● زنان

شکستن سکوت و غلبه بر ترس از نتیجه میتواند یک سنت شکنی در حد انقلاب برای زنان ایران باشد. برای رسیدن به دنیایی بهتر آنگونه که سزاوار هر انسانی است بهتر است دنیای امروز و جوامع امروزی مترقی را دریابیم، و سنتهای زن ستیز را که ما را در شرایط فعلی قرار داده با مبارزه آگاهانه، در نسلهای بعدی بی اثر نماییم.

امروزه ما در زندگی مردان شاهد بحرانی هستیم که به تدریج تصورات و باورهای چندصد ساله پدرسالارانه در آن فرو می ریزند. منشاء برخی از ضرباتی که بر پیکر پدرسالاری موجود وارد شده، درونی است یعنی در منطق روابط پدرسالارانه برای تحول و تغییر. درحالی که قدرت مردان به طور روزافزون در اقتصاد و حکومت سرمایه گذاری می شود و از کنترل فرد فرد مردان خارج می شود، و همزمان با این که صنعت و دانش تولید شده توسط مردان بر اساس منطق بی رحمانه خود حرکت می کند، دنیایی که ما در تصورات خودمان ساخته ایم شروع به بی اثر کردن خو

متأسفانه از زمانی که انسانها بر مبنای قدرتمند تر بودن اساس زندگی اجتماعی را ریخته و آن را آغاز کرده اند، نابرابری از نظر فزیکی بین قوی ترها و ضعیف ترها و ازجمله بین زنان ومردان بوجود آمده است. بویژه از زمانی که فرهنگ آئینی توسط مردان یافت شده است که این دیگر بدتر. زیرا حتا در کتاب مقدس برخی ادیان بصورت قانون آئینی آمده است.

68 درصد از معتادان را کسانی تشکیل می دهند که در سن 20 تا 39 سال یعنی در اوج بهره وری و فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی هستند.

متن حاضر که توسط «مادران صلح ایران» تهیه و تدوین شده، پیشنهادات این تشکل مدنی است در رابطه با منشور حقوق شهروندی که توسط دولت یازدهم به نظرخواهی عمومی گذاشته است:

این کوچه چه تاریک است، این دوروبرا نیست کس جزمن، و من یک دنیا تنهایم

خبر مرگ دستفروشی در متروی تهران و همینطور سقوط و مرگ دو زن كارگر در روز یكشنبه در اثر آتش سوزی در ساختمانی در مركز تهران، یکی از فاجعه بارترین و تاثر برانگیزترین اخبار این هفته بودند. در این میان آتش گرفتن ساختمان و ثبت لحظه ی سقوط كارگر زن از ساختمان به دلیل عدم وجود تجهیزات آتش نشانی، که کاملا در فیلم ها و عکس های منتشر شده مشخص است، عمق فاجعه را به تصویر كشید.

شاید بارزترین مرزبندی در بین فعالان حقوق زنان ایران از لحاظ فهم و تعریف از مسائل زنان، ریشه نابرابری جنسیتی، و روش های مقابله با آن حول مذهب می چرخد. به طور کلی پژوهش های جامعه شناسی یر روی جنبش زنان ایران بین سه جریان در این جنبش تمایز قائل می شود: اسلام گرا، فمینیست- اسلام گرا و سکولار.

چه سرشار از حیات و پر نشاط است قدرت زنان

قیام زنان ومردان...پسران و دختران

در سال 1999، مقامات رسمی وین، اطریش، از ساکنان منطقه نه شهری پرسیدند چقدر و چرا از حمل و نقل عمومی استفاده می­کنند. اورسولا بائر یکی از مسئولین این تحقیق می­گوید: "اکثر مردان پرسشنامه را در کمتر از 5 دقیقه پر کردند ولی زنان همچنان به نوشتن ادامه می­دادند.» بیشتر مردان گزارش دادند که دو بار در روز صبح ها برای سر کار رفتن و شب ها برای برگشت از خودرو یا حمل و نقل عمومی استفاده می­کنند. اما زنان به هزاران دلیل بیشتر از پیاده­رو­ها، اتوبوس، خطوط مترو و تراموای شهری استفاده می کنند.

پژوهشگران و جامعه شناسان بر این باورند که طلاق عاطفی از طلاق رسمی دشوارتر و آسیب زننده تر است.در این نوع طلاق هم زن و مرد و هم بچه‌ها بیشتر آسیب می‌بینند.این آسیب در آینده بیشتر خود را نشان می‌دهد در آینده نه چندان دوری که بچه‌ها بزرگ می‌شوند و تهی از هر عاطفه‌ای به زندگی ادامه می‌دهند و گاه برای پر کردن خلا عاطفی خود به روابط نادرست پناه می‌برند و باز هم آسیب می‌بینند.

متن حاضر که توسط «جمعی از فعالان حقوق کودک» تدوین شده، نقدی است بر جایگاه کودکان در «منشور حقوق شهروندی» و ارائه پیشنهادات روشن و مشخصی برای پیشبرد حقوق کودکان به عنوان شهروند در منشور.

آخرین روز سال میلادی است. در خانه «برترون هارتمن» دور میز غذاخوری که اکثرا به عنوان میزکار هم استفاده می شود نشسته ایم. از غذا خبری نیست. اما میز با عکس صندلی های نقاشی شده ای که اورسولا شاتزلاین با خودش آورده پر شده است. برترون عضو هیئت موسس و مدیر اجرایی موزه زنان فورت نورنبرگ است و اورسولا شاتز لاین عضو شورای محلی شهر کوچک «اوبر میشل باخ» است

«کانون شهروندی زنان» در ادامه تلاش های مدنی خود، جلسه نقد و بررسی اصلاحیه ارائه شده اش بر منشور حقوق شهروندی را با حضور 60 نفر از زنان فعال و علاقمند مسائل زنان در عصر پنج شنبه نوزدهم دیماه 1392 در مؤسسه رخداد تازه برگزار کرد. این جلسه که در راستای نقد و بررسی بیشتر اصلاحیه قبلا منتشرشدۀ کانون شهروندی زنان[1] برگزار شد، در واقع در ادامه مجموعه تلاش های مختلف این تشکل مدنی برای توسعه گفتگوی عمومی در مورد حقوق شهروندی زنان است.

حکومت و دولت هیچ گونه مسئولیتی در قبال زنان را نمی پذیرند و زنان حق هیچ گونه شکایت یا اعتراضی به وضع موجود خود در ایران ندارند حتی اگر بخواهند اعتراضی داشته باشند هیچ مرجعی پاسخگوی آنها نمی باشد.

در سال های اخیر شاهد اتخاذ سیاست ها و تهیه طرح ها و مصوباتی هستیم که نتیجه آن ممانعت از حضور زنان در جامعه، آموزش و اشتغال است. به نظر می رسد یکی از اصلی ترین دلایل اتخاد چنین سیاست هایی تغییر رویکرد کشور در کنترل جمعیت و تلاش برای افزایش باروری و جمعیت باشد.

هیچ فرد عاقلی نمی تواند منکر ضرورت همکاری و همبستگی جنبش های اجتماعی در کشورش باشد زیرا فرایند تلاش برای همبستگی جنبش های مطالبه محور، از فرآیند بازسازی جامعه مدنی و حقوق دموکراتیک شهروندان، هرگز جدا نیست.

روزی روزگاری می خواستند در ایران از «ماریا مونته سوری» الهام بگیرند و نظام نوین تربیتی و آموزشی را بر اساس تئوری امتحان شدۀ او پی ریزی کنند. قبل از آن، آموزش های او و تربیت کادر مربیان نوگرا جهت تحولی بزرگ در سیستم های تربیتی در بسیاری از کشورهای دنیا نتایج ارزشمندی به بار آورده بود که برای تحول در نظام آموزشی کشوری مانند ما می توانست سودمند باشد.

تلاش برای محدود کردن زنان در قالب خانواده اما تنها به حذف آنان از حوزه اشتغال و سخت گيرانه‌تر شدن قوانين طلاق محدود نمی‌شود. يک شنونده راديو فردا می‌گويد:« من سال ۵۲ استخدام شدم و ۴۰ سال است که برای خودم و ۳۰ سال است که برای فرزندانم بيمه پرداخت می کنم. حالا جمهوری اسلامی، به زور و جبر ما را به زير مجموعه پوشش همسر از دنيا رفته ام منتقل کرده. اين يعنی تحقير کردن و به حساب نياوردن زنان. چرا بعد از ۴۰ سال پرداخت بيمه، آن را اصلا در نظر نگيرند و بروم زير پوشش همسری که از دنيا رفته است؟»

خدیجه مقدم در ایران به «کارآفرین نمونه» شهرت داشت و «فعال محیط زیست». اولین بار او را زمانی دیدم که آشپزخانه‌ای در جنوب شهر تهران راه انداخته بود و داده بود دست زنان خانه‌‍‌‌‌داری که تنها کاری که خوب بلد بودند آشپزی بود. دستی هم بر آتش «جنبش زنان» داشت و پرکار بود و مشغول.

از نظر جامعه شناسی پیدایش جوامع و پدیده های اجتماعی در طول تاریخ کاملا تصادفی و ارادی نبوده است بلکه شرایط عینی و ذهنی در پیدایش آنها دخالت داشته اند. به عبارت دیگر نوعی قانونمندی بر تاریخ بشر و جامعه حاکم بوده است. در واقع فرد و جامعه هر دو دارای اصالت و شخصیت اند. بنابراین شکل گیری جامعه مدنی به عنوان یک پدیده اجتماعی تابع شرایط عینی و ذهنی خاصی است.

در شرایطی که برای تامین مایحتاج زندگی ، زن و مرد هر دو مجبور به کار در خارج از خانه می باشند ، آن هم در بسیاری موارد که مجبور به اتخاذ چند شغل هستند ، چگونه میتوان انتظار بوجود آوردن و تامین مخارج زندگی و تربیت و پرورش چند فرزند را از آنان داشت؟

دهم دی ماه، سالروز تولد صدیقه دولت آبادی یکی از اولین زنانی است که در دوران مشروطه و سال های پس از آن پرچم دار حقوق زنان بود. به همین مناسبت الهه باقری مقاله ای در مورد کودکی و جوانی و ازدواج صدیقه دولت آبادی به نگارش در آورده که در زیر می خوانید:

در «کانون شهروندی زنان» تلاش کردیم در این مدت کوتاه با برگزاری جلسات و نشست های متعدد، پیشنهادات خود را در مورد مفاد مندرج در پیش نویس منشور حقوق شهروندی در رابطه با گروه اجتماعی مورد نظر خود یعنی زنان، تدوین و به سمع و نظر مردم و مسئولان برسانیم.

روایت زیر، یکی از صدها ماجرایی است که «ریوکا سالمن» آنها را گردآوری و سپس تعداد قابل توجهی از آنها را ویرایش و به صورت کتاب[4] به چاپ رسانده است. او به واسطه ایمیل از زنان نقاط مختلف امریکا خواسته تا ماجراهای کوچک و بزرگ خود از تجربه‌های زنانه‌شان را برای او بفرستند و سپس او این روایت ها را بسته به نوع شان بخش‌بندی کرده است،

شعر زیر سروده مورا دلی[1]، شاعر معاصر بریتانیایی است که توسط شاعر به نام ایرانی، آزیتا قهرمان به فارسی ترجمه شده است. تاکنون از مورا دلی چندین کتاب شعر منتشر شده و دو بار کتابهایش[2] کاندید جایزه تی اس الیوت شده است. وی مدرس شعر و نویسندگی خلاق در دانشگاه لندن کالج گلداسمیت است. شعر «آینه» مورا دلی را در زیر می خوانید:



فمينيسم در حاليکه روی ستمديدگی زن انگشت گذاشته و آن را مورد انتقاد قرار می‌دهد، به دليل فقدان ديد طبقاتی قادر به توضيح درست اين ستمديدگی و علل آن نيست و جز راه‌حلهای رفرميستی و غيرواقعی نمی‌تواند راه‌حلـی برای رهائی زنان ترسيم نمايد.عليرغم همه تفاوتهای شکلـی و بعضاً محتوائی در برخوردهای فمينيستی همه آنها در اين امر که علت ستمديدگی زن ناشی از مرد، قدرت‌طلبی‌های او و تفکر مردسالاری است، اشتراک نظر کامل دارند. به همين دليل هم هدف استراتژيک آنها نه نابودی مالکيت خصوصی و نظام سرمايه‌داری ...

اظهارات مسئولان و داده های مرکز آمار ایران حاکی است طی 5 سال، 900 هزار به تعداد زنان سرپرست خانواده افزوده شده است. طلاق روز بروز نقش مهم تری در افزایش تعداد زنان سرپرست خانواده ایفا می کند و سن زنانی که باید به تنهایی بار خانواده را بر دوش بکشند، پائین آمده است. بیش از 12 درصد خانوارهای ایرانی را خانواده های زن سرپرست تشکیل می دهند که فقر و آسیب پذیری وجه مشخصه ی آنان است. تعداد بیوه های زیر 18 سال در حال افزایش است. مسئولان از وجود یک بحران سخن می گویند.

مولف كتاب «جنسیت و زبان شناسی اجتماعی» از زبان نوشتاری به عنوان یكی از شاخصهای مشاركت پذیری اجتماعی زنان یاد كرده و آن را ابزاری می داند كه می تواند خلاقیتهای مستقل زنان را رشد دهد. آگاهی از خصایص زبان است كه زمینه نفی افكار قالبی جنسیتی را فراهم می كند و این آگاهی تابع ارتقای آموزش جامعه و افزایش ارتباطات جوامع و تسریع گردش اطلاعات میان زنان و مردان است.

روزگاری وقتی از شعب مختلف طب صحبتی به میان می‌آمد، منظور تنها طب ‏داخلی، جراحی، كحالی‏، شكسته بندی و امثال آن‌ها بود. اما پس از آن كه ترقیاتی در این علم به‌عمل آمد، شعب ‏دیگر طب از قبیل ‏بیماری‌های زنان، قابلگی، بیماری‌های پوستی، بیماری‌های قلب و ریه، بیماریهای گوش، حلق و ‏بینی و... نیز به وجود آمد.

در اواسط ۱۹۸۰ وقتی به میانسالی‌ام نزدیک می‌شدم، هیجده سالی می‌شد که به عنوانِ یک صنعتگرِ زن بسیاری از مشکلاتِ چنین محیط هایِ کاری را تحمل کرده بودم. من فلزکار بودم با رشته سختِ کاری که در پروژه‌های بزرگ کار می‌کردم. برای اینکه دیدِ بهتری از مهارتهایم به مردم بدهم، معمولاً به آنها می‌گفتم «اگر می‌خواهید روی پشت بامتان یک واگن قطار بگذارید، من می‌توانم اینکار را برایتان انجام بدم!»

دوریس لسینگ، نویسنده انگلیسی زاده کرمانشاه، در پرشیا (اکنون ایران) در سال 1919 بود و تا 5 سالگی در آن شهر با خانواده دیپلمات خود زندگی کرد. پدر او سپس به رودزیای جنوبی (زیمباوه کنونی) انتقال یافت و دوریس تا 30 سالگی ساکن آن سرزمین بود. پس از آن به انگلیس آمد و تا اخر عمر در این کشور باقی ماند. دوریس لسینگ در 17 نوامبر 2013 در سن 94 سالگی ما را ترک کرد.

در طرح جمعیت و تعالی خانواده، که در راستای سیاست های افزایش جمعیتی شکل گرفته است زنان رسماً به نشستن در خانه و زاییدن شیران نر مجبور شده اند. بانیان این طرح که عمدتاً مردان نماینده مجلس هستند، ظاهرا تنها سد راه افزایش جمعیت را تحصیل و اشتغال زنان تشخیص داده و تصمیم به تنبیه زنان مجرد گرفته و آنها را از استخدام در ادارات و سازمانهای دولتی محروم کرده اند.

يکی از آخرین پژوهش‌ها در باره خشونت عليه زنان در ايران در سالهای آخر دوران رياست جمهوری محمد خاتمی و توسط دفتر امور اجتماعی وزارت کشور و مرکز مشارکت امور زنان رياست جمهوری ، که در اواسط سال۱۳۸۳ اجرا شد بود که نشان از آمارهای تکان دهنده می داد.

دوشنبه 25 آذرماه 1392، اولین نشست عمومی زنان به منظور نقد و بررسی «منشور حقوق شهروندی» با حضور بیش از 50 تن از فعالان زن از گروه های مختلف برگزار شد. در این نشست ژاله شادی طلب، منیرآمدی، طلعت تقی نیا، شهلا اعزازی، ژیلا شریعت پناهی، نرگس محمدی، نوشین احمدی خراسانی، اشرف گرامی زادگان، مینو مرتاضی، ناهید کشاورز، شیدا بهرامی راد، سارا خسروآبادی، سمانه معظم، آمنه شیرافکن، زهره معینی، سمیه کریم نیا، ناهید توسلی، فلور عسگری زاده، سارا کریمی، فتانه عبدالحسینی، ویدا بیگلری، زهره کریم نیا، معصومه وطنی، ال