاهدارنده سلامت تن در انسان مي باشد.

در گاتها "وهیشتامن" و "اشاوهیشتا" بیشتر با هم آمده است, "خردمند گوید: کار بر اندیشه نیک کنید, پارسایی را که بنیاد راستی است نگاهدار باشید و بدانید که همه ی اینها , در شهریاری اهورا مزدا پدیدار خواهد شد ." (یسنا,هات 34 بند 10)

خشتر وئیریا ( (Khshathra Vairya: شهریاری و خويشتن داري تسلط بر نفس نيروي مادي و معنوي هستي،مظهر شهرياري و قدرت در جهان خاكي پرستاري فلزات وحافظ دارایی انسان است.

سپنتا آرمائیتی ( spenta-armaiti ): سپنتا به معنی افزاینده وآرمئیتی به معنای "آرامش ,هماهنگی ,آشتی و مهر "و با هم به معنی آرامش (صلح) افزاینده است ،عشق پاك و فرا گير،محبت،فروتني،برادری و صلح جهانی که از راه مهر خدمت کردن بدون چشم داشت و دستگیری و همدردی با دیگران است. در طبیعت پاسدار زمين و حامی و راهنمای احساسات آدمیان است

هئوروتات ( (haorva-tata : مظهر كمال و رسائي مادي و معنوي-بلوغ وتندستي-پيشرفت و ترقي دائمي-خود شناسي-رادي وسپاس داري که در بیشتر جاهای گاتها با امرتات باهم آمده است .نگهباني وپرورش آب و در انسان راهنمای وجدان است که اورا به سوی رسایی و کمال برساند.

امرتات (amere-tata ) : جاودانگی و بی مرگی ,بقا و ابدیت و در طبیعت پاسدار گیاهان و در انسان بهترین زندگی و بی مرگی است

"مزدا اهورا تمام قدرت کامل و اقتدار خسروی خود را با رسائی (هورتات) و جاودانی (امرتات) و راستی (اشا) و شهریاری (خشترا) و پاک منشی (وهومنا) به آن کسی بخشد که در اندیشه و کردار دوست او باشد " ( یسنا,هات 31 بند 21)

علاوه بر امشاسپندان پرتوهای خداوندی دیگر مانند هومت (اندیشه نیک) ,هوخت (گفتار نیک ),هورشت (کردار نیک)نیز در گاتها یسنا,هات 34 بند 2_ و یسنا,هات 43 بند 5_ یسنا,هات 43 بند 2 و ... علاوه برآن صفاتی مانند سروش وجدان در یسنا,هات 43 بند 12 آمده وهمچنین از پرتوهایی همچون آتر یا آتش خرتو(Khratu) خرد , سپنت مینو(خرد مقدس ) نیز آمده است

بنا بر آنچه که در گاتها آمده اهورا مزدا سپنت مینو, مقدس ترین روان و خالق همه چیز و دهنده هستی است ,خردمند و خردمند ترین و توانا است و هرگز انتقامجو ,بی رحم و ترسناک نیست ,صفاتی همچون وهومنه (منش نیک) , اشه وهیشته (بهترین حقیقت دادگری) , خشتر وئیریا (شهریاری و فرمانروایی ) , سپنتا آرمئیتی (پارسایی مقدس ) هورتات (جامعیت و رسایی) و امرتات (بی مرگی و جاودانگی) است , بطور کلی خدای زرتشت اهورا مزدا دهنده هستی و خرد است و دین زرتشت بر پایه خردمطلق و تمام صفات نیکویی است که برتری و پیشرفت و خلاقیت ,مهربانی و عشق و از همه مهمتر ازلیت و ابدیت را در بر دارد .