● زنان

با نزدیک شدن به سالگرد مشروطه، نگاهی دوباره به تحولات آن دوران و نقش زنان، به ما یادآور خواهد شد که زنان تلاش شان چگونه بوده است. دستاوردهای نسل های گذشته با وجود محدودیت های فراوان قابل تامل است.

بر خلاف آنچه این رفتار سیاسی دولتمردان القا می­کند، مسأله این نیست که زنانی شایسته برای تصدی پست وزارت در این کشور وجود ندارند بلکه مسأله این است که چنین زنانی در ساختاری مردسالار و نابرابر، در عرصه­ی نمادین سیاسی کاملا به حاشیه رفته­ و یا حذف شده­اند

فرانک فرید، شاعر، داستان نویس و از مدافعان حقوق زنان، داستان زیر را که با نام «سومنی» به زبان ترکی به نگارش درآورده، به مناسبت درگذشت مادرش و به یاد او برای انتشار در مدرسه فمینیستی به ما سپرده است. این داستان بر اساس خاطراتی است که فرانک فرید از زایمان های مادرش داشته است.

برای من فرصتی پیش آمد تا در آخر هفته گذشته در کنفرانس بنیاد پژوهشهای زنان ایران در شهر کلن در آلمان شرکت کنم و خلاصه‌ شعرواره‌ای از مقاله‌ای را که در سال ۱۳۷۴ در فصلنامه فمینیستی «نیمه دیگر» نوشته بودم برای جمع بخوانم. آن شعرواره به خواست بسیاری از حاضران‌ مجددا در در این جا منتشر می‌شود.

با وجود حضور چشمگیر زنان در طول دهه های گذشته در مشارکت های سیاسی و به ویژه در رای دهی و شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، متأسفانه به رغم این حضور، بسیاری از شاخص های فعالیت های زنان نادیده گرفته شده است. می توان گفت که شاید بیانیه اخیر جمع هم اندیشی فعالان حقوق زنان برای طرح معیارهای انتخاب وزرای کابینه ی آقای روحانی ناشی از همین حساسیت باشد

همانطور که یکجانبه گرایی و تکیه صرف بر «حقوق انسان انتزاعی» در گذشته، سبب ساز میوه های نارس و تجربه های تلخ شده است، طرح و تبیین «حقوق برابر»، بدون هماهنگی آن با حرکت هایی که برای دستیابی «حقوق انسان عام و انتزاعی» در جامعه ایران وجود دارد، طبعاَ نمی تواند نتایج درخشان و مطلوبی را برای کل جامعه مان به ارمغان بیاورد.

بیست سال پیش کنفرانس جهانی‌ حقوق بشر در وین برگزار شد که در آن حضور زنان و کنشگران فمینیست بطور چشمگیری مشخص بود. امید همگی‌ به این بود که نتیجه گیری‌های کنفرانس در راستای خواست آنان انجام شود.

وقتی عمه عزم کاری می کرد دیگه چیزی جلودارش نبود. چنین زنی بود عمه. همه این رگ لجبازی اش را که خیلی کم گل می کرد، می شناختند. عمه از شانزده سالگی که خانه شوهر رفته بود، تا نوزده سالگی بیشتر از مادر شوهر، و بعد از نوزده سالگی وقتی شوهر به اندازه کافی بالغ شده بود و مستقل شده بودند از شوهرش کتک خورده بود. عمه بعد از ازدواج با دعوا و قهر لیسانس گرفت و معلم شده بود. بیرون کار می کرد، خانه هم کار می کرد و بچه می آورد و کتک می خورد. می گفت زمان جنگ و انقلاب اصل بر تمکین و فرمانبرداری از شوهر بود.

از آن جایی که جامعه ما، بسیار سیاست زده است، بنظر می رسد زمان آن رسیده که سامان فرهنگی بر سامان سیاسی اولویت گیرد. دولتمردان ما متاسفانه به سیاست زدگی مفرط حتی در حوزه آب و نان و بهداشت شهروندان دچارند. و درست این همان نقطه ای است که مشکلات جامعه ما آغاز می شود.

داستان از این قرار بود که در یکی از برنامه های بعد از افطار تلویزیونی شخص وکیل و صوفی بنام Ömer Tuğrul İnançer که آخوند کرواتی است. گفته بود که خانم های حامله با این شکل و شمایل در خانه بشینند. و حاملگی را «عیب» دانسته بود. و این اعتراض به این خاطر برپا شد و خانم های حامله روی شکم های خود نوشتند که «ما صاحب بدن خود هستیم».او زنان حامله ‌را "زشت" و تماشای آنها را "غیراخلاقی" خوانده و از آنها خواسته بود در خانه بمانند.

در این گزارش فقط به برخی از نکات و راهکارهای ذکر شده از سوی حاضران اکتفا شد ولی همین گزارش محدود نشان می دهد که آراء و رویکردهای عملی و فکری اعضای هم اندیشی زنان، طی سه گردهمایی که تا به کنون برگزار شده، بسیار متنوع و گونه گون بوده است.

350 تن از کنشگران جنبش زنان، شخصیت های فرهنگی، دانشگاهی و فعالان مدنی با گرایش های گوناگون فکری و سیاسی، طی بیانیه مشترکی، معیارهای خود را برای انتخاب وزرای آینده به رییس جمهور منتخب یادآور شدند. این حرکت حاصل نشست های متعدد جمعی از کنشگران جنبش زنان بود که تحت عنوان «هم اندیشی زنان برای پیگیری مطالبات زنان»، قبل و پس از انتخابات 1392 در تهران برگزار شد. پیش از انتخابات ریاست جمهوری، هم اندیشی زنان برای طرح مطالبات در انتخابات، تلاش کرد که بخشی از خواسته های زنان را...

به نظر می رسد که اگر به جنبش های زنان در کشورهای گوناگون و در کشور خودمان با دقت بیشتری نگاه کنیم، شاید بتوانیم به این نتیجه برسیم که این «اولویت ها» را نه فقط آرزوهای انسانی ما فعالان جنبش زنان بلکه عمدتاَ نیازها و چارچوب های بیرون از جنبش تعیین می کند! می خواهم بگویم که گروه های گوناگون زنان با خواسته های متنوع و اولویت های متفاوت در جامعه وجود دارند که در هر برهۀ تاریخی، بسته به شرایط اجتماعی و فرهنگی آن کشور (و با توجه به «شکاف های اصلی» که در آن جامعه فعال است) تنها یکسری از این گروه ها...

تهدید عامل اصلی ترس است و ترس دروغ می زاید و دروغ گفتن اعتماد را از بین می برد. هیچ چیزی مقدس تر از اعتماد بین زن و شوهر وجو ندارد. اگر زنی یا مردی بقول آلمانیها "فرمد بروند یاسایدن اشپرونگ" رفیق یارفیقه داشته باشند و یا از اعتماد بهم سوء استفاده کنند، این دلیل نکته ضعف و بی شخصیتی مرد یازن است. آنها به خودلطمه می زنند و ارزش خودرا پائین می آورند واین درجامعه بصورت یک نقطه ضعف دایم میماند وداروی این درداجتماعی خانه گمانی و یا سوء ظن داشتن وتهدید به مرگ کردن و کشتن نیست، بلکه بازهم تکرار می کنم

كتاب «جنسيت و سلامت» يكي از كتاب هاي تاليفي دكتر عباس محمدي اصل به عنوان صاحبنظر فعال و پركار حال حاضر جامعه شناسي جنسيت در ايران است كه بعد از كتاب هاي «جنسيت و خشونت» و «جنسيت و زبان شناسي اجتماعي» توسط انتشارات گل آذين در 164 صفحه، با شمارگان هزار نسخه و در سال 91 منتشر شده است.

انتخاب شما به عنوان رئیس جمهور آینده ایران برای بسیاری از مردم ایران امیدبخش بوده است. من نیز به عنوان یک شهروند زن و یکی از مدافعان حقوق زنان به آینده بهتر برای زنان کشورمان امیدوارم. همچنین، مانند بسیاری دیگر از کنشگران و مدافعان حقوق زنان، عملکرد دولت شما را در زمینه وضعیت زنان با دقت دنبال خواهم کرد و نظرات انتقادی خود را تا حد امکان بیان خواهم نمود.

سلام، اسم من فریده طارمی است. متولد سال ۱۳۴۰ و مادر یک دختر و پسر هستم که در سال‌های ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ به دنیا آمدند. درایران به شغل خیاطی مشغول بودم و سال ۱۳۶۰ در ایران ازدواج کردم. در سال ۱۳۷۸ به کشور دانمارک آمدم و پس از گذراندن کلاس زبان و یک دوره‌ی دو ماهه‌ی خیاطی در این کشور به شغل خودم ادامه دادم. بعد از ۴ سال در دانمارک از همسرم جدا شدم و از آن زمان به همراه دو فرزندم تنها زندگی کرده‌ام که البته الان مدتی است که بچه‌ها جدا شده‌اند و زندگی مستقلی را تشکیل داده‌اند.

خیلی پیش از دیدن چهرۀ ملاله - دختر جوان پاکستانی که برای دریافت حق آموزش همجنسانش حتی تا آستانه مرگ نیز کشیده شد و اهمیت آموزش دختران در کشورهای فقیر را از بلندگوی سازمان ملل فریاد کرد - در تصویرهای تلویزیونی و روزنامه ها، «ملاله» ها را در گوشه و کنار حاشیۀ شهرها و روستاهای کشور خودمان دیده بودم.

خبر غیرمنتظره نبود، اما دردناک بود. از دست دادن دوست و همراهی مهربان، شجاع و مسئول. اواسط دهه هفتاد بود یکی دو سال پیش از دوران اصلاحات در خیل دوستان شهلا فرجاد جای گرفتم. امسال دوستی مان هیجده ساله می شد. می رفت که به سن قانونی رسد، اگر که قانون بی رحم مرگ، مانع از رسیدن این دوستی به سن قانونی نمی شد.

مراسم یادبود و بزرگداشت شهلا فرجاد، پزشک و کنشگر راه صلح، عدالت و آزادی، روز یکشنبه، بیست و سوم تیرماه از سوی خانواده و تعدادی از دوستان او در برلین برگزار شد. دل نوشته ای که در زیر به قلم شیرین فامیلی می خوانید، متن صحبت های ایشان در مورد شهلا فرجاد است در این مراسم:

امیره، یک معلم اردنی بود که وقتی از مدیر خود درخواست افزایش حقوق (دستمزد عادلانه بدون در نظر گرفتن جنسیت) را کرد نه تنها درخواست اش رد شد، بلکه چند ماه بعد نیز او را از کار اخراج کردند. بنابه گفته خودش دلایل آن ها برای اخراج امیره از کار کافی نبود و آن ها صرفا می خواستند او را برای درخواست دستمزد عادلانه تنبیه کنند.

و اما شهلای ما انسانی به غایت انسان بود که همه عمر بر پای خود ایستاد و با دستان ظریف اما توانمندش به جنگ با ناملایمات رفت... شهلای ما انسانی بود که علیه عادات و تکرار روزمرگی و در خودماندگی های ترس خورده سر سختانه مبارزه کرد اما هرگز نگذاشت دوده خشم و کینه و حسد؛ چراغ دل بیدارش را خاموش سازد. شهلای ما عاشق صادقی بود

سارا احمد، پژوهشگر استرالیایی ـ انگلیسی است و در زمینه های گوناگون نظریه فمینیستی، نظریه کوئیر، نژاد و پسااستعمارگرایی پژوهش می کند. ترجمه زیر بخشی است از کتاب وی که در سال ۲۰۰۴، تحت عنوان «سیاست فرهنگی احساسات» منتشر شده است

طی 8 سال گذشته مجموعه‌ای از قوانین در عرصه‌های خانواده، آموزش و اشتغال زنان تصویب شده که با یک رشته سرخ بیکدیگر متصل می‌شوند: تاکید بیشتر بر نقش مادری و همسری زنان و لذا محدودتر کردن حضور اجتماعی آنان.

شهلا فرجاد، طبیب و امین پناهجویان افغانی، مادر صلح، پناه دختران زلزله زده بم، کنشگر جنبش زنان، طبیبی درد آشنا در تمامی این سال های سخت و روزگاران نافرجام، بعد از یکسال مبارزه با بیماری سخت سرطان، چشم از جهان فرو بست.

روز جمعه 14 تیرماه 1392، مانند بقیه جمعه ها نبود، جمعه هایی که در وصف اش گفته اند «جمعه ها خون جای بارون می چکه...»، زیرا این جمعه با جمعه های پیش فرق داشت و «جمعه روز خوبی بود»، روزی بود که تیم فوتسال زنان کشورمان به مقام نایب قهرمانی آسیا رسید

افزایش مرخصی بارداری زنان از 6 به 9 ماه، و دو هفته مرخصی برای پدران به تصویب رسیده و برای اجرا ابلاغ شده است. اما منتظر اجرای آن نباشید زیرا اجرای این قانون الزامی نیست. از این گذشته بودجه‌ای هم برای اجرای آن وجود ندارد.

مراسم چهارمین دوره جایزه شعر زنان ایرانی (خورشید) پس از دو سال تاخیر بالاخره در روز 11 تیرماه 1392 در كافه گالري ماركوف واقع در باغ موزه زندان قصر، برگزار شد. این مراسم ساعت 7 عصر با سخنراني آقاي بهنام دبير و سخنگوي هيات داوران آغاز شد. به گزارش مدرسه فمینیستی، ایشان به ارائه گزارش مختصري از دوره ي سوم كه در سال 88 برگزار شد پرداختند و اعلام كردند دوره ي سوم به خاطر جو امنيتي موجود در كشور بدون برگزاري مراسم خاصي صرفا به اعطاي جايزه به نفرات برتر ختم شد.

فضای زنده و پر انرژی دومین نشست «هم اندیشی زنان» هر بیننده ای را سر ذوق می آورد. این نشست به منظور پیگیری مطالبات زنان، در بعدازظهر روز 11 تیرماه 1392 برپا شده بود. تابستان خشک و داغی هوای تهران باعث نشده بود که حضور زنان کاهش یابد. خیلی ها آمده بودند، بیش از 50 تن از کنشگران جنبش زنان و فعالان فرهنگی و هنری و سازمان های مدنی در دومین جلسه ی هم اندیشی شرکت کرده بودند از جمله: شهلا اعزازی – شهلا لاهیجی – مینو مرتاضی – فریده غیرت – منیژه حکمت - نرگس محمدی - منیژه آمدی - مرضیه وفامهر...

متأسفانه توضیحات زیاد در اینجا در چارچوب این مقاله نمی گنجد. اما می توان خیلی ساده تشخیص داد و مطالبی واقع بینانه نوشت و به هم میهنان یاد آور شد که این خانم با لبهای کدر و سیاه شده نشانه تریاکی بودن او است. عذرمی خواهم این ازمن نیست، بلکه تجربیات و علم به ما می گویند و چشمان خمار و مرده هم که این خانم داراست، نشانه نیمه معتاد بودن است وحالت نگاه سرد و شیوه گرفتن دست و عملا افراطی گرائی ایشان در یک موردخاص نشانه شیطنت جوانی و باور نداشتن به هیچ است!

چگونه می‌توان در موضعی به غایت رادیکال (منتهی در حوزه نظریه) منطق مسلط بر علم مدرن را نقد کرد. علمی که تصویری آماری یا در بهترین حالت تمثیلی و طبقه بندی شده از گروه های مختلف جامعه انسانی و تاریخ ارائه می دهد و بی‌توجه به معناهای جاری در زندگی، انسان را به مقولاتی چون جنسیت، سن و طبقه تقلیل داده و برای شناخت، پیش بینی و برنامه ریزی درباره سرنوشت او اقدام می کند.

كتاب «روش رهايي بخش؛ مطالعات زنان و پژوهش هاي اجتماعي» نوشته «مارجوري ال دوالت» در سال 1999 توسط انتشارات دانشگاه تمپل فيلادلفيا منتشر شده است. مارجوري ال دوالت به عنوان يك جامعه شناس فمينيست و كارشناس در عرصه روشهاي پژوهش فمينيستي و كيفي؛ اين كتاب خود را با سوال چالش برانگيز: دانش را چه كسي مي سازد و چگونه؟ شروع مي كند

جامعه مدنی زنان، در حمایت از این زن ورزشکار ایرانی می تواند با نامه نگاری با فدراسیون بین المللی شنا و شکایت نسبت به چنین ظلمی در حق یک دختر ایرانی ورزشکار، به این مسئله اعتراض کند.

زنان علیرغم فرصت کوتاه چند روزه ای که در شرایط انتخابات داشتند جزو نادر افراد جامعه ما بودند که توانستند نشستی(1) با قشرها مختلف زنان - سکولار و مذهبی-، حول مسائل مشترک مطالبات زنان داشته باشند.